Gwiazdosz potrójny

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 14:36, 21 lip 2014 autorstwa MartaF (dyskusja) (Rozmieszczenie i ekologia)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gwiazdosz potrójny

Geastrum triplex
Jungh.
Owocnik gwiazdosza potrójnego
Owocnik gwiazdosza potrójnego
Systematyka
Królestwo grzyby
Gromada grzyby podstawkowe
Klasa pieczarniaki
Rząd gwiazdoszowce
Rodzina gwiazdoszowate
Rodzaj gwiazdosz
Gatunek gwiazdosz potrójny
Synonimy

Gwiazdosz potrójny (Geastrum triplex Jungh.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae), rzędu gwiazdoszowców (Geastrales).

Owocnik

Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5 (8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają. Maksymalna średnica owocnika wynosi 5-18 cm. Płaty osiągają grubość do 5 mm, ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej jest gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje z jasnobrązowej do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4 (5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy. Gatunek wyróżniający się wśród gwiazdoszy obecnością kołnierza szyjkowego oraz dużymi rozmiarami i masywnością owocników.

Rozmieszczenie i ekologia

Jest to gatunek rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub gromadnie, częściej w miejscach zacienionych i bogatych w resztki organiczne, w zaroślach, w parkach. Czasem na silnie rozłożonym drewnie drzew liściastych. W Polsce tak jak pozostałe gwiazdosze podlega ochronie. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Estonii, Litwie, Norwegii, Finlandii.

Na Warmii i Mazurach gwiazdosz potrójny został odnotowany w Lesie Warmińskim im. prof. B. Polakowskiego.

Zobacz też

grzyby.pl [20.04.2014]
indexfungorum.org [20.04.2014]
pl.wikipedia.org, Gwiazdosz potrójny [20.04.2014]

Bibliografia

Kubiak Dariusz, Kubiak Katarzyna, Stanowisko gwiazdosza potrójnego Geastrum triplet Jungh. w rezerwacie Las Warmiński na Pojezierzu Olsztyńskim, "Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody" 2003, nr 22, s. 605-608.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.