Hugo Haase

Hugo Haase
Hugo Haase
Data i miejsce urodzenia	29 września 1863 r. Olsztyn
Miejsce śmierci	7 listopada 1919 r.
Przyczyna śmierci	Berlin

Hugo Haase (ur. 29 września 1863 r. w Olsztynie, zm. 7 listopada 1919 r. w Berlinie) – prawnik, polityk

Życiorys

...

Szkoła i wykształcenie

Kształcił się w Kętrzynie i Królewcu. W czasie studiów na królewieckim uniwersytecie prowadził dział porad prawnych lokalnej komórki SPD.

Praca

Stał się liderem SPD w Królewcu. W 1897 roku znalazł się w Reichstagu. Przed wybuchem I wojny światowej zaangażował się w ruch pacyfistyczny, który obok anarchizmu odgrywał coraz większą rolę w życiu społeczeństw europejskich u progu Wielkiej Wojny. Po 1918 roku działał aktywnie na rzecz powstania republiki weimarskiej. We własnej partii spotykał się jednakże z krytyką z powodu niechęci wobec radykalnych przemian, do których po 1918 roku nawoływali przedstawiciele praktycznie wszystkich odłamów politycznych. Zdaje się, że Haase bardziej odnajdywał się w działaniach prospołecznych, pokojowych, odległych od haseł rewolucyjnych czy radykalnie nacjonalistycznych. 8 października 1919 roku został postrzelony pod Reichstagiem. Hugo Haase zmarł po miesiącu w wyniku odniesionych obrażeń.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Hugo Haase urodził się w rodzinie olsztyńskiego ubogiego szewca żydowskiego jako najstarszy z rodzeństwa. Jego dziadek przybył do Olsztyna z Rosji. W latach osiemdziesiątych XIX w. jego ojciec porzucił zawód szewca i zajął się handlem lnu oraz założył sklep tekstylny w Ornecie (w kamienicy przy rynku). Rodzice Hugo Haasego byli pobożnymi i praktykującymi Żydami. W wieku 12 lat rozpoczął naukę w gimnazjum w Kętrzynie, które ukończył w 1882 jako prymus. Następnie wstąpi na wydział prawa Uniwersytetu Królewieckiego. Jako student prowadził dział porad prawnych miejscowej komórki SPD. Po śmierci królewieckiego przywódcy tej partii – Godausa – Haase został liderem. Dzięki jego aktywności SPD uzyskała mandat w radzie miejskiej. W tym czasie prowadził kancelarię adwokacką i cieszył się dużym zainteresowaniem klientów. Jako prawnik pomagał także ludziom ubogim w Prusach Wschodnich. Wielu pokrzywdzonych bronił przed sądem. W 1897 r. z ramienia SPD został posłem do Reichstagu i wkrótce stał się jednym z przywódców tej partii. W latach 1911-16, wraz z Friedrichem Ebertem, był współprzewodniczącym zarządu centralnego oraz przewodniczącym frakcji parlamentarnej SPD w Reichstagu.

Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej aktywnie angażował się w europejski ruch pacyfistyczny. Nawiązał kontakt z Jeanem Lèonem Jaurèsem, działaczem socjalistycznym z Francji. Zwołali oni międzynarodową konferencję pokojową w Brukseli. Dwa dni po tej konferencji Jaurès został zamordowany przez francuskiego szowinistę. Haase jednak nie zaprzestał antywojennej działalności. W wielu wystąpieniach nawoływał „Skończmy z wzajemnym zabijaniem i podajmy sobie ręce”. Hasło to stało się motywem przewodnim utworzonego pod jego kierunkiem odłamu SPD – „Niepodległość”.

Hugo Haase odegrał ważna rolę w utworzeniu Republiki Weimarskiej. Swoimi przemówieniami łagodził niepokoje związane z rewolucją 9 listopada 1918 r. Negatywnie odnosił się do zmian radykalnych, w jego podejściu więcej było z Kanta niż z Marksa. Jego poglądy uczyniły mu wielu przeciwników w lewicowym i prawicowym skrzydle SPD. 8 października 1919 r. został postrzelony przez garbarza Vossa. Rana okazała się groźna i Hasse zmarł 7 listopada 1919 w berlińskim szpitalu pod wezwaniem św. Jadwigi. Jego pogrzeb na cmentarzu w Friedrichsfelde stał się wielka manifestacją, w której uczestniczyło ponad 10 tys. osób, w tym wiele z Prus Wschodnich.

Bibliografia

1. Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
2. Chłosta Jan, Znani i nieznani olsztyniacy XIX i XX wieku, Olsztyn 1996.