Dobre Miasto: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Gospodarka)
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 8 użytkowników)
Linia 2: Linia 2:
 
  |nazwa                = Dobre Miasto  
 
  |nazwa                = Dobre Miasto  
 
  |herb wsi              = Herb Dobrego Miasta.png
 
  |herb wsi              = Herb Dobrego Miasta.png
  |flaga wsi            = Flaga Dobrego Miasta.png 
+
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Dobrego Miasta     
 
  |dopełniacz wsi        = Dobrego Miasta     
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = dobre miasto2.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Kolegiata w Dobrym Mieście. <br>Fot. Mieczysław Kalski
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Dobre Miasto ''' (niem. ''Guttstadt'') – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Gmina Dobre Miasto|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 671 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje [[Stanisław Grzegorz Trzaskowski]] <ref>http://www.dobremiasto.com.pl/index.php?pageId=14 [dostęp: 10.12.2014].</ref>.<br/><br/>
+
[[image:dobre miasto.jpg|thumb|right|290px|Baszta Bociania.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 
+
[[image:dobre miasto3.jpg|thumb|right|290px|Cerkiew w Dobrym Mieście.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[image:dobre miasto4.jpg|thumb|right|290px|Biblioteka.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
''' Dobre Miasto ''' (niem. ''Guttstadt'') – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]].  
 +
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 671 mieszkańców. Funkcję burmistrza w latach 1990-2018 sprawował [[Stanisław Trzaskowski]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/21/1742/Burmistrz/ dobremiasto.com.pl] [10.12.2014]</ref>. W Wyborach Samorządowych 2018 mandat burmistrza uzyskał Jarosław Kowalski.<ref>http://gazetaolsztynska.pl/547233,Zdecydowane-zwyciestwo-Piotra-Grzymowicza-RELACJA-NA-ZYWO.html</ref>
 +
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Dobre miasto jest położone na [[Warmia|Warmii]] na obszarze [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], nad rzeką [[Rzeka Łyna| Łyną]], w odległości około 25 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
+
Dobre Miasto jest położone na [[Warmia|Warmii]], na obszarze [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], nad rzeką [[Rzeka Łyna| Łyną]], w odległości około 25 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
 +
Miasto zostało wniesione na terenie dawnego osadnictwa ludności [[Prusowie|pruskiej]]. Dobre Miasto zostało założone przez ówczesnego biskupa warmińskiego [[Henryk Wogenap|Henryka Wogenapa]] w 1329 roku. Stanowiło centrum dóbr biskupich. Do 1811 roku pełniło rolę siedziby [[kapituła warmińska|kapituły warmińskiej]]. Od 1466 do 1772 roku Dobre Miasto znajdowało się w granicach Rzeczpospolitej, zachowując charakter obszaru autonomicznego.
 +
 +
W XIV-XV wieku wzniesione zostały mury miejskie z trzema bramami wjazdowymi: Głotowską, Ornecką i Łąkową. Między 1357 a 1389 rokiem wybudowano zespół kolegiacki. W czasie kolejnej wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521 Dobre Miasto zostało zajęte i spustoszone przez wojska księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta Hohenzollerna]].
 +
 +
W kolejnym stuleciu Dobre Miasto okupowały wojska szwedzkie (1626–1629), nękały je kontrybucje, grabieże, zniszczenia zabudowy mieszkalnej i gospodarczej, które doprowadziły do zubożenia ludności i klęski głodu. [[Epidemia dżumy 1709-1711|Epidemia dżumy]], która pustoszyła [[Warmia|Warmię]] na początku XVIII wieku, dotarła również do miasta.
 +
 +
W 1731 roku wzniesiono ratusz miejski. Jednak XVIII wiek to przede wszystkim czas wyniszczających pożarów, które miały miejsce w 1716, 1719, 1728, 1733 i 1771 roku. Ogień strawił większość miejskich zabudowań mieszkalnych i gospodarczych.
 +
 +
W XIX wieku miejscowość przez ponad 30 lat miała status miasta powiatowego. Na początku stulecia w miejscowości zaczęli się osiedlać [[Żydzi na Warmii i Mazurach|żydowscy kupcy]] wraz z rodzinami. W 1816 roku miejscowa diaspora składała się z 10 rodzin. W 1855 roku zakończono budowę dobromiejskiej synagogi, a w latach 60. XIX w. pracę rozpoczęła  żydowska szkoła powszechna. W 1852 roku wybudowano fabrykę saletry, a w 1882 roku ruszyła praca w fabryce sukna. Dobre Miasto uzyskało połączenie kolejowe z [[Olsztyn|Olsztynem]] i [[Orneta|Ornetą]] w 1884 roku.
 +
 +
Między 1823 a 1849 roku w Dobrym Mieście urzędował Sąd Powiatowy, a od 1879 Sąd Okręgowy. W 1905 roku uruchomiono fabrykę maszyn rolniczych. W okresie I wojny światowej miasto nie poniosło żadnych poważnych szkód, mimo że w sierpniu 1914 roku stacjonowały w nim wojska rosyjskie. W czasie Wielkiej Wojny Dobre Miasto było znane za sprawą Zakładu Galanterii Skórzanej Fischerów, który produkował osprzęt dla wojska. W 1929 roku miasto obchodziło 600-lecie powstania. Rok później zamieszkane było przez 5300 osób.
 +
 +
Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do Dobrego Miasta 2 lutego 1945 roku. Miasto zostało zniszczone w 65%. W sierpniu 1945 roku Dobre Miasto liczyło 435 mieszkańców. Pierwszym powojennym burmistrzem został [[Jan Majdecki]].     
 +
 +
W latach 1977-1989 w mieście działał [[Komitet Miejsko-Gminny PZPR w Dobrym Mieście|Komitet Miejsko-Gminny PZPR]].
 +
 +
Dobre Miasto należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow| Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]].
  
W latach 1977-1989 w mieście działał [[Komitet Miejsko-Gminny PZPR w Dobrym Mieście|Komitet Miejsko-Gminny PZPR]]. Dobre Miasto nalezy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow| Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]].
 
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
<br/>
 
 
==Gospodarka==
 
==Gospodarka==
*Zakłady cukiernicze "Jutrzenka" Dobre Miasto Sp. z o.o.  
+
*Zakłady cukiernicze "Jutrzenka" Dobre Miasto Sp. z o.o.  
*[[[DFM Sp. z o.o.]]
+
*[[DFM Sp. z o.o.]]
 
*[[Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.]]
 
*[[Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.]]
 
*DeLaval Corporation Sp. z o.o.
 
*DeLaval Corporation Sp. z o.o.
*Państwowe Przedsiębiorstwo Rolno - Usługowe
+
*Państwowe Przedsiębiorstwo Rolno-Usługowe
 
*POL-MOT Warfama
 
*POL-MOT Warfama
*Producent Papieru Komputerowego - AKCENT
+
*Producent Papieru Komputerowego AKCENT
 
*SUPERIOR - STREFAs.c.
 
*SUPERIOR - STREFAs.c.
 
*"Wenestra"S.C.
 
*"Wenestra"S.C.
<br/>
 
 
 
==Kultura==
 
==Kultura==
 
*[[lkwim:Centrum Kultury w Dobrym Mieście|Centrum Kultury]]
 
*[[lkwim:Centrum Kultury w Dobrym Mieście|Centrum Kultury]]
Linia 65: Linia 80:
 
*[[lkwim:Galeria Baszta Bociania w Dobrym Mieście|Galeria Baszta Bociania]]
 
*[[lkwim:Galeria Baszta Bociania w Dobrym Mieście|Galeria Baszta Bociania]]
 
*[[lkwim:Spotkania Poetyckie w Dobrym Mieście|Spotkania Poetyckie]]
 
*[[lkwim:Spotkania Poetyckie w Dobrym Mieście|Spotkania Poetyckie]]
<br/>
 
 
 
==Organizacje i stowarzyszenia==
 
==Organizacje i stowarzyszenia==
 
*[[Warmiński Związek Gmin]]
 
*[[Warmiński Związek Gmin]]
Linia 72: Linia 85:
 
*[[Stowarzyszenie "Dobre Przedszkole"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Dobre Przedszkole"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"]]
*[[Stowarzyszenie „Druga Strona Ognia” w Dobrym Mieście]]
+
*[[Stowarzyszenie "Druga Strona Ognia" w Dobrym Mieście|Stowarzyszenie "Druga Strona Ognia"]]
 
*[[Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"]]
 
*[[Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"]]
 
*[[Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło w Dobrym Mieście|Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło]]
 
*[[Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło w Dobrym Mieście|Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło]]
Linia 84: Linia 97:
 
*[[Klub Integracji Społecznej w Dobrym Mieście| Klub Integracji Społecznej]]
 
*[[Klub Integracji Społecznej w Dobrym Mieście| Klub Integracji Społecznej]]
 
*[[Stowarzyszenie DOB-SAT]]
 
*[[Stowarzyszenie DOB-SAT]]
<br/>
 
 
 
==Religia==
 
==Religia==
 
*[[Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście |Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
 
*[[Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście |Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
 
*[[Parafia pw. św. Faustyny Kowalskiej w Dobrym Mieście|Parafia pw. św. Faustyny Kowalskiej]]
 
*[[Parafia pw. św. Faustyny Kowalskiej w Dobrym Mieście|Parafia pw. św. Faustyny Kowalskiej]]
 
*[[ Parafia greckokatolicka pw. Świętego Mikołaja w Dobrym Mieście | Parafia greckokatolicka pw. Świętego Mikołaja]]
 
*[[ Parafia greckokatolicka pw. Świętego Mikołaja w Dobrym Mieście | Parafia greckokatolicka pw. Świętego Mikołaja]]
<br/>
 
 
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 +
*[[Jerzy Wehner]]
 +
*[[Roch Kraemer]] (Krämer)
 +
*[[Baltazar Stockfisch]]
 +
*[[Jan Leo]]
 +
*[[Michał Fox]] 
 +
*[[Paweł Snopek]]
 
*[[Andrzej Chryzostom Załuski]]
 
*[[Andrzej Chryzostom Załuski]]
 +
*[[Jerzy Pranghe]]
 +
*[[Karol Woelky]]
 
*[[Zbigniew Kieżun]]
 
*[[Zbigniew Kieżun]]
 
*[[Augustyn Bludau]]
 
*[[Augustyn Bludau]]
 +
*[[Piotr Kolberg]]
 
*[[Stanisław Drożyłowski]]
 
*[[Stanisław Drożyłowski]]
 
*[[Józef Tuławski]]
 
*[[Józef Tuławski]]
 
*[[Zygmunt Kamiński]]
 
*[[Zygmunt Kamiński]]
<br/>
+
*[[Feliks Reich]]
 
+
*[[Jerzy Teschner]]
 +
*[[Franciszek Schmidt |Franciszek Ksawery Schmidt]]
 
==Sport==
 
==Sport==
 
*[[DKS Dobre Miasto]]
 
*[[DKS Dobre Miasto]]
 
*[[Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dobrym Mieście|Ośrodek Sportu i Rekreacji]]
 
*[[Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dobrym Mieście|Ośrodek Sportu i Rekreacji]]
*[[Basen „Na Fali” w Dobrym Mieście|Basen "Na Fali"]]
+
*Basen "Na Fali" w Dobrym Mieście
 
*[[Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych w Dobrym Mieście|Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych]]
 
*[[Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych w Dobrym Mieście|Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych]]
 
*[[Miejska Liga Piłki Siatkowej w Dobrym Mieście|Miejska Liga Piłki Siatkowej]]
 
*[[Miejska Liga Piłki Siatkowej w Dobrym Mieście|Miejska Liga Piłki Siatkowej]]
<br/>
 
 
 
==Edukacja==
 
==Edukacja==
 
*[[Przedszkole Samorządowe nr 1 w Dobrym Mieście|Przedszkole Samorządowe nr 1]]
 
*[[Przedszkole Samorządowe nr 1 w Dobrym Mieście|Przedszkole Samorządowe nr 1]]
 
*[[Przedszkole Samorządowe nr 2 w Dobrym Mieście|Przedszkole Samorządowe nr 2]]
 
*[[Przedszkole Samorządowe nr 2 w Dobrym Mieście|Przedszkole Samorządowe nr 2]]
*[[Punkt przedszkolny "Marysieńka" w Dobrym Mieście|Punkt przedszkolny "Marysieńka"]]
+
*Punkt przedszkolny "Marysieńka" w Dobrym Mieście
 
*[[Przedszkole Niepubliczne "Jaś i Małgosia" w Dobrym Mieście|Przedszkole Niepubliczne "Jaś i Małgosia"]]
 
*[[Przedszkole Niepubliczne "Jaś i Małgosia" w Dobrym Mieście|Przedszkole Niepubliczne "Jaś i Małgosia"]]
 
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. gen. Józefa Bema w Dobrym Mieście|Szkoła Podstawowa nr 1 im. gen. Józefa Bema]]
 
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. gen. Józefa Bema w Dobrym Mieście|Szkoła Podstawowa nr 1 im. gen. Józefa Bema]]
Linia 120: Linia 137:
 
*[[Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II w Dobrym Mieście|Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II]]
 
*[[Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II w Dobrym Mieście|Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II]]
 
*[[Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka" w Dobrym Mieście|Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka"]]
 
*[[Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka" w Dobrym Mieście|Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka"]]
*[[Liceum Ogólnokształcące w Dobrym Mieście|Liceum Ogólnokształcące]]
+
*[[Zespół Szkół w Dobrym Mieście|Zespół Szkół w Dobrym Mieście]]
*[[Technikum przy Zespole Szkół w Dobrym Mieście|Technikum przy Zespole Szkół]]
 
<br/>
 
  
 
==Turystyka==
 
==Turystyka==
 
*[[Szlak Kopernikowski: Olsztyn – Mingajny]]
 
*[[Szlak Kopernikowski: Olsztyn – Mingajny]]
*Szlak pieszy o długości 42 km – przebieg trasy: [[Olsztyn]] – [[Brąswałd]] – most nad sztucznym korytem Łyny – [[Barkweda]] – [[Bukwałd]] – [[Cerkiewnik]] – [[Głotowo]] – Dobre Miasto – [[Smolajny]]
+
*Szlak pieszy o długości 42 km. Przebieg trasy: [[Olsztyn]] – [[Brąswałd]] – most nad sztucznym korytem Łyny – [[Barkweda]] – [[Bukwałd]] – [[Cerkiewnik]] – [[Głotowo]] – Dobre Miasto – [[Smolajny]]
<br/>
 
 
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*[[Kapliczki w Dobrym Mieście| Zabytkowe kapliczki przydrożne]]
+
*[[Kapliczki w Dobrym Mieście| zabytkowe kapliczki przydrożne]]
 
*[[lkwim:Baszta Bociania w Dobrym Mieście|Baszta Bociania]]
 
*[[lkwim:Baszta Bociania w Dobrym Mieście|Baszta Bociania]]
 
*[[lkwim:Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
 
*[[lkwim:Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Baptysterium w Bazylice w Dobrym Mieście|Baptysterium w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Baptysterium w Bazylice w Dobrym Mieście|baptysterium w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ambona w Bazylice w Dobrym Mieście|Ambona w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ambona w Bazylice w Dobrym Mieście|ambona w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Organy w Bazylice w Dobrym Mieście|Organy w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Organy w Bazylice w Dobrym Mieście|organy w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz Mariacki w Bazylice w Dobrym Mieście|Ołtarz Mariacki w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz Mariacki w Bazylice w Dobrym Mieście|Ołtarz Mariacki w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice w Dobrym Mieście|Ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz główny w Bazylice w Dobrym Mieście|Ołtarz główny w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz główny w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz główny w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz Świętej Anny w Bazylice w Dobrym Mieście|Ołtarz Świętej Anny w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz Świętej Anny w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz Świętej Anny w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Rzeźba „Dobry Łotr” z Bazyliki w Dobrym Mieście|Rzeźba „Dobry Łotr” z Bazyliki w Dobrym Mieście]]
+
*[[lkwim:Rzeźba „Dobry Łotr” z Bazyliki w Dobrym Mieście|rzeźba "Dobry Łotr" z Bazyliki Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*Wieża ciśnień z 1905 r.  
+
*wieża ciśnień z 1905 r.  
*Pozostałości murów obronnych XIV-XV w.
+
*pozostałości murów obronnych XIV-XV w.
*Budynek dawnej rzeźni z 1889 r.
+
*budynek dawnej rzeźni z 1889 r.
*Gazownia miejska z początku XX w.
+
*gazownia miejska z początku XX w.
*Cztery zabytkowe spichlerze
+
*cztery zabytkowe spichlerze
*Domy przy ul. Wojska Polskiego, Warszawskiej, Sowińskiego, Orła Białego, Malczewskiego, Łużyckiej, Fabrycznej, Grunwaldzkiej i Górnej
+
*domy przy ul. Wojska Polskiego, Warszawskiej, Sowińskiego, Orła Białego, Malczewskiego, Łużyckiej, Fabrycznej, Grunwaldzkiej i Górnej
*Dawny ewangelicki dom parafialny z XIX w.
+
*dawny ewangelicki dom parafialny z XIX w.
*Dawny kościół ewangelicki, wzniesiony w XIX w.
+
*[[Kościół ewangelicki w Dobrym Mieście|dawny kościół ewangelicki]], wzniesiony w XIX w.
*[[Kościół pw. św. Mikołaja w Dobrym Mieście| Kościół pw. św. Mikołaja]]
+
*[[Cerkiew pw. św. Mikołaja w Dobrym Mieście| Cerkiew pw. św. Mikołaja]]
<br/>
 
  
== Bibliografia ==
+
==Multimedia==
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
+
{{#ev:youtube|uDoIJE-wnYQ|500|left|}}
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
 
#Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.
 
#[http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_ludnosc_stan_struktura_30062012.pdf| Ludność. Stan i struktura] [dostęp: 10.12.2014].
 
#[http://www.centrumkultury.pl| Centrum Kultury w Dobrym Mieście] [dostęp:24.11.2014]
 
#[http://www.domwarminski.pl/index.php?searchword=Dobre%20miasto&searchphrase=all&Itemid=101&option=com_search| Dom Warmiński] [dostęp: 10.12.2014].
 
#[http://www.dobremiasto.bil-wm.pl/ | Baza Informacji Lokalnej] [dostęp: 10.12.2014].
 
#[http://www.dobremiasto.com.pl/|Oficjalny serwis Dobrego Miasta] [dostęp: 10.12.2014].
 
#[http://dobremiasto24.pl/| Dobre Miasto24.pl] [dostęp: 10.12.2014].
 
#[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dobre-miasto/5,historia/| Wirtualny Sztetl] [dostęp: 10.12.2014].
 
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
<references>
+
<references/>
 +
 
 +
== Bibliografia ==
 +
Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.<br/>
 +
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
 +
Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.<br/>
 +
[http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_ludnosc_stan_struktura_30062012.pdf stat.gov.pl. ''Ludność. Stan i struktura''] [10.12.2014].<br/>
 +
[http://www.centrumkultury.pl Centrum Kultury w Dobrym Mieście] [24.11.2014]<br/>
 +
[http://www.domwarminski.pl/index.php?searchword=Dobre%20miasto&searchphrase=all&Itemid=101&option=com_search| Stowarzyszenie Dom Warmiński] [10.12.2014]<br/>
 +
[http://www.dobremiasto.bil-wm.pl/  Baza Informacji Lokalnej] [10.12.2014]<br/>
 +
[http://www.dobremiasto.com.pl/ dobremiasto.com, oficjalny serwis Dobrego Miasta] [10.12.2014]<br/>
 +
[http://dobremiasto.net/index.php/component/content/article/2-uncategorised/474-historia-w-pigulce?showall=1&limitstart=&Itemid=101/ dobremiasto.net] [09.03.2015]<br/>
 +
[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dobre-miasto/5,historia/ Wirtualny Sztetl] [10.12.2014].
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
 
 
<br/>
 
  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Dobre Miasto (miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Miasta]] [[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Kościoły]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria:Miasta]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 10:37, 5 lis 2018

Dobre Miasto

Herb
Herb Dobrego Miasta
Kolegiata w Dobrym Mieście. Fot. Mieczysław Kalski
Kolegiata w Dobrym Mieście.
Fot. Mieczysław Kalski
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dobre Miasto
Liczba ludności (2012) 10 671
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Dobre Miasto
Dobre Miasto
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Dobre Miasto
Dobre Miasto
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Baszta Bociania.
Fot. Mieczysław Kalski
Cerkiew w Dobrym Mieście.
Fot. Mieczysław Kalski
Biblioteka.
Fot. Mieczysław Kalski

Dobre Miasto (niem. Guttstadt) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 671 mieszkańców. Funkcję burmistrza w latach 1990-2018 sprawował Stanisław Trzaskowski[1]. W Wyborach Samorządowych 2018 mandat burmistrza uzyskał Jarosław Kowalski.[2]

Położenie

Dobre Miasto jest położone na Warmii, na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego, nad rzeką Łyną, w odległości około 25 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Miasto zostało wniesione na terenie dawnego osadnictwa ludności pruskiej. Dobre Miasto zostało założone przez ówczesnego biskupa warmińskiego Henryka Wogenapa w 1329 roku. Stanowiło centrum dóbr biskupich. Do 1811 roku pełniło rolę siedziby kapituły warmińskiej. Od 1466 do 1772 roku Dobre Miasto znajdowało się w granicach Rzeczpospolitej, zachowując charakter obszaru autonomicznego.

W XIV-XV wieku wzniesione zostały mury miejskie z trzema bramami wjazdowymi: Głotowską, Ornecką i Łąkową. Między 1357 a 1389 rokiem wybudowano zespół kolegiacki. W czasie kolejnej wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521 Dobre Miasto zostało zajęte i spustoszone przez wojska księcia Albrechta Hohenzollerna.

W kolejnym stuleciu Dobre Miasto okupowały wojska szwedzkie (1626–1629), nękały je kontrybucje, grabieże, zniszczenia zabudowy mieszkalnej i gospodarczej, które doprowadziły do zubożenia ludności i klęski głodu. Epidemia dżumy, która pustoszyła Warmię na początku XVIII wieku, dotarła również do miasta.

W 1731 roku wzniesiono ratusz miejski. Jednak XVIII wiek to przede wszystkim czas wyniszczających pożarów, które miały miejsce w 1716, 1719, 1728, 1733 i 1771 roku. Ogień strawił większość miejskich zabudowań mieszkalnych i gospodarczych.

W XIX wieku miejscowość przez ponad 30 lat miała status miasta powiatowego. Na początku stulecia w miejscowości zaczęli się osiedlać żydowscy kupcy wraz z rodzinami. W 1816 roku miejscowa diaspora składała się z 10 rodzin. W 1855 roku zakończono budowę dobromiejskiej synagogi, a w latach 60. XIX w. pracę rozpoczęła żydowska szkoła powszechna. W 1852 roku wybudowano fabrykę saletry, a w 1882 roku ruszyła praca w fabryce sukna. Dobre Miasto uzyskało połączenie kolejowe z Olsztynem i Ornetą w 1884 roku.

Między 1823 a 1849 roku w Dobrym Mieście urzędował Sąd Powiatowy, a od 1879 Sąd Okręgowy. W 1905 roku uruchomiono fabrykę maszyn rolniczych. W okresie I wojny światowej miasto nie poniosło żadnych poważnych szkód, mimo że w sierpniu 1914 roku stacjonowały w nim wojska rosyjskie. W czasie Wielkiej Wojny Dobre Miasto było znane za sprawą Zakładu Galanterii Skórzanej Fischerów, który produkował osprzęt dla wojska. W 1929 roku miasto obchodziło 600-lecie powstania. Rok później zamieszkane było przez 5300 osób.

Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do Dobrego Miasta 2 lutego 1945 roku. Miasto zostało zniszczone w 65%. W sierpniu 1945 roku Dobre Miasto liczyło 435 mieszkańców. Pierwszym powojennym burmistrzem został Jan Majdecki.

W latach 1977-1989 w mieście działał Komitet Miejsko-Gminny PZPR.

Dobre Miasto należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow.

Gospodarka

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Ludzie związani z miejscowością

Sport

Edukacja

Turystyka

Zabytki

Multimedia

Przypisy


Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
stat.gov.pl. Ludność. Stan i struktura [10.12.2014].
Centrum Kultury w Dobrym Mieście [24.11.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński [10.12.2014]
Baza Informacji Lokalnej [10.12.2014]
dobremiasto.com, oficjalny serwis Dobrego Miasta [10.12.2014]
dobremiasto.net [09.03.2015]
Wirtualny Sztetl [10.12.2014].