Chrośle: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Charakterystyka fizjograficzna) |
|||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|dopełniacz wsi = Chrośli | |dopełniacz wsi = Chrośli | ||
|zdjęcie = Chrośle.jpg | |zdjęcie = Chrośle.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w., | + | |opis zdjęcia = Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.,[http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 341 | |liczba ludności = 341 | ||
| − | |rok = 2012 | + | |rok = 2012 |
|strefa numeracyjna = (+48) 56 | |strefa numeracyjna = (+48) 56 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Chrośle''' (''Kruszell'', ''Crossel'', ''Chróśle'') - wieś sołecka w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Gmina Nowe Miasto Lubawskie |gminie Nowe Miasto Lubawskie]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2012 roku wieś liczyła 341 mieszkańców. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | + | == Położenie == |
| − | |||
| − | === | ||
| − | |||
Nieopodal wsi znajduje się [[Jezioro Szaleniec]]. Miejscowość położona jest na terenie [[gmina Nowe Miasto Lubawskie|gminy Nowe Miasto Lubawskie]]. Obszar gminy obejmuje [[Pojezierze Brodnickie]], [[Garb Lubawski]] i głęboko wciętą dolinę rzeki [[rzeka Drwęca|Drwęcy]]. Na terenie gminy występują ozy i kemy, powstałe podczas zlodowacenia w zagłębieniach i szczelinach martwego lodu. Na południe od [[Nowy Dwór Bratiański |Nowego Dworu Bratiańskiego]] znajduje się oz (eksploatowany jako żwirownia), natomiast na północ od wsi Chrośle i na południe od [[Jamielnik |Jamielnika]] występują kemy. Oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka [[rzeka Drwęca|Drwęca]]. Znaczną powierzchnię gminy zajmują zaś mokradła i bagna, występujące głównie w dnach rynien i innych obniżeniach terenu. Stosunkowo niewielki teren gminy obejmują lasy (14% powierzchni gminy). Ponadto 65% powierzchni gminy stanowi obszar chronionego krajobrazu. | Nieopodal wsi znajduje się [[Jezioro Szaleniec]]. Miejscowość położona jest na terenie [[gmina Nowe Miasto Lubawskie|gminy Nowe Miasto Lubawskie]]. Obszar gminy obejmuje [[Pojezierze Brodnickie]], [[Garb Lubawski]] i głęboko wciętą dolinę rzeki [[rzeka Drwęca|Drwęcy]]. Na terenie gminy występują ozy i kemy, powstałe podczas zlodowacenia w zagłębieniach i szczelinach martwego lodu. Na południe od [[Nowy Dwór Bratiański |Nowego Dworu Bratiańskiego]] znajduje się oz (eksploatowany jako żwirownia), natomiast na północ od wsi Chrośle i na południe od [[Jamielnik |Jamielnika]] występują kemy. Oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka [[rzeka Drwęca|Drwęca]]. Znaczną powierzchnię gminy zajmują zaś mokradła i bagna, występujące głównie w dnach rynien i innych obniżeniach terenu. Stosunkowo niewielki teren gminy obejmują lasy (14% powierzchni gminy). Ponadto 65% powierzchni gminy stanowi obszar chronionego krajobrazu. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | |||
Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był Tileman Freymfal. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - kruszyna. W XIV w. we wsi funkcjonowała [[Parafia pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Chrośle|Parafia pw. św. Wawrzyńca]]. W jej skład wchodził również [[Nowy Dwór Bratiański]] i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko–krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w [[Bratian |Bratianie]]. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg z 55 domami mieszkalnymi. Katolików w tym czasie było 321, a ewangelików 120. W XIX w. we wsi powstał budynek szkolny, w którym wspólnie uczyły się dzieci pochodzenia niemieckiego i polskiego. Przed II wojną światową wzrosła liczba ludności wsi pochodzenia niemieckiego. W 1938 r. miejscowość zamieszkiwały 424 osoby. | Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był Tileman Freymfal. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - kruszyna. W XIV w. we wsi funkcjonowała [[Parafia pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Chrośle|Parafia pw. św. Wawrzyńca]]. W jej skład wchodził również [[Nowy Dwór Bratiański]] i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko–krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w [[Bratian |Bratianie]]. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg z 55 domami mieszkalnymi. Katolików w tym czasie było 321, a ewangelików 120. W XIX w. we wsi powstał budynek szkolny, w którym wspólnie uczyły się dzieci pochodzenia niemieckiego i polskiego. Przed II wojną światową wzrosła liczba ludności wsi pochodzenia niemieckiego. W 1938 r. miejscowość zamieszkiwały 424 osoby. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Gospodarka== | |
| − | |||
| − | |||
W Chroślu działa [[Kółko Rolnicze w Chrośle |Kółko Rolnicze]], które wykonuje naprawy sprzętu rolniczego oraz firma, zajmująca się sprzedażą ekologicznych nasion. | W Chroślu działa [[Kółko Rolnicze w Chrośle |Kółko Rolnicze]], które wykonuje naprawy sprzętu rolniczego oraz firma, zajmująca się sprzedażą ekologicznych nasion. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Kultura== | |
| − | |||
| − | |||
We wsi znajduje się świetlica. | We wsi znajduje się świetlica. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Bezpieczeństwo== | |
| − | |||
| − | |||
Działa tutaj [[Ochotnicza Straż Pożarna w Chrośle|Ochotnicza Straż Pożarna]] - najstarsza w gminie. | Działa tutaj [[Ochotnicza Straż Pożarna w Chrośle|Ochotnicza Straż Pożarna]] - najstarsza w gminie. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością== | |
| − | + | Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano [[Jan Działyński|Jana Działyńskiego]] - starostę bratiańskiego. Po 1945 r. sołtysami byli: Marek Elminowski, Józef Kwiatkowski, Józef Kuczmarski, Franciszek Jastrzębski, Władysław Maliszewski, Alfons Maliszewski.| We wsi urodził się [[ks. Leonard Marchlewski]] - męczennik [[Kościół Katolicki na Warmii i Mazurach| Kościoła Katolickiego na Warmii i Mazurach]]. | |
| − | |||
| − | Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano [[Jan Działyński|Jana Działyńskiego]] - starostę bratiańskiego. Po 1945 r. sołtysami byli: Marek Elminowski, Józef Kwiatkowski, Józef Kuczmarski, Franciszek Jastrzębski, Władysław Maliszewski, Alfons Maliszewski. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | |||
| − | |||
We wsi znajduje się [[cmentarz ewangelicki w Chrośle|cmentarz ewangelicki]] z XIX w., kapliczka XX w. i budynek szkoły z XX w. Z dawnej zabudowy wiejskiej zachowały się także domy murowane z XIX w. | We wsi znajduje się [[cmentarz ewangelicki w Chrośle|cmentarz ewangelicki]] z XIX w., kapliczka XX w. i budynek szkoły z XX w. Z dawnej zabudowy wiejskiej zachowały się także domy murowane z XIX w. | ||
| − | [[File:Chrośle1.jpg|300px|thumb|Zakończenie roku w szkole w Chrośle - 1969 r., | + | [[File:Chrośle1.jpg|300px|thumb|Zakończenie roku w szkole w Chrośle - 1969 r., [http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013.]] |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | + | #''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997, 82 ss. | |
| − | + | #Grabowski Stanisław, ''W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie'', Warszawa 2010, 343 ss. | |
| − | ''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997, 82 ss. | + | #''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss. |
| − | + | #Witkowski Zbigniew, ''Nowe Miasto. Z dziejów Miasta i Powiatu'', Olsztyn 1963, 240 ss. | |
| − | Grabowski Stanisław, ''W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie'', Warszawa 2010, 343 ss. | + | #[http://gminanml.pl/ Gmina Nowe Miasto Lubawskie] |
| − | + | #[http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013.] | |
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss. | ||
| − | |||
| − | Witkowski Zbigniew, ''Nowe Miasto. Z dziejów Miasta i Powiatu'', Olsztyn 1963, 240 ss. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | http://gminanml.pl | + | [http://gminanml.pl Gmina Nowe Miasto Lubawskie] |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat nowomiejski]][[Kategoria: Gmina Nowe Miasto Lubawskie]][[Kategoria: Wieś sołecka]] | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat nowomiejski]][[Kategoria: Gmina Nowe Miasto Lubawskie]][[Kategoria: Wieś sołecka]] | ||
| − | |||
Wersja z 15:52, 15 cze 2014
| Chrośle | |
| | |
![Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.,Internetowe Archiwum [12.09.2013]](/index.php/Plik:Chro%C5%9Ble.jpg) Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.,Internetowe Archiwum [12.09.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Nowe Miasto Lubawskie |
| Sołectwo | Chrośle |
| Liczba ludności (2012) | 341 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Chrośle | |
| Położenie na mapie Polski  Chrośle | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Chrośle (Kruszell, Crossel, Chróśle) - wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2012 roku wieś liczyła 341 mieszkańców.
Spis treści
Położenie
Nieopodal wsi znajduje się Jezioro Szaleniec. Miejscowość położona jest na terenie gminy Nowe Miasto Lubawskie. Obszar gminy obejmuje Pojezierze Brodnickie, Garb Lubawski i głęboko wciętą dolinę rzeki Drwęcy. Na terenie gminy występują ozy i kemy, powstałe podczas zlodowacenia w zagłębieniach i szczelinach martwego lodu. Na południe od Nowego Dworu Bratiańskiego znajduje się oz (eksploatowany jako żwirownia), natomiast na północ od wsi Chrośle i na południe od Jamielnika występują kemy. Oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka Drwęca. Znaczną powierzchnię gminy zajmują zaś mokradła i bagna, występujące głównie w dnach rynien i innych obniżeniach terenu. Stosunkowo niewielki teren gminy obejmują lasy (14% powierzchni gminy). Ponadto 65% powierzchni gminy stanowi obszar chronionego krajobrazu.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był Tileman Freymfal. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - kruszyna. W XIV w. we wsi funkcjonowała Parafia pw. św. Wawrzyńca. W jej skład wchodził również Nowy Dwór Bratiański i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko–krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w Bratianie. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg z 55 domami mieszkalnymi. Katolików w tym czasie było 321, a ewangelików 120. W XIX w. we wsi powstał budynek szkolny, w którym wspólnie uczyły się dzieci pochodzenia niemieckiego i polskiego. Przed II wojną światową wzrosła liczba ludności wsi pochodzenia niemieckiego. W 1938 r. miejscowość zamieszkiwały 424 osoby.
Gospodarka
W Chroślu działa Kółko Rolnicze, które wykonuje naprawy sprzętu rolniczego oraz firma, zajmująca się sprzedażą ekologicznych nasion.
Kultura
We wsi znajduje się świetlica.
Bezpieczeństwo
Działa tutaj Ochotnicza Straż Pożarna - najstarsza w gminie.
Ludzie związani z miejscowością
Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano Jana Działyńskiego - starostę bratiańskiego. Po 1945 r. sołtysami byli: Marek Elminowski, Józef Kwiatkowski, Józef Kuczmarski, Franciszek Jastrzębski, Władysław Maliszewski, Alfons Maliszewski.| We wsi urodził się ks. Leonard Marchlewski - męczennik Kościoła Katolickiego na Warmii i Mazurach.
Zabytki
We wsi znajduje się cmentarz ewangelicki z XIX w., kapliczka XX w. i budynek szkoły z XX w. Z dawnej zabudowy wiejskiej zachowały się także domy murowane z XIX w.
Bibliografia
- Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy, Toruń 1997, 82 ss.
- Grabowski Stanisław, W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie, Warszawa 2010, 343 ss.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss.
- Witkowski Zbigniew, Nowe Miasto. Z dziejów Miasta i Powiatu, Olsztyn 1963, 240 ss.
- Gmina Nowe Miasto Lubawskie
- Internetowe Archiwum [12.09.2013.]
