Chata podcieniowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 1: Linia 1:
 
'''Chata podcieniowa''' - (niem. Laubenhaus) Model drewnianej [[Warmińska chata drewniana|chaty warmińskiej]] lub [[Mazurska chata drewniana|chaty mazurskiej]] o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach.  
 
'''Chata podcieniowa''' - (niem. Laubenhaus) Model drewnianej [[Warmińska chata drewniana|chaty warmińskiej]] lub [[Mazurska chata drewniana|chaty mazurskiej]] o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach.  
  
[[Plik:Chata podcieniowa.jpg|240px|thumb|Chata z frontowym podcieniem wypustowym z I poł. XIX w. z Burdajn na Żuławach Wiślanych w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło:[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Poland._Olsztynek._Open_air_museum%2C_%28Skansen%29_005.JPG/ wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]]
+
[[Plik:Chata podcieniowa.jpg|240px|thumb|Chata z frontowym podcieniem wypustowym z I poł. XIX w. z Burdajn na Oberlandzie w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło:[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Poland._Olsztynek._Open_air_museum%2C_%28Skansen%29_005.JPG/ wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]]
 
   
 
   
 
== Rodzaje ==
 
== Rodzaje ==

Wersja z 21:47, 14 gru 2013

Chata podcieniowa - (niem. Laubenhaus) Model drewnianej chaty warmińskiej lub chaty mazurskiej o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach.

Chata z frontowym podcieniem wypustowym z I poł. XIX w. z Burdajn na Oberlandzie w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,
źródło:wikimedia.org, dostęp 7. grudnia 2013

Rodzaje

Ten typ budownictwa zaczął pojawiać się na Warmii i Mazurach na przełomie XVIII i XIX wieku głównie w domach szerokofrontowych-symetrycznych (trójdzielnych). Na Warmii występowały 4 rodzaje podcieni, na Mazurach 3 rodzaje.

  • podcienie szczytowe - płytkie, maksymalnie do 80 cm. głębokości. Wysunięcie ściany szczytowej poddasza najczęściej umieszczano z jednej strony budynku, rzadko z obu stron. Podcienie ozdabiano najczęściej dwudzielnym deskowaniem w "jodełkę", szczytowym pazdurem oraz rzeźbionymi filarami. Poza funkcją estetyczną, podcienie chroniło belki ściany dolnej przed nadmiarem wilgoci i szybkim gniciem, ale nie chroniło wejścia do chaty.
  • podcienie narożne - usytuowane od podwórza. Jeden z rogów poddasza zamiast na dolnych ścianach chałupy, wsparty był na 2 do 4 słupach. Podcienie to nie było tak ozdobne jak szczytowe, ale zabezpieczało wejście przed deszczem i śniegiem.
  • podcienie wypustowe - nad wejściem od strony podwórza lub od frontu. Podcienie w formie bardziej wysuniętego poddasza pełniło też funkcję spichlerza. Ten rodzaj podcienia był bardzo popularny na terenie Żuław Wiślanych i Oberlandu, gdzie w większej liczbie zamieszkiwali osadnicy pochodzenia holenderskiego.
  • wnęka podcieniowa - rzadko spotykany na Warmii i Mazurach, mało popularny rodzaj podcienia. Polegał na wytworzeniu wnęki chroniącej wejście do chaty, na zasadzie cofnięcia fragmentu ściany z drzwiami do wnętrza domu.


Bibliografia

Pokropek Marian, Osadnictwo i budownictwo, w: red. Józef Burszta, Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków, Wrocław 1976, s. 143-156. Red. Mierzwa Waldemar, Mazury słownik stronniczy, ilustrowany, Dąbrówno, Warszawa 2008, s. 24-25.


Linki zewnętrzne