Kal: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki:) |
Fafikowiec (dyskusja | edycje) (Nowy Sołtys) |
||
| (Nie pokazano 29 wersji utworzonych przez 8 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Kal | |nazwa = Kal | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Kalu |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = kal.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kal_VIII_2009.jpg Wikimedia Commons] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 17: | Linia 15: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 160 | |liczba ludności = 160 | ||
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
|kod pocztowy =11-600 | |kod pocztowy =11-600 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Kal''' (niem. ''Kehlen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Węgorzewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 160 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Piotr Tymcio]]<ref>[http://gmina.wegorzewo.sisco.info/?id=367/ Strona Urzędu Gminy Węgorzewo] [30.08.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | W latach | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na [[Pojezierze Giżycko-Węgorzewskie|Pojezierzu Giżycko–Węgorzewskim]], 4,5 km na południe od [[Węgorzewo|Węgorzewa]]. Miejscowość jest usytuowana na półwyspie [[Półwysep Kal|Kal]] między jeziorami [[Jezioro Mamry|Mamry]] i [[Jezioro Święcajty|Święcajty]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Dzieje miejscowości == | |
| − | + | W XVII wieku kartograf [[Józef Naronowicz–Naroński]] odkrył nad brzegiem jeziora pozostałości po grodzisku [[Prusowie|Prusów]] oraz zaznaczył to miejsce na swojej mapie, jednak później na owe ślady nie natrafiono. | |
| − | + | Wieś otrzymała przywilej lokacyjny w 1478 roku na [[Prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]] na 60 łanach. Prawdopodobnie istniała już wcześniej, być może zamieszkana była przez Prusów. Nazywana była ''Kele'', ''Kehlenn''. W 1540 roku we wsi mieszkały 24 rodziny chłopskie. W połowie XIX wieku wieś obejmowała nieco ponad 55 łanów. | |
| − | |||
| − | |||
| − | W XVII wieku kartograf [[Józef | ||
| − | Wieś otrzymała przywilej lokacyjny w 1478 roku na prawie magdeburskim na 60 łanach. Prawdopodobnie istniała | ||
Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W połowie XIX wieku uczęszczało do niej 75 dzieci, zaś w 1935 roku – 65 dzieci. | Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W połowie XIX wieku uczęszczało do niej 75 dzieci, zaś w 1935 roku – 65 dzieci. | ||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | |
| + | *1858 r. – 590 osób | ||
| − | + | *1925 r. – 601 osób | |
| − | + | *1939 r. – 777 osób | |
| − | * | ||
| − | |||
| + | == Kultura == | ||
| + | Wieś uczestniczyła w projekcie [[lkwim:Plenery Wielkich Jezior Festiwal Mazurski 2000|Plenery Wielkich Jezior Festiwal Mazurski]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Religia == |
| − | + | Miejscowość znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Fatimskiej w Węgorzewie |parafii rzymskokatolickiej w Węgorzewie]]. | |
| − | + | <br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Zabytki == | ||
| + | W pobliżu wsi, na starym cmentarzu, stoi tajemnicza murowana kolumna (1,6 m szerokości, 3,6 m wysokości), z którą wiąże się legenda pochodząca z połowy XVI wieku. Mówi ona o diable, który miał jakoby zabić dwie pary oddające się rozpuście w domku wiejskim i na pamiątkę tego występku wzniesiono ów „pomnik”. Najprawdopodobniej kolumna rzeczywiście pochodzi z tego okresu, lecz zapewne powstała w okresie niebezpiecznego przyboru wód jeziora Mamry, który groził wsi zalaniem. Mieszkańcy pragnęli w ten sposób przebłagać Opatrzność, by uchroniła ich przed powodzią . W latach 2006-2007 przeprowadzono renowację [[Kalski Słup|''Kalskiego Słupa'']]. | ||
| + | Na cmentarzu ewangelickim znajduje się mogiła żołnierska dwóch braci Hinz, poległych 11 listopada i 12 grudnia 1914 roku. | ||
| + | <br/> | ||
| − | <br/> | + | == Bibliografia == |
| + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/> | ||
| + | Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan,'' Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6085&p_token=0.8215363832107325/ Bank Danych Lokalnych GUS] [30.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [30.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/kal/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [30.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://gmina.wegorzewo.sisco.info/ Strona Urzędu Gminy Węgorzewo] [30.08.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/opis/1751,Kal+-+pokutna+kolumna.htm/ Ciekawe Mazury] [19.09.2014] | ||
| − | + | {{Przypisy}} | |
| + | <references/> | ||
| + | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Powiat węgorzewski]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1401-1500]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:21, 4 kwi 2019
| Kal | |
| | |
 Źródło: Wikimedia Commons
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | węgorzewski |
| Gmina | Węgorzewo |
| Liczba ludności (2010) | 160 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-600 |
| Tablice rejestracyjne | NWE |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kal | |
| Położenie na mapie Polski  Kal | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kal (niem. Kehlen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 160 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Tymcio[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na Pojezierzu Giżycko–Węgorzewskim, 4,5 km na południe od Węgorzewa. Miejscowość jest usytuowana na półwyspie Kal między jeziorami Mamry i Święcajty.
Dzieje miejscowości
W XVII wieku kartograf Józef Naronowicz–Naroński odkrył nad brzegiem jeziora pozostałości po grodzisku Prusów oraz zaznaczył to miejsce na swojej mapie, jednak później na owe ślady nie natrafiono. Wieś otrzymała przywilej lokacyjny w 1478 roku na prawie magdeburskim na 60 łanach. Prawdopodobnie istniała już wcześniej, być może zamieszkana była przez Prusów. Nazywana była Kele, Kehlenn. W 1540 roku we wsi mieszkały 24 rodziny chłopskie. W połowie XIX wieku wieś obejmowała nieco ponad 55 łanów.
Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W połowie XIX wieku uczęszczało do niej 75 dzieci, zaś w 1935 roku – 65 dzieci.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1858 r. – 590 osób
- 1925 r. – 601 osób
- 1939 r. – 777 osób
Kultura
Wieś uczestniczyła w projekcie Plenery Wielkich Jezior Festiwal Mazurski.
Religia
Miejscowość znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Węgorzewie.
Zabytki
W pobliżu wsi, na starym cmentarzu, stoi tajemnicza murowana kolumna (1,6 m szerokości, 3,6 m wysokości), z którą wiąże się legenda pochodząca z połowy XVI wieku. Mówi ona o diable, który miał jakoby zabić dwie pary oddające się rozpuście w domku wiejskim i na pamiątkę tego występku wzniesiono ów „pomnik”. Najprawdopodobniej kolumna rzeczywiście pochodzi z tego okresu, lecz zapewne powstała w okresie niebezpiecznego przyboru wód jeziora Mamry, który groził wsi zalaniem. Mieszkańcy pragnęli w ten sposób przebłagać Opatrzność, by uchroniła ich przed powodzią . W latach 2006-2007 przeprowadzono renowację Kalskiego Słupa.
Na cmentarzu ewangelickim znajduje się mogiła żołnierska dwóch braci Hinz, poległych 11 listopada i 12 grudnia 1914 roku.
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [30.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [30.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [30.07.2013]
Strona Urzędu Gminy Węgorzewo [30.08.2013]
Ciekawe Mazury [19.09.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Węgorzewo [30.08.2013]
