Domarady: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Domarady ''' (niem. ''Dompendehl'') – | + | ''' Domarady ''' (niem. ''Dompendehl'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Sępopol (gmina miejsko-wiejska)|gminie Sępopol]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 95 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Wodukajmy]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Marzanna Kryłowicz. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 95 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Wodukajmy]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 12 km na północny wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 9 km na północny zachód od [[Sępopol|Sępopola]], na zachód od wsi płynie strumyk [[Młynówka]]. Na północny zachód od wsi wznosi się pagórek [[Kocia Góra]]. | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 12 km na północny wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 9 km na północny zachód od [[Sępopol|Sępopola]], na zachód od wsi płynie strumyk [[Młynówka]]. Na północny zachód od wsi wznosi się pagórek [[Kocia Góra]]. | ||
| Linia 40: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Na jej stary rodowód wskazuje [[Prusowie|pruskie]] pochodzenie nazwy (''Dowpsadel'': ''dauba'' | + | Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Na jej stary rodowód wskazuje [[Prusowie|pruskie]] pochodzenie nazwy (''Dowpsadel'': ''dauba'' – wąwóz, ''sodele'' – osiedle). Prawdopodobnie przez większość swoich dziejów był to niewielki majątek ziemski i wieś szlachecka. W 1740 roku folwark w Domaradach przeszedł na własność Stadniny Koni Wojskowych w [[Liski (gmina Sępopol)|Liskach]] i stan ten utrzymał się aż do 1945 roku. Hodowano tu głównie konie i bydło. Domarady wchodziły w skład [[parafia ewangelicka w Szczurkowie|parafii ewangelickiej w Szczurkowie]]. |
| − | Szkoła we wsi istniała już przed | + | Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 48 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel. |
| − | W sierpniu 1945 roku w Domaradach założono siedzibę | + | W sierpniu 1945 roku w Domaradach założono siedzibę gminy Liski, jednak zlikwidowano ją już po roku. Następnie wieś włączono do sołectwa Wodukajmy. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu państwowe gospodarstwo rolne. W 1978 roku wieś posiadała 11 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie zajmowały powierzchnię 149 ha. Według spisu powszechnego z 1983 roku Domarady składały się z 21 budynków mieszkalnych, tworzących zwartą zabudowę; we wsi działał punkt biblioteczny. |
| − | + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat kształtowała się następująco: | |
| − | Liczba mieszkańców | + | *1857 – 167 osób |
| − | + | *1925 – 136 osób | |
| − | 1857 | + | *1939 – 537 osób (łącznie z [[Judyty|Judytami]]) |
| − | + | *1983 – 193 osoby | |
| − | 1925 | ||
| − | |||
| − | 1939 | ||
| − | |||
| − | 1983 | ||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *zespół folwarczny (ok. 3 ha) z przełomu XIX i XX wieku: rządcówka, trzy stajnie (w tym jedna ze spichlerzem), cztery stodoły; kolonia mieszkalna robotników folwarcznych: dwa dwojaki, jeden czworak, cztery budynki indywidualne oraz zabudowania gospodarcze i szkoła (obecnie budynek mieszkalny); układ przestrzenny całości bardzo dobrze zachowany |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
| + | [http://free.of.pl/s/sepopol/jedorg.htm free.of.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/428/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_miasta_i_gminy_Sepopol/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol], Sępopol 2005 [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Sępopol (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] |
Aktualna wersja na dzień 10:41, 15 kwi 2020
| Domarady | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Sołectwo | Wodukajmy |
| Liczba ludności (2010) | 95 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Domarady | |
| Położenie na mapie Polski  Domarady | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Domarady (niem. Dompendehl) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 95 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Wodukajmy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Marzanna Kryłowicz.
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 12 km na północny wschód od Bartoszyc i 9 km na północny zachód od Sępopola, na zachód od wsi płynie strumyk Młynówka. Na północny zachód od wsi wznosi się pagórek Kocia Góra.
Dzieje miejscowości
Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Na jej stary rodowód wskazuje pruskie pochodzenie nazwy (Dowpsadel: dauba – wąwóz, sodele – osiedle). Prawdopodobnie przez większość swoich dziejów był to niewielki majątek ziemski i wieś szlachecka. W 1740 roku folwark w Domaradach przeszedł na własność Stadniny Koni Wojskowych w Liskach i stan ten utrzymał się aż do 1945 roku. Hodowano tu głównie konie i bydło. Domarady wchodziły w skład parafii ewangelickiej w Szczurkowie.
Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 48 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel.
W sierpniu 1945 roku w Domaradach założono siedzibę gminy Liski, jednak zlikwidowano ją już po roku. Następnie wieś włączono do sołectwa Wodukajmy. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu państwowe gospodarstwo rolne. W 1978 roku wieś posiadała 11 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie zajmowały powierzchnię 149 ha. Według spisu powszechnego z 1983 roku Domarady składały się z 21 budynków mieszkalnych, tworzących zwartą zabudowę; we wsi działał punkt biblioteczny.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat kształtowała się następująco:
- 1857 – 167 osób
- 1925 – 136 osób
- 1939 – 537 osób (łącznie z Judytami)
- 1983 – 193 osoby
Zabytki
- zespół folwarczny (ok. 3 ha) z przełomu XIX i XX wieku: rządcówka, trzy stajnie (w tym jedna ze spichlerzem), cztery stodoły; kolonia mieszkalna robotników folwarcznych: dwa dwojaki, jeden czworak, cztery budynki indywidualne oraz zabudowania gospodarcze i szkoła (obecnie budynek mieszkalny); układ przestrzenny całości bardzo dobrze zachowany
Przypisy
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
free.of.pl [05.03.2014]
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
