Głąbowo
| Głąbowo | |
| | |
 Dwór w Głąbowie.
Fot. Mieczysław Kalski. | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Ryn |
| Sołectwo | Knis |
| Liczba ludności (2010) | 206[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Głąbowo | |
| Położenie na mapie Polski  Głąbowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Głąbowo (niem. Glombowen, od 1938 r. Leithof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 206 mieszkańców (łącznie z miejscowościami Knis, Knis-Podewsie i Mleczkowo). Wieś wchodzi w skład sołectwa Knis, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Janusz Olszewski[2].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad jeziorem Orło, 25 km na południowy zachód od Giżycka i 3 km na północ od Rynu; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 642.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa zakonu krzyżackiego. Jest to jedna z najstarszych osad na terenie powiatu giżyckiego. W 1416 roku wielki mistrz Michał Küchmeister nadał osiem łanów Jakubowi Leidstamainennowi w dowód uznania za jego wierną służbę. Tereny te należały wcześniej do Prusa Weikelenna, a i sam Jakub prawdopodobnie był Prusem, o czym świadczy nadanie na prawie pruskim z obowiązkiem wystawienia jednej służby zbrojnej. W 1539 roku były tu cztery gospodarstwa wolnych chłopów, ale później ponownie Głąbowo stało się dobrami szlacheckimi. Należało do parafii ewangelickiej w Rynie.
W XVII wieku majątek obejmował 9,5 łanu i często zmieniał właścicieli. Przed rokiem 1631 dobra te należały do Ernesta Magnusa Denhoffa, a po jego śmieci wdowa wymieniła je na majątek w starostwie węgoborskim (tj. węgorzewskim). Następnie właścicielem został Jan Balcer Borowski (przed 1663 rokiem), a po nim jego syn Aleksander. Od 1665 roku przez kilka lat majątek dzierżawił inny polski szlachcic, Krzysztof Morskowski. Od 1684 roku dobra należały do Krzysztofa Asmana von Königsecka, ale już przed 1700 rokiem Głąbowo przeszło w ręce Jonasza Kazimierza von Packmohra[3]. Obecnie istniejący dwór pochodzi z drugiej połowy XIX wieku.
W 1857 roku w Głąbowie mieszkały 64 osoby. W latach 20. XX wieku majątek należał do rodziny Feyersängerów i obejmował 557 ha (wraz z trzema folwarkami). W tym samym czasie jego część uległa parcelacji. Po II wojnie światowej obszar majątku włączono do sołectwa Knis i na jego bazie utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Głąbowo.
Zabytki
- dwór w Głąbowie z drugiej połowy XIX wieku, murowany, wybudowany prawdopodobnie z wykorzystaniem wcześniejszego dworku
- pozostałości parku dworskiego
- cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku
- cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku
- cmentarz ewangelicki z końca XIX wieku
Przypisy
- ↑ Łącznie: Knis, Głąbowo, Knis-Podewsie i Mleczkowo.
- ↑ bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
- ↑ Zob. G. Białuński, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996, s. 176.
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część A, Ryn 2009/2010 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
