Józef Kupczyk: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Krzysztofk (dyskusja | edycje) |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|imię i nazwisko = Józef Kupczyk | |imię i nazwisko = Józef Kupczyk | ||
|imię i nazwisko org = | |imię i nazwisko org = | ||
| − | |pseudonim = Stary | + | |pseudonim = Stary Wiarus znad Łyny |
|grafika = | |grafika = | ||
|opis grafiki = | |opis grafiki = | ||
|podpis = | |podpis = | ||
| − | |data urodzenia = 1846 | + | |data urodzenia = 1846 r. |
|miejsce urodzenia = Bartąg | |miejsce urodzenia = Bartąg | ||
|imię przy narodzeniu = | |imię przy narodzeniu = | ||
| − | |data śmierci = 7 | + | |data śmierci = 7 XI 1911 r. |
|miejsce śmierci = Bartąg | |miejsce śmierci = Bartąg | ||
|przyczyna śmierci = | |przyczyna śmierci = | ||
|miejsce spoczynku = Bartąg | |miejsce spoczynku = Bartąg | ||
| − | |zawód = | + | |zawód = Rzeźbiarz, poeta |
|odznaczenia = | |odznaczenia = | ||
|commons = | |commons = | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
}} | }} | ||
| − | '''Józef Kupczyk''' (ur. w 1846 | + | '''Józef Kupczyk''' (ur. w 1846 r. w [[Bartąg|Bartągu]] koło [[Olsztyn|Olsztyna]], zm. 7 XI 1911 r. w [[Bartąg|Bartągu]]) – poeta, rzeźbiarz, bibliofil. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | Urodził się w [[Bartąg|Bartągu]] | + | Urodził się w [[Bartąg|Bartągu]], [[Powiat olsztyński|powiat olsztyński]], w rodzinie chłopskiej. Był synem Jakuba, cieśli, który posiadał gospodarstwo niedaleko [[Bartąg|Bartąga]]. Dzierżawił też od nadleśnictwa sąsiadujące z gospodarstwem pole. |
| − | + | Józef nie uzyskał żadnego wykształcenia. Był samoukiem. Zawód stolarza nabył dzięki praktyce. | |
| − | Józef nie uzyskał żadnego wykształcenia. Był samoukiem. Zawód | + | Józef Kupczyk odbył służbę wojskową w armii pruskieją. W 1871 r., jako żołnierz armii pruskiej trafił do Gdańska. Prawdopodobne jest również, że szukał tam pracy jako stolarz. |
| − | |||
| − | Józef Kupczyk | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Praca === | === Praca === | ||
| − | Jako samouk wykonywał rzeźby, głównie o tematyce religijnej. Wykonywał je dla kościołów wiejskich | + | Jako samouk wykonywał rzeźby, głównie o tematyce religijnej. Wykonywał je dla kościołów wiejskich, m. in.: ołtarze w [[Bartąg|Bartągu]] i [[Klebark|Klebarku]]. Tworzył też figury świętych i przydrożne krzyże, a nawet pozytywki. Dodatkowo zajmował się budową i naprawą zniszczonych organów kościelnych. Swoje usługi rzeźbiarskie reklamował w "[[Gazeta Olsztyńska|Gazecie Olsztyńskiej]]", oferując budowę ołtarzy, ambon, konfesjonałów, chrzcielnic, krzyży. |
| − | + | Pisał korespondencje do "[[Pielgrzym|Pielgrzyma]]" i "[[Gazeta Olsztyńska|Gazety Olsztyńskiej]]", ogłaszając się jako rzeźbiarz i stolarz. | |
| − | Pisał korespondencje do | + | Wiersze religijne i patriotyczne pisał w języku polskim. Być może pod wpływem [[Andrzej Samulowski|Andrzeja Samulowskiego]], z którym się przyjaźnił. Z okazji ślubu syna Mieczysława z Józefą Biegałówną z [[Gietrzwałd|Gietrzwałdu]],[[Andrzej Samulowski]] napisał im wiersz. |
| − | + | Teksty rękopiśmienne Kupczyka zaginęły po 1945 r. | |
| − | Wiersze religijne i patriotyczne pisał w języku polskim. Być może pod wpływem [[Andrzej Samulowski|Andrzeja Samulowskiego]], z którym się przyjaźnił. Z okazji ślubu syna | ||
| − | |||
| − | Teksty rękopiśmienne Kupczyka zaginęły po 1945 | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | ||
| − | Kupczyk był | + | Kupczyk był związany z ruchem polskim na [[Warmia|Warmii]]. Od 1882 r. miał w swoim domu bibliotekę Towarzystwa Czytelń Ludowych, liczącą 260 tytułów. Przez władze pruskie był przepytywany w sprawie biblioteki. Skonfiskowano pięć książek, które uznano za niepożądane politycznie, jak również zakazano rozpowszechniania biografii [[Jan Kiliński|Jana Kilińskiego]]. Na zarzuty współpracy z polskimi organizacjami z ziem wielkopolskich Kupczyk mówił, że książki osobiście zakupił i służą mu do użytku własnego i w celach zarobkowych, z zamiarem wypożyczania ich za pieniądze. Należy przypuszczać, że władze pruskie wierzyły tłumaczeniom Kupczyka, o czym świadczy uwolnienie go od kary i kosztów. |
| − | + | W 1892 r. bibliotekę Towarzystw Czytelń Ludowych przeniesiono z domu Kupczyka do Rusi, do kowala Jana Jagalskiego. W 1910 r. Kupczyk brał udział w założeniu Banku Polskiego w [[Olsztyn|Olsztynie]]. W tym samym czasie wybudował duży dom w [[Bartąg|Bartągu]]. | |
| − | W 1892 | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | Przypuszcza się, że Kupczyk był autorem korespondencji zamieszczonych w | + | Przypuszcza się, że Kupczyk był autorem korespondencji zamieszczonych w "[[Gazeta Olsztyńska|Gazecie Olsztyńskiej]]" pod pseudonimem "Stary Wiarus znad Łyny". Poświęcone one były germanizacji wsi, a także odkryciom archeologicznym w okolicy [[Bartąg|Bartąga]]. Wiersze religijne i patriotyczne Kupczyka pozostały w rękopisie, po II wojnie światowej zaginęły. |
| − | + | W czasopiśmie "[[Mazur]]" wydawanym przez Jana Karola Sembrzyckiego, o Józefie Kupczyku, pod rokiem 1884, pisano: "Kupczyk jest rodem [[Warmiak]] z rodziców polskiej narodowości, miłujący swój ojczysty język, choć i w niemieckim nie da się oszukać. Jest dobrym obywatelem pruskim, służył w wojsku, składał przysięgę najjaśniejszemu królowi, której też wiernie dochował". | |
| − | W czasopiśmie [[Mazur]] | + | W kościele w [[Bartąg|Bartągu]], w kuli nad żyrandolem, zachowały się krótkie zapiski Józefa Kupczyka odnoszące się do jego stosunku do rzeczywistości: "Mowa przeważnie polska, lecz teraz chcą nas gwałtem zniemczyć, czytamy gazety polskie, Pielgrzyma, Przyjaciela. Niemców mamy czystych sześciu''. |
| − | |||
| − | W kościele w [[Bartąg|Bartągu]], w kuli nad żyrandolem zachowały się krótkie zapiski Józefa Kupczyka odnoszące się do jego stosunku do rzeczywistości: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Wersja z 09:55, 29 mar 2014
| Józef Kupczyk Stary Wiarus znad Łyny | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | 1846 r. Bartąg |
| Data i miejsce śmierci | 7 XI 1911 r. Bartąg |
| Miejsce spoczynku | Bartąg |
| Zawód | Rzeźbiarz, poeta |
Józef Kupczyk (ur. w 1846 r. w Bartągu koło Olsztyna, zm. 7 XI 1911 r. w Bartągu) – poeta, rzeźbiarz, bibliofil.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Urodził się w Bartągu, powiat olsztyński, w rodzinie chłopskiej. Był synem Jakuba, cieśli, który posiadał gospodarstwo niedaleko Bartąga. Dzierżawił też od nadleśnictwa sąsiadujące z gospodarstwem pole.
Józef nie uzyskał żadnego wykształcenia. Był samoukiem. Zawód stolarza nabył dzięki praktyce.
Józef Kupczyk odbył służbę wojskową w armii pruskieją. W 1871 r., jako żołnierz armii pruskiej trafił do Gdańska. Prawdopodobne jest również, że szukał tam pracy jako stolarz.
Praca
Jako samouk wykonywał rzeźby, głównie o tematyce religijnej. Wykonywał je dla kościołów wiejskich, m. in.: ołtarze w Bartągu i Klebarku. Tworzył też figury świętych i przydrożne krzyże, a nawet pozytywki. Dodatkowo zajmował się budową i naprawą zniszczonych organów kościelnych. Swoje usługi rzeźbiarskie reklamował w "Gazecie Olsztyńskiej", oferując budowę ołtarzy, ambon, konfesjonałów, chrzcielnic, krzyży.
Pisał korespondencje do "Pielgrzyma" i "Gazety Olsztyńskiej", ogłaszając się jako rzeźbiarz i stolarz.
Wiersze religijne i patriotyczne pisał w języku polskim. Być może pod wpływem Andrzeja Samulowskiego, z którym się przyjaźnił. Z okazji ślubu syna Mieczysława z Józefą Biegałówną z Gietrzwałdu,Andrzej Samulowski napisał im wiersz.
Teksty rękopiśmienne Kupczyka zaginęły po 1945 r.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Kupczyk był związany z ruchem polskim na Warmii. Od 1882 r. miał w swoim domu bibliotekę Towarzystwa Czytelń Ludowych, liczącą 260 tytułów. Przez władze pruskie był przepytywany w sprawie biblioteki. Skonfiskowano pięć książek, które uznano za niepożądane politycznie, jak również zakazano rozpowszechniania biografii Jana Kilińskiego. Na zarzuty współpracy z polskimi organizacjami z ziem wielkopolskich Kupczyk mówił, że książki osobiście zakupił i służą mu do użytku własnego i w celach zarobkowych, z zamiarem wypożyczania ich za pieniądze. Należy przypuszczać, że władze pruskie wierzyły tłumaczeniom Kupczyka, o czym świadczy uwolnienie go od kary i kosztów.
W 1892 r. bibliotekę Towarzystw Czytelń Ludowych przeniesiono z domu Kupczyka do Rusi, do kowala Jana Jagalskiego. W 1910 r. Kupczyk brał udział w założeniu Banku Polskiego w Olsztynie. W tym samym czasie wybudował duży dom w Bartągu.
Ciekawostki
Przypuszcza się, że Kupczyk był autorem korespondencji zamieszczonych w "Gazecie Olsztyńskiej" pod pseudonimem "Stary Wiarus znad Łyny". Poświęcone one były germanizacji wsi, a także odkryciom archeologicznym w okolicy Bartąga. Wiersze religijne i patriotyczne Kupczyka pozostały w rękopisie, po II wojnie światowej zaginęły.
W czasopiśmie "Mazur" wydawanym przez Jana Karola Sembrzyckiego, o Józefie Kupczyku, pod rokiem 1884, pisano: "Kupczyk jest rodem Warmiak z rodziców polskiej narodowości, miłujący swój ojczysty język, choć i w niemieckim nie da się oszukać. Jest dobrym obywatelem pruskim, służył w wojsku, składał przysięgę najjaśniejszemu królowi, której też wiernie dochował".
W kościele w Bartągu, w kuli nad żyrandolem, zachowały się krótkie zapiski Józefa Kupczyka odnoszące się do jego stosunku do rzeczywistości: "Mowa przeważnie polska, lecz teraz chcą nas gwałtem zniemczyć, czytamy gazety polskie, Pielgrzyma, Przyjaciela. Niemców mamy czystych sześciu.
Bibliografia
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Warszawa 1983.
Szkice olsztyńskie, red. Janusz Jasiński, Olsztyn 1967.
Józef Kupczyk - <http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Kupczyk, 18 listopada 2013>
