Gwiazdosz potrójny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia)
(Rozmieszczenie i ekologia: merytoryczna)
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |grafika = gwiazdosz.jpg
 
  |grafika = gwiazdosz.jpg
  |podpis grafiki = Owocnik gwiazdosza potrójnego
+
  |podpis grafiki = Owocnik gwiazdosza potrójnego.<br>Fot. Josef F. Stuefer. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Geastrum_triplex.jpg Commons Wikimedia]
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Domena = eukarionty  
 
  |Domena = eukarionty  
Linia 21: Linia 21:
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Owocnik ==
 
== Owocnik ==
Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5(8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają, maksymalna średnica owocnika 5-18 cm; płaty grube do 5 mm; ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje jasnobrązowa do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4(5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy. Gatunek wyróżniający się wśród gwiazdoszy obecnością kołnierza szyjkowego oraz dużymi rozmiarami i masywnością owocników.
+
Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5 (8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają. Maksymalna średnica owocnika wynosi 5-18 cm. Płaty osiągają grubość do 5 mm, ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się, a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej jest gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje z jasnobrązowej do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4 (5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy. <br/>
 +
Gatunek wyróżnia się wśród gwiazdoszy obecnością kołnierza szyjkowego oraz dużymi rozmiarami i masywnością owocników.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Rozmieszczenie i ekologia ==
 
== Rozmieszczenie i ekologia ==
Nieczęsty. Owocniki wyrastają pojedynczo lub gromadnie, częściej w miejscach zacienionych i bogatych w resztki organiczne, w zaroślach, w parkach. Czasem na silnie rozłożonym drewnie drzew liściastych. W Polsce podlega ochronie, jak i pozostałe gwiazdosze. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski". Ma status E – gatunek wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Estonii, Litwie, Norwegii, Finlandii.
+
Jest to gatunek rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub gromadnie, częściej w miejscach zacienionych i bogatych w resztki organiczne, w zaroślach, w parkach. Czasem na silnie rozłożonym drewnie drzew liściastych. Do roku 2014, tak jak pozostałe gwiazdosze, znajdował się na liście grzybów chronionych, obecnie nie podlega ochronie. Znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski''. Ma status E – gatunek wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Estonii, Litwie, Norwegii, Finlandii.
  
Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gwiazdosz potrójny został odnotowany w [[Rezerwat Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego|Las Warmiński im. prof. B. Polakowskiego]].  
+
Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gwiazdosz potrójny został odnotowany w [[Rezerwat Las Warmiński|Lesie Warmińskim]].  
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazdosz_potrójny pl.wikipedia.org, Gwiazdosz potrójny] [20.04.2014]
 
<br/>
 
 
[http://www.grzyby.pl//gatunki/Geastrum_triplex.htm grzyby.pl] [20.04.2014]
 
[http://www.grzyby.pl//gatunki/Geastrum_triplex.htm grzyby.pl] [20.04.2014]
 
<br/>
 
<br/>
 
[http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp indexfungorum.org] [20.04.2014]
 
[http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp indexfungorum.org] [20.04.2014]
 
<br/>
 
<br/>
 +
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazdosz_potrójny pl.wikipedia.org, Gwiazdosz potrójny] [20.04.2014]
 +
<br/>
 +
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
Kubiak Dariusz, Kubiak Katarzyna, ''Stanowisko gwiazdosza potrójnego Geastrum triplet Jungh. w rezerwacie Las Warmiński na Pojezierzu Olsztyńskim'',  "Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody" 2003, nr 22 (4), s. 605-608.
+
Kubiak Dariusz, Kubiak Katarzyna, ''Stanowisko gwiazdosza potrójnego Geastrum triplet Jungh. w rezerwacie Las Warmiński na Pojezierzu Olsztyńskim'',  "Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody" 2003, nr 22, s. 605-608.
 
<br/>
 
<br/>
 
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.<br>
 
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.<br>
  
 
[[Kategoria: Przyroda]]
 
[[Kategoria: Przyroda]]
[[Kategoria: Grzyby]]
+
[[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]]
 +
[[Kategoria: Rezerwaty przyrody]]

Aktualna wersja na dzień 21:16, 24 lis 2017

Gwiazdosz potrójny

Geastrum triplex
Jungh.
Owocnik gwiazdosza potrójnego.Fot. Josef F. Stuefer. Źródło: Commons Wikimedia
Owocnik gwiazdosza potrójnego.
Fot. Josef F. Stuefer. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Królestwo grzyby
Gromada grzyby podstawkowe
Klasa pieczarniaki
Rząd gwiazdoszowce
Rodzina gwiazdoszowate
Rodzaj gwiazdosz
Gatunek gwiazdosz potrójny
Synonimy

Gwiazdosz potrójny (Geastrum triplex Jungh.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae), rzędu gwiazdoszowców (Geastrales).

Owocnik

Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5 (8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają. Maksymalna średnica owocnika wynosi 5-18 cm. Płaty osiągają grubość do 5 mm, ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się, a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej jest gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje z jasnobrązowej do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4 (5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy.
Gatunek wyróżnia się wśród gwiazdoszy obecnością kołnierza szyjkowego oraz dużymi rozmiarami i masywnością owocników.

Rozmieszczenie i ekologia

Jest to gatunek rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub gromadnie, częściej w miejscach zacienionych i bogatych w resztki organiczne, w zaroślach, w parkach. Czasem na silnie rozłożonym drewnie drzew liściastych. Do roku 2014, tak jak pozostałe gwiazdosze, znajdował się na liście grzybów chronionych, obecnie nie podlega ochronie. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Estonii, Litwie, Norwegii, Finlandii.

Na Warmii i Mazurach gwiazdosz potrójny został odnotowany w Lesie Warmińskim.

Zobacz też

grzyby.pl [20.04.2014]
indexfungorum.org [20.04.2014]
pl.wikipedia.org, Gwiazdosz potrójny [20.04.2014]

Bibliografia

Kubiak Dariusz, Kubiak Katarzyna, Stanowisko gwiazdosza potrójnego Geastrum triplet Jungh. w rezerwacie Las Warmiński na Pojezierzu Olsztyńskim, "Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody" 2003, nr 22, s. 605-608.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.