Chamedafne północna

Chamedafne północna (Chamaedaphne calyculata (L.) Moench) – gatunek rośliny należący do rodziny wrzosowatych (Ericaceae).

Morfologia

Zimozielona krzewinka o wzniesionych pędach długości do 100 cm. Liście ułożone są skrętolegle. Są skórzaste, eliptyczne lub podługowate, ostro zakończone, drobno ząbkowane, podobne do liści wierzby kruchej. Mają szerokość 5–15 mm i na spodniej stronie pokryte są brązowymi łuskami. Kwiaty zebrane są w jednostronne, zwieszające się z gałązek grona. Wyrastają pojedynczo na krótkich szypułkach w kątach liści. Są obupłciowe, 5-krotne, o niezrośniętych działkach kielicha. Korona jest zrosłopłatkowa, beczułkowatego kształtu, biała, o długości 4-7 mm. Kwiaty kwitną od kwietnia do czerwca. Owocem jest pękająca 5 klapami torebka. Chamedafne rozmnaża się jednak głównie wegetatywnie.

Rozmieszczenie i ekologia

Chamedafne północna występuje w borealnej strefie półkuli północnej – na północy Ameryki Północnej, w północnej Azji i północno-wschodniej Europie. Jest bardzo pospolita na dalekiej północy, np. na Syberii i w Skandynawii. W Polsce reprezentuje grupę reliktów polodowcowych. Znana jest zaledwie z kilku stanowisk.

Siedliskiem chamedafne północnej są torfowiska wysokie oraz rzadkie, podmokłe lasy. Jest to roślina kwasolubna, preferująca miejsca częściowo zacienione

Wartość użytkowa

Chamedafne północna jest rośliną trującą.

Gatunek ten objęty jest w Polsce ścisłą ochroną. W skali kraju jest to roślina narażona na wyginięcie (Kategoria VU na Czerwonej Liście).

Ciekawostki

Przez Polskę przebiega południowa granica zasięgu chamedafne północnej. Najdalej na południe wysunięte jej dwa stanowiska znajdują się w Kampinoskim Parku Narodowym a najdalej na zachód - w Drawieńskim Parku Narodowym.

Bibliografia

B. Polakowski: Świat roślinny Warmii i Mazur. Olsztyn: Pojezierze, 1971.

S. Białobok (red.): Lipy. Nasze drzewa leśne, 15. Poznań: Agencja Arkadia, 1991.

W. Matuszkiewicz, P. Sikorski, W. Szwed, M. Wierzba: Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla. Warszawa: PWN, 2012.