Franciszek Kuhschmalz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "[[Kategoria: Osoba" na "[[Kategoria:Osoby")
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 4: Linia 4:
 
  |pseudonim            =
 
  |pseudonim            =
 
  |grafika              = bp_fkuhschmalz.jpg
 
  |grafika              = bp_fkuhschmalz.jpg
  |opis grafiki        = bp Franciszek Kuhschmalz
+
  |opis grafiki        = bp Franciszek Kuhschmalz<br>Źródło: ''Poczet biskupów warmińskich'', red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2008, 510 ss.
 
  |podpis              =  
 
  |podpis              =  
 
  |data urodzenia      = około 1380 r.
 
  |data urodzenia      = około 1380 r.
Linia 30: Linia 30:
 
<br/>
 
<br/>
 
===Praca===
 
===Praca===
W 1410 r. uczestniczył w poselstwie [[zakon krzyżacki|krzyżackim]] na sobór w Konstancji, gdzie negocjował traktat pokojowy z Polską. Wielki mistrz zakonu krzyżackiego [[Michael Küchmeister von Sternberg]] uczynił go swym sekretarzem i radcą prawnym. W 1419 r. wraz z nowym biskupem warmińskim [[Jan Abezier | Janem Abezierem]] przyjechał na [[Warmia | Warmię]]. W 1419 r. wszedł do kapituły dorpackiej, a w styczniu 1420 r. do kapituły fromborskiej. 8 kwietnia 1424 r. został przez papieża zatwierdzony na stanowisku biskupa warmińskiego. Konsekracja bp. Kuhschmalza odbyła się w [[Lidzbark Warmiński | Lidzbarku Warmińskim]].  
+
W 1410 r. uczestniczył w poselstwie [[zakon krzyżacki|krzyżackim]] na sobór w Konstancji, gdzie negocjował traktat pokojowy z Polską. Wielki mistrz zakonu krzyżackiego [[Michael Küchmeister von Sternberg]] uczynił go swym sekretarzem i radcą prawnym. W 1419 r. wraz z nowym biskupem warmińskim [[Jan Abezier |Janem Abezierem]] przyjechał na [[Warmia |Warmię]]. W 1419 r. wszedł do kapituły dorpackiej, a w styczniu 1420 r. do kapituły fromborskiej. 8 kwietnia 1424 r. został przez papieża zatwierdzony na stanowisku biskupa warmińskiego. Konsekracja bp. Kuhschmalza odbyła się w [[Lidzbark Warmiński |Lidzbarku Warmińskim]].  
 
<br/>
 
<br/>
 
===Działalność===
 
===Działalność===
W 1425 r. zwołał zjazd stanów warmińskich w celu  uchwalenia podatku na poprawę monety pruskiej. W porozumieniu z mistrzem zakonu krzyżackiego, w 1427 r. wydał najstarszą znaną ustawę krajową dla Warmii, która liczyła 21 punktów dotyczących spraw obyczajowych, handlowych i gospodarczych. Zakładał na Warmii tzw. banki pobożne, wspierające ubogich i potrzebujących. Po panującej na Warmii w 1430 r. zarazie koni i bydła zakupił konie i bydło - w Szwecji 600 sztuk, na Mazowszu 900 - z sąsiednich krajów i obdarował nimi najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących.
+
W 1425 r. zwołał zjazd stanów warmińskich w celu  uchwalenia podatku na poprawę monety pruskiej. W porozumieniu z mistrzem zakonu krzyżackiego w 1427 r. wydał najstarszą znaną ustawę krajową dla Warmii, która liczyła 21 punktów dotyczących spraw obyczajowych, handlowych i gospodarczych.  
W czasie swoich rządów był wiernym sojusznikiem zakonu krzyżackiego. Mimo tego nie zgodził się na obsadzenie dwóch prałatur warmińskich przez osoby wskazane przez wielkiego mistrza zakonu.<br/>
+
 
14 marca 1440 r. w Kwidzynie powstał [[Związek Pruski]], organizacja szlachty i miast, którego celem była walka z bezprawiem i fiskalizmem krzyżackim. Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen postanowił doprowadzić do delegalizacji Związku. Bp Franciszek przewodził w 1446 r. wystąpieniu biskupów pruskich przeciwko Związkowi. Wyruszył z misją do cesarza Fryderyka III Habsburga, gdzie wystąpił w roli głównego oskarżyciela Związku Pruskiego. Ostatecznie 5 grudnia 1453 r. cesarz wydał wyrok rozwiązujący konfederację i zapowiadający represje w wypadku dalszego oporu związkowców. 4 lutego 1454 r. stany wypowiedziały posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wysłano delegację od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie ziem pruskich do Korony Polskiej. W efekcie 25 lutego 1454 r. stany warmińskie wypowiedziały na sejmiku w Lidzbarku Warmińskim posłuszeństwo sprzyjającemu krzyżakom biskupowi Franciszkowi. Zamek lidzbarski został przejęty przez związkowców. Kuhschmalz schronił się na zamku w Malborku. 6 marca 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk wystawił dokument wcielający ziemie pruskie do Królestwa Polskiego. W 1454 r. wybuchła wojna Korony Polskiej z zakonem, nazwana później trzynastoletnią (1454-1466).<br/>
+
Zakładał na Warmii tzw. banki pobożne, wspierające ubogich i potrzebujących. Po panującej na Warmii w 1430 r. zarazie koni i bydła zakupił konie i bydło - w Szwecji 600 sztuk, na Mazowszu 900 - z sąsiednich krajów i obdarował nimi najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących.
 +
 
 +
W czasie swoich rządów był wiernym sojusznikiem [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Mimo tego nie zgodził się na obsadzenie dwóch prałatur warmińskich przez osoby wskazane przez wielkiego mistrza zakonu.
 +
 
 +
14 marca 1440 r. w Kwidzynie powstał [[Związek Pruski]], organizacja szlachty i miast, którego celem była walka z bezprawiem i fiskalizmem krzyżackim. Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen postanowił doprowadzić do delegalizacji Związku. Bp Franciszek przewodził w 1446 r. wystąpieniu biskupów pruskich przeciwko Związkowi. Wyruszył z misją do cesarza Fryderyka III Habsburga, gdzie wystąpił w roli głównego oskarżyciela Związku Pruskiego. Ostatecznie 5 grudnia 1453 r. cesarz wydał wyrok rozwiązujący konfederację i zapowiadający represje w wypadku dalszego oporu związkowców. 4 lutego 1454 r. stany wypowiedziały posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wysłano delegację od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie ziem pruskich do Korony Polskiej. W efekcie 25 lutego 1454 r. stany warmińskie wypowiedziały na sejmiku w Lidzbarku Warmińskim posłuszeństwo sprzyjającemu krzyżakom biskupowi Franciszkowi. [[lkwim: Zamek w Lidzbarku|Zamek lidzbarski]] został przejęty przez związkowców. Kuhschmalz schronił się na zamku w Malborku. 6 marca 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk wystawił dokument wcielający ziemie pruskie do Królestwa Polskiego. W 1454 r. wybuchła wojna Korony Polskiej z zakonem, nazwana później trzynastoletnią (1454-1466).
 +
 
 
W 1455 r. bp Franciszek Kuhschmalz opuścił Warmię i udał się na emigrację na Śląsk, gdzie  wspomagał w posłudze duszpasterskiej biskupa wrocławskiego Piotra Nowaka. 10 czerwca 1457 r. zmarł we Wrocławiu i został pochowany w tamtejszej katedrze.
 
W 1455 r. bp Franciszek Kuhschmalz opuścił Warmię i udał się na emigrację na Śląsk, gdzie  wspomagał w posłudze duszpasterskiej biskupa wrocławskiego Piotra Nowaka. 10 czerwca 1457 r. zmarł we Wrocławiu i został pochowany w tamtejszej katedrze.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
Prof. dr hab. Andrzej Staniszewski, ''Ksiądz Arcybiskup Senior dr Edmund Michał Piszcz'', Olsztyn 2014.
 
Prof. dr hab. Andrzej Staniszewski, ''Ksiądz Arcybiskup Senior dr Edmund Michał Piszcz'', Olsztyn 2014.
Linia 43: Linia 49:
 
[http://olsztyn.gosc.pl/ olsztyn.gosc.pl] [15.11.2014]<br/>
 
[http://olsztyn.gosc.pl/ olsztyn.gosc.pl] [15.11.2014]<br/>
  
[[Kategoria: Osoba|Kuhschmalz, Franciszek]]
+
[[Kategoria:Osoby|Kuhschmalz, Franciszek]]
 
[[Kategoria: Biskupi warmińscy|Kuhschmalz, Franciszek]]  
 
[[Kategoria: Biskupi warmińscy|Kuhschmalz, Franciszek]]  
 
[[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Kuhschmalz, Franciszek]]
 
[[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Kuhschmalz, Franciszek]]

Aktualna wersja na dzień 19:59, 17 mar 2015

Franciszek Kuhschmalz

bp Franciszek KuhschmalzŹródło: Poczet biskupów warmińskich, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2008, 510 ss.
bp Franciszek Kuhschmalz
Źródło: Poczet biskupów warmińskich, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2008, 510 ss.
Data i miejsce urodzenia około 1380 r.
Reszel
Data i miejsce śmierci 10 czerwca 1457 r.
Wrocław
Miejsce spoczynku Wrocław
Zawód duchowny katolicki, biskup

Franciszek Kuhschmalz (ur. około 1380 r., zm. 10 czerwca 1457 r.) – duchowny katolicki, w latach 1424-1457 biskup warmiński.

Życiorys

Urodził się około 1380 r. w Reszlu. Według Tomasza Tretera jego ojcem był reszelski kowal-odlewnik naczyń.

Szkoła i wykształcenie

Edukację rozpoczął w Reszlu, a po uzyskaniu święceń kapłańskich udał się w 1409 r. na uniwersytet w Lipsku. W 1410 r. uzyskał stopień bakałarza na wydziale atrium. Naukę kontynuował od 1412 r. na wydziale prawa Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie w 1414 r. uzyskał tytuł doktora prawa kościelnego.

Praca

W 1410 r. uczestniczył w poselstwie krzyżackim na sobór w Konstancji, gdzie negocjował traktat pokojowy z Polską. Wielki mistrz zakonu krzyżackiego Michael Küchmeister von Sternberg uczynił go swym sekretarzem i radcą prawnym. W 1419 r. wraz z nowym biskupem warmińskim Janem Abezierem przyjechał na Warmię. W 1419 r. wszedł do kapituły dorpackiej, a w styczniu 1420 r. do kapituły fromborskiej. 8 kwietnia 1424 r. został przez papieża zatwierdzony na stanowisku biskupa warmińskiego. Konsekracja bp. Kuhschmalza odbyła się w Lidzbarku Warmińskim.

Działalność

W 1425 r. zwołał zjazd stanów warmińskich w celu uchwalenia podatku na poprawę monety pruskiej. W porozumieniu z mistrzem zakonu krzyżackiego w 1427 r. wydał najstarszą znaną ustawę krajową dla Warmii, która liczyła 21 punktów dotyczących spraw obyczajowych, handlowych i gospodarczych.

Zakładał na Warmii tzw. banki pobożne, wspierające ubogich i potrzebujących. Po panującej na Warmii w 1430 r. zarazie koni i bydła zakupił konie i bydło - w Szwecji 600 sztuk, na Mazowszu 900 - z sąsiednich krajów i obdarował nimi najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących.

W czasie swoich rządów był wiernym sojusznikiem zakonu krzyżackiego. Mimo tego nie zgodził się na obsadzenie dwóch prałatur warmińskich przez osoby wskazane przez wielkiego mistrza zakonu.

14 marca 1440 r. w Kwidzynie powstał Związek Pruski, organizacja szlachty i miast, którego celem była walka z bezprawiem i fiskalizmem krzyżackim. Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen postanowił doprowadzić do delegalizacji Związku. Bp Franciszek przewodził w 1446 r. wystąpieniu biskupów pruskich przeciwko Związkowi. Wyruszył z misją do cesarza Fryderyka III Habsburga, gdzie wystąpił w roli głównego oskarżyciela Związku Pruskiego. Ostatecznie 5 grudnia 1453 r. cesarz wydał wyrok rozwiązujący konfederację i zapowiadający represje w wypadku dalszego oporu związkowców. 4 lutego 1454 r. stany wypowiedziały posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wysłano delegację od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie ziem pruskich do Korony Polskiej. W efekcie 25 lutego 1454 r. stany warmińskie wypowiedziały na sejmiku w Lidzbarku Warmińskim posłuszeństwo sprzyjającemu krzyżakom biskupowi Franciszkowi. Zamek lidzbarski został przejęty przez związkowców. Kuhschmalz schronił się na zamku w Malborku. 6 marca 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk wystawił dokument wcielający ziemie pruskie do Królestwa Polskiego. W 1454 r. wybuchła wojna Korony Polskiej z zakonem, nazwana później trzynastoletnią (1454-1466).

W 1455 r. bp Franciszek Kuhschmalz opuścił Warmię i udał się na emigrację na Śląsk, gdzie wspomagał w posłudze duszpasterskiej biskupa wrocławskiego Piotra Nowaka. 10 czerwca 1457 r. zmarł we Wrocławiu i został pochowany w tamtejszej katedrze.

Bibliografia

Prof. dr hab. Andrzej Staniszewski, Ksiądz Arcybiskup Senior dr Edmund Michał Piszcz, Olsztyn 2014. Poczet biskupów warmińskich, pod red. prof. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008.
olsztyn.gosc.pl [15.11.2014]