Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)

Gmina Gronowo Elbląskie
Herb gminy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Rodzaj gminy	wiejska
Wójt	Marcin Ślęzak
Powierzchnia	89,15 km²
Liczba sołectw	14
Liczba miejscowości	19
Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia	5192 58 osób/km²
Strefa numeracyjna	55
Tablice rejestracyjne	NEB
TERYT	2804032
Urząd gminy ul. Łączności 3 82-335 Gronowo Elbląskie
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Gronowo Elbląskie – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w zachodniej części powiatu elbląskiego. Siedziba gminy znajduje się w Gronowie Elbląskim. Gmina rolnicza, o znikomej powierzchni zalesienia. Usytuowana we wschodniej części Żuław Wiślanych, zwanej Żuławami Elbląskimi i cechującej się żyznymi glebami oraz harmonijnym, płaskim krajobrazem doliny Wisły. Władzę w gminie sprawuje wójt Marcin Ślęzak.

Wiatrak w Wikrowie.
Źródło: www.gminagronowo.pl

Powierzchnia gminy

Gmina Gronowo Elbląskie zajmuje powierzchnię 89,15km², w tym:

• lasy: 0,04% (3,8 ha)
• użytki rolne: 83,06% (7405 ha)
• wody: 6,33% (564 ha)

Gmina stanowi 6,3% powierzchni powiatu elbląskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
liczba	5192	100	2594	49,96	2598	50,04
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	58		29		29

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie było dodatnie i wynosiło 20 osób; (saldo migracji w powiecie elbląskim wynosi -22 osoby) .

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po zakończeniu II wojny światowej gmina wiejska Gronowo Elbląskie (wówczas gmina Gronowo) stała się częścią powiatu malborskiego w województwie gdańskim. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 roku gmina Gronowo weszła w skład powiatu elbląskiego w tym samym województwie. 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa, przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało wojewódzwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gminy Gronowo Elbląskie. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły gminę wiejską Gronowo Elbląskie w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.

Gmina wiejska Gronowo Elbląskie graniczy: od północy i północnego-wschodu z gminą wiejską Elbląg, od południa i południowego-wschodu z gminą Markusy oraz gminami: Nowy Dwór Gdański i Stare Pole w województwie pomorskim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Gronowo Elbląskie, Jegłownik, Oleśno, Fiszewo, Nogat, Jasionno, Mojkowo, Rozgart, Różany, Karczowiska Górne, Błotnica, Wikrowo, Szopy, Gajewiec.

Pozostałe miejscowości: Nowy Dwór Elbląski, Kopanka Druga, Dworki, Kopanka Pierwsza, Wiktorowo.

Gospodarka

Gmina Gronowo Elbląskie jest gminą rolniczą, w której wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest bardzo wysoki i wynosi 87,9 punktów. Odzwierciedleniem tego wskaźnika są m.in. dobrej jakości gleby. Użytki rolne zajmują ponad 83% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają grunty orne zajmujące powierzchnię 3598 ha (40,36%). Łąki trwałe i pastwiska obejmują łącznie 3785 ha (42,46 %), a sady zajmują 22 ha (0,25%). Gęsta sieć rowów i kanałów dzieli przestrzeń rolniczą na liczne działki o niedużej powierzchni. W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie przeważają gospodarstwa indywidualne specjalizujące się w produkcji roślinnej. W strukturze zasiewów dominuje uprawa pszenicy, w niewielkich ilościach uprawiane są jęczmień, pszenżyto, owies, pozostałe uprawy stanowią: rośliny przemysłowe (buraki cukrowe, rzepak, rzepik), rośliny pastewne, ziemniaki i warzywa. W hodowli przeważa bydło opasowe i mleczne oraz trzoda chlewna.

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła w 2013 roku 329, w tym 9 podmiotów należało do sektora publicznego. Pozostałe 320 tworzy sektor prywatny. 81 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 54 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe (dominuje przetwórstwo rolno-spożywcze, największymi zakładami działającymi w tej dziedzinie są: ubojnia zwierząt oraz młyn w Gronowie Elbląskim), 49 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 8 firm. Są to firmy małe i średnie, zatrudniające od 1 do 5 osób.

Turystyka nie odgrywa w gminie znaczącej roli. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w Jegłowniku Gronowie Elbląskim.

Gmina wiejska Gronowo Elbląskie nawiązała współpracę partnerską z niemiecką gminą Uplengen w celu wymiany doświadczeń w prowadzeniu oraz zarządzaniu samorządem terytorialnym.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie wynosiła 438 osób, co stanowi 7,8% bezrobotnych w powiecie. Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 16,9% ludności.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, a także tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

• Biblioteka Publiczna Gminy Gronowo Elbląskie

Filia biblioteki znajduje się w Jegłowniku

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

• dożynki gminne
• doroczne festyny rodzinne

Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Gronowo Elbląskie należą:

• ruiny kościoła w Fiszewie wraz z przykościelnym cmentarzem
• cmentarz ewangelicki w Fiszewie, kostnica, dzwonnica
• dworzec PKP w Gronowie Elbląskim
• kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jegłowniku
• kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Rozgarcie wraz z dzwonnicą
• cmentarz menonicki w Rozgarcie
• domy podcieniowe w miejscowościach Rozgart i Różany
• most drogowy zwodzony w Szopach

Szlaki i atrakcje turystyczne

• Szlak Żuławski: szlak łączący Gronowo Elbląskie ze Starym Polem
• szlak rowerowy żółty: Markusy – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
• szlak rowerowy czerwony: Szaleniec – Rozgart – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
• szlak rowerowy zielony: Stare Pole – Fiszewo – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
• szlak rowerowy niebieski: Markusy – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Nogat – Kopanka Pierwsza – Michałowo
• szlaki kajakowe: z Elbląga rzeką Tiną do wsi Różany oraz z Elbląga rzeką Fiszewką do wsi Szopy
• zabytkowe urządzenia techniczne (stacje pomp, mosty zwodzone, wrota przeciwpowodziowe, śluzy)

Religia

• Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jegłowniku
• Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Gronowie Elbląskim
• Parafia pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie
• Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie istnieją następujące placówki edukacyjne:

• Przedszkole w Gronowie Elbląskim
• Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Gronowie Elbląskim
• Szkoła Podstawowa im. Obrońców Westerplatte w Jegłowniku
• Gimnazjum im. Powstańców Listopadowych w Gronowie Elbląskim

Sport

W gminie wiejskiej Gronowo Elbląskie organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Jegłownickie Dni Sportu, Europejski Tydzień Sportu Dla Wszystkich, Mistrzostwa Regionu Warmińsko-Mazurskiego w Rzucie Podkową, turnieje piłki nożnej. Istnieją również kluby sportowe:

• GLKS Pomowiec Gronowo Elbląskie
• LKS AGAT Jegłownik
• UKS Tajfun przy Szkole Podstawowej w Gronowie Elbląskim

W gminie działa szkółka piłkarska dla dziewcząt i chłopców.

Inne organizacje i instytucje

• Elbląskie Stowarzyszenie Organizatorów Pomocy Społecznej (Środowiskowy Dom Samopomocy w Jegłowniku)
• Stowarzyszenie Aktywności Społecznej im. Tadeusza Reytana w Wikrowie
• Stowarzyszenie "Przyjazna Gmina"
• Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi "Oleśno – wieś z pomysłem"
• Grupa teatralna EGO

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:

Obszary chronionego krajobrazu:

• Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat (2738,5 ha)
• Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno (11738,9 ha)

Użytki ekologiczne:

• użytek ekologiczny "Torfowisko Jegłownik"
• użytek ekologiczny "Stawy koło Nogatu"
• użytek ekologiczny "Stawy koło Rozgartu"
• użytek ekologiczny "Mokradła Tiny".

Na terenie gminy Gronowo Elbląskie nie ma pomników przyrody.

Ciekawostki

• W gminie odbywa się Ogólnopolski Złaz Śladami Powstańców Listopadowych - coroczny rajd pieszy, który upamiętnia zamordowanych przez pruskich żołnierzy w pobliskim Fiszewie weteranów Powstania Listopadowego
• W Wikrowie znajdował się okazały wiatrak typu holenderskiego, pochodzący z 1855 roku; dla uzyskania korzystniejszej wysokości usytuowany był na budynku gospodarczym o konstrukcji szkieletowej. W 2002 roku został zniszczony przez pożar.

Bibliografia

Dz.U. 1949, nr 40, poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim.
isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [06.06.2014]
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013. Program ochrony środowiska dla gminy Gronowo Elbląskie na lata 2005 - 2010, Gronowo Elbląskie 2004.
Bank Danych Lokalnych GUS [06.06.2014]
BIP Urzędu Gminy Gronowo Elbląskie [06.06.2014]
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [06.06.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.06.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.06.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [06.06.2014]
Urząd Gminy Gronowo Elbląskie [06.06.2014]
UStat w Olsztynie [06.06.2014]