Jeruty

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Jeruty

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Świętajno
Liczba ludności (2010) 326
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-140
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Jeruty
Jeruty
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Jeruty
Jeruty
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Jeruty (niem. Gross Jerutten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 326 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Jabłonowska[1].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w odległości 5,5 km na zachód od Świętajna, około 1 km na południe od drogi nr 53 na odcinku SzczytnoRozogi i stacji kolejowej Jeruty na linii OlsztynEłk.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1703 roku jako osada szkatułowa na 4 łanach; sołtysem był Fryderyk Spek z Marksewa. Mieszkańcy zajmowali się – oprócz rolnictwa – także sitarstwem oraz wyrobem chodaków z łyka drzewnego, czyli łykarstwem. W połowie XIX wieku wieś liczyła już 63 łany – powiększenie areału uzyskano dzięki karczunkowi lasów oraz osuszaniu bagien.

W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Jeruty jako miejscowość posiadającą szkołę.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa, w skład którego wchodzi również osada Chajdyce.


Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

  • 1782 r. – 40 gospodarstw
  • 1818 r. – 287 osób, 45 gospodarstw
  • 1858 r. – 57 gospodarstw
  • 1939 r. – 486 osób

Zabytki

  • zabudowa murowana i drewniana z przełomu XIX i XX wieku (m.in. chałupa, obora, stodoła, kostnica)
  • budynek szkoły z 1920 r. (poprzedni został zniszczony w 1914 r.)

Bibliografia

Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Świętajno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 38–43.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [09.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [09.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [09.09.2013]
Strona Gminy Świętajno [30.08.2013]

Przypisy

<references>