Dom podcieniowy w Rozgarcie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 1: Linia 1:
 +
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 +
<!-- w trakcie opracowania -->
 +
|nazwa        = Wielka architektura sakralna
 +
|typ obiektu  = kościół <!-- Parametr obowiązkowy  -->
 +
|datacja      = 1890
 +
|powiat      = elbląski
 +
|gmina        = Gronowo Elbląskie
 +
|miejscowość  = Rozgart
 +
|parafia      = rzymsko-katolicka
 +
}} <br/>
 +
''' Zbór pomennonicki w Rozgarcie '''
 +
<br/>
 +
== Położenie ==
 +
[[Plik:roz5.jpg|left|thumb|300px|Kościoł pomennonicki w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk]][[Plik:roz3.jpg|right|thumb|350px|Wnętrze kościoła pomennonickiego w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 +
[[Rozgart]] - wieś położona na [[Żuławy Elbląskie|Żuławach Elbląskich]], w [[gmina Gronowo Elbląskie|gminie Gronowo Elbląskie]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]].
 +
<br/>
 +
== Opis ==
 +
[[Plik:roz2.jpg|left|thumb|300px|Kościół pomennonicki w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 +
Wieś założona w 1355 roku przez komtura dzierzgońskiego [[Konrad Braunschweig|Konrada Braunschweiga]], który uposażył także kościół p.w. św. Katarzyny. Średniowieczna budowla z XIV wieku rozebrana została w latach 1655-1660. W 2. połowie XVI wieku nastąpiło osadnictwo holenderskie. W 1789 roku mieszkało tu 126 mennonitów, a w 1820 roku na 221 mieszkańców 83 było mennonitami. Wobec zniszczenia przez powódź zboru w [[Markusy|Markusach]] w 1890 roku przystąpiono do budowy ich kościoła w centrum Rozgartu. Nowopowstały zbór, znajdujący się po południowej stronie przecinającej wieś drogi, był filialnym w stosunku do [[zbór mennonicki w Jeziorze|zboru mennonickiego w Jeziorze]]. Budowla ceglana, na planie prostokąta, z niewielkim, prostokątnym prezbiterium; wnętrze salowe, przekryte łamanym, „angielskim” stropem z drewnianą emporą w północnej części. Elewacje ceglane, opięte lizenami, z oknami zamkniętymi łukiem ostrym. W elewacji zachodniej pośrodku uskokowy portal z ostrołukowym wejściem. W elewacji północnej wejście główne w analogicznie opracowanym portalu,. W szczycie sterczyna z pseudosygnaturką zwieńczoną wysokim, namiotowym daszkiem. W północno zachodnim narożniku parceli współczesna z kościołem, neogotycka ceglana dzwonnica, będąca ewenementem w budownictwie mennonickim. Po zakończeniu II wojny światowej, aż do 1957 roku służył jako magazyn. Obecnie kościół filialny, [[katolicki p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Rozgarcie|katolicki p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła]].
 +
 +
<br/>
 +
== Ciekawostki ==
 +
Kościół pomennonicki w Rozgarcie służy dalej nie tylko potrzebom kultowym katolików, ale także przyjeżdżajacym cyklicznie do wsi mennonitów. Ostatnia ich wizyta odbyła się w 5 lipca 2013 roku. W kościele odbyło się wówczas nabożeństwo ekumeniczne.
 +
<br/>
 +
== Bibliografia ==
 +
 +
<br/>
 +
[[Kategoria: Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Zabytki]]
 +
<br/>
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 
<!-- w trakcie opracowania -->
 
<!-- w trakcie opracowania -->

Wersja z 18:01, 23 sty 2014

Wielka architektura sakralna

typ obiektu: kościół
datacja: 1890
powiat: elbląski
gmina: Gronowo Elbląskie
miejscowość: Rozgart
parafia: rzymsko-katolicka

Zbór pomennonicki w Rozgarcie

Położenie

Kościoł pomennonicki w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk
Wnętrze kościoła pomennonickiego w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk

Rozgart - wieś położona na Żuławach Elbląskich, w gminie Gronowo Elbląskie, w powiecie elbląskim.

Opis

Kościół pomennonicki w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk

Wieś założona w 1355 roku przez komtura dzierzgońskiego Konrada Braunschweiga, który uposażył także kościół p.w. św. Katarzyny. Średniowieczna budowla z XIV wieku rozebrana została w latach 1655-1660. W 2. połowie XVI wieku nastąpiło osadnictwo holenderskie. W 1789 roku mieszkało tu 126 mennonitów, a w 1820 roku na 221 mieszkańców 83 było mennonitami. Wobec zniszczenia przez powódź zboru w Markusach w 1890 roku przystąpiono do budowy ich kościoła w centrum Rozgartu. Nowopowstały zbór, znajdujący się po południowej stronie przecinającej wieś drogi, był filialnym w stosunku do zboru mennonickiego w Jeziorze. Budowla ceglana, na planie prostokąta, z niewielkim, prostokątnym prezbiterium; wnętrze salowe, przekryte łamanym, „angielskim” stropem z drewnianą emporą w północnej części. Elewacje ceglane, opięte lizenami, z oknami zamkniętymi łukiem ostrym. W elewacji zachodniej pośrodku uskokowy portal z ostrołukowym wejściem. W elewacji północnej wejście główne w analogicznie opracowanym portalu,. W szczycie sterczyna z pseudosygnaturką zwieńczoną wysokim, namiotowym daszkiem. W północno zachodnim narożniku parceli współczesna z kościołem, neogotycka ceglana dzwonnica, będąca ewenementem w budownictwie mennonickim. Po zakończeniu II wojny światowej, aż do 1957 roku służył jako magazyn. Obecnie kościół filialny, katolicki p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła.


Ciekawostki

Kościół pomennonicki w Rozgarcie służy dalej nie tylko potrzebom kultowym katolików, ale także przyjeżdżajacym cyklicznie do wsi mennonitów. Ostatnia ich wizyta odbyła się w 5 lipca 2013 roku. W kościele odbyło się wówczas nabożeństwo ekumeniczne.

Bibliografia












Budownictwo ludowe

typ obiektu: chata
datacja: 1749
powiat: elbląski
gmina: Gronowo Górne
miejscowość: Rozgart

Dom podcieniowy w Rozgarcie

Położenie

Dom podcieniowy w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk
Dom podcieniowy w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk
Dom podcieniowy w Rozgarcie. © Stanisław Kuprjaniuk

Rozgart - wieś w gminie Gronowo Elbląskie, w powiecie elbląskim.

Opis

Dom podcieniowy w Rozgarcie znajduje się na końcu wsi, przy wyjeździe w kierunku Szaleńca. Dom z wystawką podcieniową jes zdumiewający ze względu na swój wiek. Wybudowano go w 1749 roku. Data roczna budowy domu została zawarta na niezwykle ozdobnie kutej z żelaza chorągiewce wiatrowej. Powstały budynek reprezentuje typ dużych wiejskich budynków mieszkalnych z charakterystycznym podcieniem, które pojawiły się na Żuławach Wiślanych i ziemiach polskich wraz z falą osadnictwa mennonickiego i olęderskiego z XVI i XVII wieku. Na jego przykładzie można wykazać dwie spełniane funkcje. Cześć zasadnicza domu była typowo mieszkalna, podczas gdy podcień i poddasze pełniły funkcje spiżarni. Należy zaznaczyć, że domy podcieniowe charakteryzowały się znaczną powierzchnią użytkową na parterze, jak i skrytym pod jego potężnym zadaszeniem. Z elementów architektonicznych, zastosowanych w tym domu, na uwagę zasługują filary podtrzymujące podcień i rysunek konstrukcji szachulcowej, odrzwia prowadzące do wnętrza domu, okna i okiennice, a także samo wnętrze, zrealizowane z wykorzystaniem wielu elementów drewnianych.

Bibliografia