Dobre Miasto: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Zabytki)
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Dobrego Miasta     
 
  |dopełniacz wsi        = Dobrego Miasta     
  |zdjęcie              = Kolegiata w Dobrym Mieście.jpg
+
  |zdjęcie              = dobre miasto2.jpg
  |opis zdjęcia          = Kolegiata w Dobrym Mieście, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Collegiate_church_in_Dobre_Miasto#mediaviewer/File:Dobre_Miasto_Kolegiata_012.jpg commons.wikimedia.org] [10.12.2014]
+
  |opis zdjęcia          = Kolegiata w Dobrym Mieście. <br>Fot. Mieczysław Kalski
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
 +
[[image:dobre miasto.jpg|thumb|right|290px|Baszta Bociania.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[image:dobre miasto3.jpg|thumb|right|290px|Cerkiew w Dobrym Mieście.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 +
[[image:dobre miasto4.jpg|thumb|right|290px|Biblioteka.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 
''' Dobre Miasto ''' (niem. ''Guttstadt'') – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]].  
 
''' Dobre Miasto ''' (niem. ''Guttstadt'') – miasto położone w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]].  
 
+
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 671 mieszkańców. Funkcję burmistrza w latach 1990-2018 sprawował [[Stanisław Trzaskowski]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/21/1742/Burmistrz/ dobremiasto.com.pl] [10.12.2014]</ref>. W Wyborach Samorządowych 2018 mandat burmistrza uzyskał Jarosław Kowalski.<ref>http://gazetaolsztynska.pl/547233,Zdecydowane-zwyciestwo-Piotra-Grzymowicza-RELACJA-NA-ZYWO.html</ref>
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 671 mieszkańców. Aktualnie funkcję burmistrza sprawuje [[Stanisław Trzaskowski]]<ref>[http://www.dobremiasto.com.pl/index.php?pageId=14 dobremiasto.com.pl] [10.12.2014]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Dobre miasto jest położone na [[Warmia|Warmii]], na obszarze [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], nad rzeką [[Rzeka Łyna| Łyną]], w odległości około 25 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
+
Dobre Miasto jest położone na [[Warmia|Warmii]], na obszarze [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], nad rzeką [[Rzeka Łyna| Łyną]], w odległości około 25 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 55: Linia 57:
  
 
Dobre Miasto należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow| Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]].
 
Dobre Miasto należy do [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Miast Cittaslow| Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow]].
[[File:Dobre Miasto. Baszta Bociania.jpg|thumb|242 px|left| Dobre Miasto. Baszta Bociania, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bociania_Tower_in_Dobre_Miasto#mediaviewer/File:Dobre_Miasto_Baszta_Bociania_001.jpg commons.wikimedia.org][10.12.2104]]]
+
 
[[File:Dobre Miasto.Zabytkowy dom przy ul. Warszawskiej 3.jpg|thumb|242 px|left|Dobre Miasto. Zabytkowy dom przy ul. Warszawskiej 3, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Buildings_in_Dobre_Miasto#mediaviewer/File:Dobre_Miasto_ul._Warszawska_008.jpg commons.wikimedia.org] [10.12.2014]]]
 
 
==Gospodarka==
 
==Gospodarka==
 
*Zakłady cukiernicze "Jutrzenka" Dobre Miasto Sp. z o.o.  
 
*Zakłady cukiernicze "Jutrzenka" Dobre Miasto Sp. z o.o.  
Linia 84: Linia 85:
 
*[[Stowarzyszenie "Dobre Przedszkole"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Dobre Przedszkole"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"]]
 
*[[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"]]
*[[Stowarzyszenie "Druga Strona Ognia" w Dobrym Mieście|Stowarzyszenie "Druga Strona Ognia]]
+
*[[Stowarzyszenie "Druga Strona Ognia" w Dobrym Mieście|Stowarzyszenie "Druga Strona Ognia"]]
 
*[[Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"]]
 
*[[Fundacja "Fundusz Ziemi Olsztyńskiej"]]
 
*[[Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło w Dobrym Mieście|Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło]]
 
*[[Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło w Dobrym Mieście|Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło]]
Linia 103: Linia 104:
 
*[[Jerzy Wehner]]
 
*[[Jerzy Wehner]]
 
*[[Roch Kraemer]] (Krämer)
 
*[[Roch Kraemer]] (Krämer)
 +
*[[Baltazar Stockfisch]]
 
*[[Jan Leo]]
 
*[[Jan Leo]]
 
*[[Michał Fox]]   
 
*[[Michał Fox]]   
Linia 117: Linia 119:
 
*[[Feliks Reich]]
 
*[[Feliks Reich]]
 
*[[Jerzy Teschner]]
 
*[[Jerzy Teschner]]
 
+
*[[Franciszek Schmidt |Franciszek Ksawery Schmidt]]
 
==Sport==
 
==Sport==
 
*[[DKS Dobre Miasto]]
 
*[[DKS Dobre Miasto]]
 
*[[Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dobrym Mieście|Ośrodek Sportu i Rekreacji]]
 
*[[Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dobrym Mieście|Ośrodek Sportu i Rekreacji]]
*[[Basen "Na Fali" w Dobrym Mieście|Basen "Na Fali"]]
+
*Basen "Na Fali" w Dobrym Mieście
 
*[[Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych w Dobrym Mieście|Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych]]
 
*[[Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych w Dobrym Mieście|Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych]]
 
*[[Miejska Liga Piłki Siatkowej w Dobrym Mieście|Miejska Liga Piłki Siatkowej]]
 
*[[Miejska Liga Piłki Siatkowej w Dobrym Mieście|Miejska Liga Piłki Siatkowej]]
Linia 135: Linia 137:
 
*[[Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II w Dobrym Mieście|Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II]]
 
*[[Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II w Dobrym Mieście|Gimnazjum Publiczne im. Jana Pawła II]]
 
*[[Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka" w Dobrym Mieście|Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka"]]
 
*[[Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka" w Dobrym Mieście|Gimnazjum Niepubliczne "Nasza Jedynka"]]
*[[Liceum Ogólnokształcące w Dobrym Mieście|Liceum Ogólnokształcące]]
+
*[[Zespół Szkół w Dobrym Mieście|Zespół Szkół w Dobrym Mieście]]
*[[Technikum przy Zespole Szkół w Dobrym Mieście|Technikum przy Zespole Szkół]]
+
 
 
==Turystyka==
 
==Turystyka==
 
*[[Szlak Kopernikowski: Olsztyn – Mingajny]]
 
*[[Szlak Kopernikowski: Olsztyn – Mingajny]]
Linia 144: Linia 146:
 
*[[lkwim:Baszta Bociania w Dobrym Mieście|Baszta Bociania]]
 
*[[lkwim:Baszta Bociania w Dobrym Mieście|Baszta Bociania]]
 
*[[lkwim:Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
 
*[[lkwim:Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Baptysterium w Bazylice w Dobrym Mieście|baptysterium w bazylice]]
+
*[[lkwim:Baptysterium w Bazylice w Dobrym Mieście|baptysterium w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ambona w Bazylice w Dobrym Mieście|ambona w bazylice]]
+
*[[lkwim:Ambona w Bazylice w Dobrym Mieście|ambona w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Organy w Bazylice w Dobrym Mieście|organy w bazylice]]
+
*[[lkwim:Organy w Bazylice w Dobrym Mieście|organy w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz Mariacki w Bazylice w Dobrym Mieście|Ołtarz Mariacki w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz Mariacki w Bazylice w Dobrym Mieście|Ołtarz Mariacki w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz Trójcy Świętej w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz główny w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz główny w bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz główny w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz główny w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Ołtarz Świętej Anny w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz Świętej Anny w Bazylice]]
+
*[[lkwim:Ołtarz Świętej Anny w Bazylice w Dobrym Mieście|ołtarz Świętej Anny w Bazylice Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
*[[lkwim:Rzeźba „Dobry Łotr” z Bazyliki w Dobrym Mieście|rzeźba "Dobry Łotr" z bazyliki w Dobrym Mieście]]
+
*[[lkwim:Rzeźba „Dobry Łotr” z Bazyliki w Dobrym Mieście|rzeźba "Dobry Łotr" z Bazyliki Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]]
 
*wieża ciśnień z 1905 r.  
 
*wieża ciśnień z 1905 r.  
 
*pozostałości murów obronnych XIV-XV w.
 
*pozostałości murów obronnych XIV-XV w.
Linia 161: Linia 163:
 
*[[Kościół ewangelicki w Dobrym Mieście|dawny kościół ewangelicki]], wzniesiony w XIX w.
 
*[[Kościół ewangelicki w Dobrym Mieście|dawny kościół ewangelicki]], wzniesiony w XIX w.
 
*[[Cerkiew pw. św. Mikołaja w Dobrym Mieście| Cerkiew pw. św. Mikołaja]]
 
*[[Cerkiew pw. św. Mikołaja w Dobrym Mieście| Cerkiew pw. św. Mikołaja]]
 +
 +
==Multimedia==
 +
{{#ev:youtube|uDoIJE-wnYQ|500|left|}}
 +
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
Linia 173: Linia 179:
 
[http://www.dobremiasto.bil-wm.pl/  Baza Informacji Lokalnej] [10.12.2014]<br/>
 
[http://www.dobremiasto.bil-wm.pl/  Baza Informacji Lokalnej] [10.12.2014]<br/>
 
[http://www.dobremiasto.com.pl/ dobremiasto.com, oficjalny serwis Dobrego Miasta] [10.12.2014]<br/>
 
[http://www.dobremiasto.com.pl/ dobremiasto.com, oficjalny serwis Dobrego Miasta] [10.12.2014]<br/>
[http://dobremiasto24.pl/ dobremiasto24.pl] [10.12.2014]<br/>
+
[http://dobremiasto.net/index.php/component/content/article/2-uncategorised/474-historia-w-pigulce?showall=1&limitstart=&Itemid=101/ dobremiasto.net] [09.03.2015]<br/>
 
[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dobre-miasto/5,historia/ Wirtualny Sztetl] [10.12.2014].
 
[http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dobre-miasto/5,historia/ Wirtualny Sztetl] [10.12.2014].
 
<br/>
 
<br/>
  
  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Miasta]] [[Kategoria: 1301-1400]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria:Miasta]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 10:37, 5 lis 2018

Dobre Miasto

Herb
Herb Dobrego Miasta
Kolegiata w Dobrym Mieście. Fot. Mieczysław Kalski
Kolegiata w Dobrym Mieście.
Fot. Mieczysław Kalski
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dobre Miasto
Liczba ludności (2012) 10 671
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Dobre Miasto
Dobre Miasto
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Dobre Miasto
Dobre Miasto
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Baszta Bociania.
Fot. Mieczysław Kalski
Cerkiew w Dobrym Mieście.
Fot. Mieczysław Kalski
Biblioteka.
Fot. Mieczysław Kalski

Dobre Miasto (niem. Guttstadt) – miasto położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość liczyła 10 671 mieszkańców. Funkcję burmistrza w latach 1990-2018 sprawował Stanisław Trzaskowski[1]. W Wyborach Samorządowych 2018 mandat burmistrza uzyskał Jarosław Kowalski.[2]

Położenie

Dobre Miasto jest położone na Warmii, na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego, nad rzeką Łyną, w odległości około 25 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Miasto zostało wniesione na terenie dawnego osadnictwa ludności pruskiej. Dobre Miasto zostało założone przez ówczesnego biskupa warmińskiego Henryka Wogenapa w 1329 roku. Stanowiło centrum dóbr biskupich. Do 1811 roku pełniło rolę siedziby kapituły warmińskiej. Od 1466 do 1772 roku Dobre Miasto znajdowało się w granicach Rzeczpospolitej, zachowując charakter obszaru autonomicznego.

W XIV-XV wieku wzniesione zostały mury miejskie z trzema bramami wjazdowymi: Głotowską, Ornecką i Łąkową. Między 1357 a 1389 rokiem wybudowano zespół kolegiacki. W czasie kolejnej wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521 Dobre Miasto zostało zajęte i spustoszone przez wojska księcia Albrechta Hohenzollerna.

W kolejnym stuleciu Dobre Miasto okupowały wojska szwedzkie (1626–1629), nękały je kontrybucje, grabieże, zniszczenia zabudowy mieszkalnej i gospodarczej, które doprowadziły do zubożenia ludności i klęski głodu. Epidemia dżumy, która pustoszyła Warmię na początku XVIII wieku, dotarła również do miasta.

W 1731 roku wzniesiono ratusz miejski. Jednak XVIII wiek to przede wszystkim czas wyniszczających pożarów, które miały miejsce w 1716, 1719, 1728, 1733 i 1771 roku. Ogień strawił większość miejskich zabudowań mieszkalnych i gospodarczych.

W XIX wieku miejscowość przez ponad 30 lat miała status miasta powiatowego. Na początku stulecia w miejscowości zaczęli się osiedlać żydowscy kupcy wraz z rodzinami. W 1816 roku miejscowa diaspora składała się z 10 rodzin. W 1855 roku zakończono budowę dobromiejskiej synagogi, a w latach 60. XIX w. pracę rozpoczęła żydowska szkoła powszechna. W 1852 roku wybudowano fabrykę saletry, a w 1882 roku ruszyła praca w fabryce sukna. Dobre Miasto uzyskało połączenie kolejowe z Olsztynem i Ornetą w 1884 roku.

Między 1823 a 1849 roku w Dobrym Mieście urzędował Sąd Powiatowy, a od 1879 Sąd Okręgowy. W 1905 roku uruchomiono fabrykę maszyn rolniczych. W okresie I wojny światowej miasto nie poniosło żadnych poważnych szkód, mimo że w sierpniu 1914 roku stacjonowały w nim wojska rosyjskie. W czasie Wielkiej Wojny Dobre Miasto było znane za sprawą Zakładu Galanterii Skórzanej Fischerów, który produkował osprzęt dla wojska. W 1929 roku miasto obchodziło 600-lecie powstania. Rok później zamieszkane było przez 5300 osób.

Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do Dobrego Miasta 2 lutego 1945 roku. Miasto zostało zniszczone w 65%. W sierpniu 1945 roku Dobre Miasto liczyło 435 mieszkańców. Pierwszym powojennym burmistrzem został Jan Majdecki.

W latach 1977-1989 w mieście działał Komitet Miejsko-Gminny PZPR.

Dobre Miasto należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow.

Gospodarka

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Ludzie związani z miejscowością

Sport

Edukacja

Turystyka

Zabytki

Multimedia

Przypisy


Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
stat.gov.pl. Ludność. Stan i struktura [10.12.2014].
Centrum Kultury w Dobrym Mieście [24.11.2014]
Stowarzyszenie Dom Warmiński [10.12.2014]
Baza Informacji Lokalnej [10.12.2014]
dobremiasto.com, oficjalny serwis Dobrego Miasta [10.12.2014]
dobremiasto.net [09.03.2015]
Wirtualny Sztetl [10.12.2014].