Ełcka Kolej Wąskotorowa

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj

Ełcka Kolej Wąskotorowa

Jedyna w regionie kolej wąskotorowa, jedna z ostatnich funkcjonujących w Polsce.

Ełcka Kolej Wąskotorowa

Dworzec kolei wąskotorowej w Ełku
Dworzec kolei wąskotorowej w Ełku
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ełcki
Gmina Ełk
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Historia

Pierwszy projekt budowy Ełckiej Kolei Wąskotorowej (niem. Lycker Kleinbahn) powstał w 1905 r. Założeniom projektowym przyświecały cele gospodarcze i militarne. Kolej połączyła Ełk z przygranicznymi miejscowościami. Stację kolei wąskotorowej zlokalizowano przy istniejącej już stacji normalnotorowej. Prace rozpoczęto na przełomie 1911/1912. W 1913 r. wybudowano nową parowozownię, starą przekształcając w warsztat. W tym też roku nastąpiło uroczyste otwarcie EKW, mimo że prac nie zakończono; wkrótce przerwał je wybuch pierwszej wojny światowej (1914 r.). W trakcie wojny kolej wąskotorowa poniosła znaczne straty; w 1918 r. wznowiono ruch osobowo – towarowy. Kolej remontowano i modernizowano do lat 20-tych XX w. Ukształtował się wówczas zespół wąskotorowego dworca głównego (torowiska stacji osobowej i towarowej oraz kompleks budynków), który przetrwał do 1945 r. W okresie drugiej wojny światowej wybudowano przejście podziemne pomiędzy dworcem normalnotorowym a wąskotorowym. Układ torowisk, stacji i przystanków pozwalał na bezkolizyjny ruch towarowy całą dobę. Tabor EKW składał się z wagonów pocztowo-bagażowych, towarowych i osobowych.

Od 1945 r. do dziś

Ełcka Kolej Wąskotorowa funkcjonowała do przełomu 1944/1945 r., kiedy to została poważnie zniszczona podczas ofensywy Armii Czerwonej. Zniszczeniu uległy wówczas m.in.: budynki stacji Ełk Wąskotorowy, przystanki Milejewo i Kalinowo, most w Sypitkach, remontu wymagały torowiska na całej długości linii. W latach 1950-1951 przekuto torowisko kolejki z dotychczasowych 1000 mm na 750 mm. W latach 1952-1955 wymieniono tabor wagonowy; w 1957 r. zmieniono nazwę na Ełcką Kolej Dojazdową (EKD). W 1954 r. wprowadzono do użytku dwa wagony benzynowe. W 1975 r. wprowadzono trakcję spalinową. W 1988 r. przeprowadzono modernizację torowiska EKD (remont kapitalny), prac na całej długości linii nie ukończono. W 1991 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Suwałkach wpisał do rejestru zabytków przestrzenny układ komunikacyjny Ełckiej Kolei Dojazdowej od stacji Ełk Wąskotorowy do stacji Turowo i od stacji Laski Małe do stacji Zawady-Tworki. W 1993 r. uruchomiono pierwsze przejazdy turystyczne, rok później założono tzw. skansen ruchomych zbytków techniki kolejnictwa. W 1994 r. wpisano do rejestru zespół parowozowni normalnotorowej, obejmujący także obiekty i obszar kolei wąskotorowej. W 2002 r. Zarząd Miasta Ełku przejął kolej wąskotorową w użyczenie, przywracając także stara nazwę - Ełcka Kolei Wąskotorowa.