Jaź

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Jaź

Leuciscus idus`
Linnaeus, 1758
Leuciscus idus Linnaeus, 1758
Fot. Harka, Akos. Źródło: Commons Wikimedia
Fot. Harka, Akos. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada promieniopłetwe
Rząd karpiokształtne
Rodzina karpiowate
Rodzaj Leuciscus
Gatunek Jaź
Synonimy

Cyprinus ibdarus Bonnaterre, 1788
Cyprinus idbarus Linnaeus, 1758
Cyprinus idus Linnaeus, 1758
Cyprinus jeses Linnaeus, 1758
Cyprinus microlepidotus Ekström, 1835
Cyprinus orfus Linnaeus, 1758
Cyprinus orphus Linnaeus, 1758
Idus idus (Linnaeus, 1758)
Idus melanotus Heckel, 1843
Idus melanotus orientalis Sinitzyn, 1900
Idus miniatus Bonaparte, 1845
Idus miniatus Heckel & Kner, 1858
Idus oxianus Kessler, 1877
Leuciscus idus auratus Bade, 1901
Leuciscus idus idus (Linnaeus, 1758)
Leuciscus idus idus sibiricus Kirillov, 1958
Leuciscus idus lapponicus Günther, 1868
Leuciscus idus oxianus (Kessler, 1877)
Leuciscus neglectus Selys-Longchamps, 1842
Squalius oxianus Kessler, 1877

Jaź (Leuciscus idus) – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Jaź. Fot. Piet Spaans. Źródło: www.zlotarybka.com.pl

Morfologia

Jaź posiada wydłużone i spłaszczone bocznie ciało, linia naboczna jest lekko wygięta ku dołowi, płetwa ogonowa głęboko wcięta, głowa mała z wysuwaną paszczą skierowaną ukośnie ku górze. Grzbiet ma kolor szarozielony do szaroczarnego. Boki są jaśniejsze o intensywnym srebrzystym połysku, a brzuch białawy. Płetwy grzbietowa i odbytowa mają niebieskawoszary odcień, natomiast pozostałe płetwy są czerwonawe.

Występowanie

Występuje w wodach płynących, rzadziej stojących, oraz w słonawych wodach przy ujściach rzek. Żyje stadnie.

Żerowanie

Poluje na owady na powierzchni wody oraz drobne zwierzęta wodne. Pokarmem młodych jazi jest głównie plankton zwierzęcy i roślinny. Starsze osobniki zjadają robaki, skorupiaki, larwy owadów i małe mięczaki.

Rozród

Dojrzewa płciowo w wieku 3–4 lat. Tarło odbywa wiosną (kwiecień – czerwiec), w tym czasie odbywa wędrówki w górę cieków. Trze się w miejscach o piaszczystym lub żwirowym podłożu, czasem silnie zarośniętych. Ikra jest przyklejana do podłoża lub roślinności. U samców występuje wysypka tarłowa. Żyje 10–15 lat.

Ochrona i zagrożenie

Kategoria zagrożenia, do której został zakwalifikowany, wskazuje, że w tej chwili nie ma żadnych obaw o przyszłość tego gatunku.

  • okres ochronny: brak
  • wymiar ochronny: 25cm
  • dobowy limit połowu: 5 kg na dobę

Znaczenie gospodarcze

Gatunek poławiany gospodarczo i przez wędkarzy.

W stawach rybnych, sadzawkach parkowych i ogrodowych jako ryba dekoracyjna hodowana jest ozdobna, złota odmiana jazia, tzw. złota orfa lub złoty jaź (Leuciscus idus v. orpha). Jego ciało ma barwę pomarańczową lub czerwonawą, brzuch biały. Ma duże wymagania tlenowe, dużo wyższe niż złota rybka, dlatego trudno go hodować, a zwłaszcza rozmnażać.

Bibliografia

wedkuje.pl [11.01.2015]
pl.wikipedia.org [11.01.2015]