Giławy

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 09:42, 16 kwi 2015 autorstwa Konrad (dyskusja | edycje)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Giławy

Kościół w Giławach.Fot. Mieczysław Kalski
Kościół w Giławach.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Purda
Liczba ludności (2010) 178
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Giławy
Giławy
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Giławy
Giławy
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Giławy (niem. od 1939 r. Gillau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 178 mieszkańców [1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krzysztof Świdroń[2].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 20 km na południe od Olsztyna i 16 km na południowy zachód od Purdy. Miejscowość leży nad jeziorem Serwent.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona przez kapitułę warmińską w 1407 roku pod nazwą Sirwithen w lesie Gillaw. Lokację ponowiono w 1441 roku – prawdopodobnie pierwsza próba obsadzenia wsi nie powiodła się. Miejscowość położona była tuż przy granicy między Warmią i państwem krzyżackim. W roku 1479, w czasie interwencji wojsk królewskich, wywołanej konfliktem z biskupem Mikołajem Tungenem, Giławy zostały całkowicie zniszczone. Podjęto próbę ponownego skolonizowania opuszczonej miejscowości. Do 1519 roku obsadzono jedynie cztery łany. Do Giław zaczęli przybywać osadnicy z Mazowsza oraz ludność pruska.

Wieś leżała na szlaku wiodącym z południa na północ (od strony Pasymia w kierunku Barczewa), co w niemałym stopniu wpłynęło na rozwój miejscowości. W 1598 roku niejaki Jan Zientara otrzymał od kapituły warmińskiej przywilej na założenie karczmy. Po zaborze Warmii przez Prusy miejscowość składała się z 22 chałup. W 1820 roku liczyła 109 mieszkańców i 25 domów.

Pojawiają się teorie, że w okolicy wsi pozostały ślady po wojskach francuskich, które w 1807 roku patrolowały tereny między Pasymiem a Dźwierzutami, aż po Biskupiec.

W 1898 roku z inicjatywy miejscowej ludności polskiej we wsi wybudowano kościół katolicki, konsekrowany w 1903 roku. W 1921 roku powołano w Giławach parafię. W 1928 roku miejscowość była dużą wsią, zamieszkałą przez 463 osoby. We wsi działała w tym czasie szkoła i poczta. W latach 1931-1939 istniała osobna polska szkoła, powołana przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię, a także polska biblioteka i drużyna Związku Harcerstwa Polskiego. 36 mieszkańców było członkami Związku Polaków w Niemczech.

Szkolnictwo

Zabytki

  • kościół
  • plebania
  • dwie kapliczki warmińskie
  • krzyż przydrożny
  • budynek dawnej polskiej szkoły
  • budynek dawnej niemieckiej szkoły
  • tradycyjne chałupy

Ludzie związani z miejscowością

Bibliografia

Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Historia wsi na stronie gminy Purda [12.11.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Wikimedia [10.07.2014]
Strona Gminy Purda [10.07.2014]

Przypisy

  1. łącznie Giławy i Giławki
  2. Strona Gminy Purda [10.07.2014]