Harsz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
|nazwa                = Harsz   
+
|nazwa                = Harsz   
 
  |herb wsi              =
 
  |herb wsi              =
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe  
+
  |dopełniacz wsi        = Harszu  
  |zdjęcie              = [[File:Dawny Harsz.jpg|thumb|Dawny Harsz]]
+
  |zdjęcie              = Jezioro Harsz.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          = Jezioro Harsz.<br>Źródło: Fot. Eume. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Harsz.jpg Commons Wikimedia] [09.07.2014] 
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 17: Linia 15:
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
 
  |liczba ludności      = 455
 
  |liczba ludności      = 455
  |rok                  = 2009
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 87
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 87
 
  |kod pocztowy          =11-610
 
  |kod pocztowy          =11-610
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Harsz''' (niem. ''Haarszen'', od 1936 r. ''Haarschen'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[gmina Pozezdrze|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
+
''' Harsz''' (niem. ''Haarszen'', od 1936 r. ''Haarschen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 455 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Stanisław Borysiewicz]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [30.08.2013]</ref>.  
 
+
<br/><br/>
<br/>
 
 
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad [[Jezioro Harsz|Jeziorem Harsz]], 11 km na południe od [[Węgorzewo|Węgorzewa]].
 
  
 +
== Położenie ==
 +
Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad jeziorem [[Jezioro Harsz| Harsz]], 11 km na południe od [[Węgorzewo|Węgorzewa]].
 
<br/>
 
<br/>
[[File:Wjazd do miejscowości.jpg|thumb|Wjazd do miejscowości]]
 
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Dzieje miejscowości ==
 
Nazwa wsi pochodzi od jeziora, zwanego w języku [[Prusowie|pruskim]] ''Skarsaw''.
 
Nazwa wsi pochodzi od jeziora, zwanego w języku [[Prusowie|pruskim]] ''Skarsaw''.
  
Wieś została założona w 1550 roku na 80 łanach, z których osiem uzyskał za 240 grzywien sołtys Marcin Gut ze [[Świdry|Świder]] w [[starostwo piskie|starostwie piskim]]. Zasiedlenie miejscowości postępowało stosunkowo szybko: w 1557 roku we wsi mieszkało 36 rodzin chłopskich, a w 1600 roku – 48 rodzin chłopskich i 10 zagrodników. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w [[Węgorzewo|Węgorzewie]]. W tym okresie wieś nazywano ''Harsen'', ''Arzen'', ''Haarsen ''.
+
Wieś została założona w 1550 roku na 80 łanach, z których osiem uzyskał za 240 grzywien sołtys [[Marcin Gut]] ze [[Świdry|Świder]] w [[Starostwo piskie|starostwie piskim]]. Zasiedlenie miejscowości postępowało stosunkowo szybko: w 1557 roku we wsi mieszkało 36 rodzin chłopskich, a w 1600 roku – 48 rodzin chłopskich i 10 zagrodników. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Węgorzewie. W tym okresie wieś nazywano ''Harsen'', ''Arzen'', ''Haarsen ''.
  
W następstwie [[epidemia dżumy|epidemii dżumy]] w 1710 roku zmarli niemal wszyscy mieszkańcy (311 osób), jednak wieś szybko odzyskała status jednej z największych w okolicy. W XVII wieku wieś obejmowała już 100 łanów, zaś w połowie XIX wieku ponad 79 łanów. W 1858 roku była zamieszkana przez 685 osób, a w 1939 roku Harsz liczył 811 mieszkańców.
+
W następstwie epidemii dżumy w 1710 roku zmarli niemal wszyscy mieszkańcy (311 osób), jednak wieś szybko odzyskała status jednej z największych w okolicy. W XVII wieku obejmowała już 100 łanów, zaś w połowie XIX wieku ponad 79 łanów. W 1858 roku była zamieszkana przez 685 osób, a w 1939 roku Harsz liczył 811 mieszkańców.
  
Szkołę we wsi założono w 1737 roku; stulecie później uczyło się w niej 129 dzieci w dwóch klasach, zaś 1935 roku – 138 dzieci, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Reaktywowana w 1947 roku, szkoła ta w połowie lat 60. obejmowała osiem klas.  
+
Szkołę we wsi założono w 1737 roku; stulecie później uczyło się w niej 129 dzieci w dwóch klasach, zaś 1935 roku – 138 dzieci, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Reaktywowana w 1947 roku, w połowie lat 60. obejmowała osiem klas.  
  
Po [[II wojna światowa w Prusach Wschodnich|II wojnie światowej]] działała we wsi cegielnia. Funkcjonowała [[Ochotnicza Straż Pożarna w Harszu|Ochotnicza Straż Pożarna]] – remizę wybudowano w czynie społecznym. W podobny sposób powstała siedziba klubu ''Ruchu''.
+
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojnie światowej]] działała we wsi cegielnia. Funkcjonowała [[Ochotnicza Straż Pożarna w Harszu|Ochotnicza Straż Pożarna]] – remizę wybudowano w czynie społecznym. W podobny sposób powstał klub ''Ruchu''.
  
Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Stanisław Borysiewicz]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/142/49/Solectwa_Gminy_Pozezdrze/[data dostępu: 30.08.2013]</ref>.
+
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
 +
<br/>
  
 +
== Kultura ==
 +
W Harszu od 2004 roku cyklicznie odbywa się [[lkwim: Międzynarodowy Plener Malarski w Harszu| Międzynarodowy Plener Malarski]], mający na celu m.in. popularyzację regionu. W czerwcu organizowana jest także [[Noc Świętojańska w Harszu |Noc Świętojańska]].
 
<br/>
 
<br/>
  
[[File:Jezioro Harsz.jpg|thumb|200px|Jezioro Harsz]]
+
==Religia ==
 +
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu]].
 +
<br/>
  
[[File:Harsz przed rokiem 1945.jpg|thumb|Harsz przed rokiem 1945]]
+
==Turystyka==
 
+
*Szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: [[Giżycko]] – [[Świdry (gmina Giżycko)|Świdry]] – [[Pieczarki]] – Harsz – [[Pozezdrze]] – [[Spytkowo]] – Giżycko.
=== Kultura ===
 
*W Harszu od 2004 roku cyklicznie odbywa się [[lkwim: Międzynarodowy Plener Malarski w Harszu| Międzynarodowy Plener Malarski]], mający na celu m.in. popularyzację regionu
 
 
 
<br/>
 
  
=== Bibliografia: ===
+
==Bibliografia ==
#Grzegorz Białuński, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.
+
Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/>
#Andrzej Wakar, Bohdan Wilamowski, ''Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.
+
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, ''Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.<br/>
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6148&p_token=0.06399731445439027 [data dostępu: 29.07.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych] [29.07.2013]<br/>
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html [data dostępu: 29.07.2013]
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.07.2013]<br/>
 +
[http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [09.07.2014]<br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [30.08.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
Linia 76: Linia 74:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat węgorzewski]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 02:46, 29 paź 2013 (CET)
+
[[Kategoria: Pozezdrze (gmina wiejska)]]  
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 14:51, 18 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat węgorzewski]] [[Kategoria: gmina Pozezdrze]]
+
[[Kategoria: 1501-1600]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 00:11, 13 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 12:32, 8 sty 2016

Harsz

Jezioro Harsz.Źródło: Fot. Eume. Źródło: Commons Wikimedia [09.07.2014]
Jezioro Harsz.
Źródło: Fot. Eume. Źródło: Commons Wikimedia [09.07.2014]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat węgorzewski
Gmina Pozezdrze
Liczba ludności (2010) 455
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 11-610
Tablice rejestracyjne NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Harsz
Harsz
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Harsz
Harsz
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Harsz (niem. Haarszen, od 1936 r. Haarschen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 455 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Stanisław Borysiewicz[1].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad jeziorem Harsz, 11 km na południe od Węgorzewa.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi pochodzi od jeziora, zwanego w języku pruskim Skarsaw.

Wieś została założona w 1550 roku na 80 łanach, z których osiem uzyskał za 240 grzywien sołtys Marcin Gut ze Świder w starostwie piskim. Zasiedlenie miejscowości postępowało stosunkowo szybko: w 1557 roku we wsi mieszkało 36 rodzin chłopskich, a w 1600 roku – 48 rodzin chłopskich i 10 zagrodników. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Węgorzewie. W tym okresie wieś nazywano Harsen, Arzen, Haarsen .

W następstwie epidemii dżumy w 1710 roku zmarli niemal wszyscy mieszkańcy (311 osób), jednak wieś szybko odzyskała status jednej z największych w okolicy. W XVII wieku obejmowała już 100 łanów, zaś w połowie XIX wieku ponad 79 łanów. W 1858 roku była zamieszkana przez 685 osób, a w 1939 roku Harsz liczył 811 mieszkańców.

Szkołę we wsi założono w 1737 roku; stulecie później uczyło się w niej 129 dzieci w dwóch klasach, zaś 1935 roku – 138 dzieci, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Reaktywowana w 1947 roku, w połowie lat 60. obejmowała osiem klas.

Po II wojnie światowej działała we wsi cegielnia. Funkcjonowała Ochotnicza Straż Pożarna – remizę wybudowano w czynie społecznym. W podobny sposób powstał klub Ruchu.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Kultura

W Harszu od 2004 roku cyklicznie odbywa się Międzynarodowy Plener Malarski, mający na celu m.in. popularyzację regionu. W czerwcu organizowana jest także Noc Świętojańska.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu.

Turystyka

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych [29.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.07.2013]
Wikipedia [09.07.2014]
Wrota Warmii i Mazur [30.08.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [30.08.2013]