Dęby

Dęby
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Górowo Iławeckie
Liczba ludności (2010)	112
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dęby
Położenie na mapie Polski Dęby
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dęby (niem. Eichen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 112 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Żaneta Bator.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wzniesień Górowskich, 27 km na północny zachód od Bartoszyc i 4 km na północ od Górowa Iławeckiego.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Brak jest dokładnych informacji o okolicznościach jej założenia. Po raz pierwszy wymieniana jest w źródłach z 1414 roku jako wieś o powierzchni 48 łanów należąca do zakonu. Dęby zostały całkowicie zniszczone podczas wojny trzynastoletniej. Zasiedlono je ponownie jako wieś książęcą dopiero w połowie XVI wieku. Należała ona do parafii ewangelickiej w Górowie Iławeckim.

Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 44 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel. Po 1945 roku uruchomiono ją ponownie; w późniejszych latach do rozwoju placówki przyczynił się nauczyciel Czesław Dzirba. Szkołę zlikwidowano w 1979 roku.

Po wojnie Dęby stały się siedzibą sołectwa, a w latach 1954–1957 znajdowała się tu siedziba gromady Dęby. Według spisu powszechnego z 1983 roku we wsi było 41 budynków mieszkalnych i 42 indywidualne gospodarstwa rolne, które łącznie zajmowały obszar 388 ha. Wieś miała wówczas świetlicę, punkt biblioteczny i boisko sportowe.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 491 osób
• 1933 – 290 osób
• 1939 – 323 osoby
• 1983 – 163 osoby

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX w., około 5 km od wsi; nagrobki zdewastowane
• dawny cmentarz ewangelicki z początku XX w., około 1,5 km od wsi, na wzniesieniu; nagrobki zaniedbane, starodrzew zachowany
• pomnik mieszkańców poległych podczas I wojny światowej
• przykłady budownictwa wiejskiego z przełomu XIX i XX w. (domy i budynki gospodarcze)

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie, Górowo Iławeckie 2008 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [05.03.2014]