Kaliszki: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | |dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Kaliszki. Niemiecka i rosyjska mogiła żołnierska z czasów I wojny światowej.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kaliszki. Niemiecka i rosyjska mogiła żołnierska z czasów I wojny światowej |
| − | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | + | |rodzaj miejscowości =[[Kategoria: wieś sołecka]] wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = piski | + | |powiat = [[Kategoria: powiat piski]] piski |
| − | |gmina = Biała Piska | + | |gmina = [[Kategoria: gmina Biała Piska]] Biała Piska |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Kaliszki''' (niem. ''Kalischken'', od 1938 r. ''Flockau'') – wieś w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. | + | <big>''' Kaliszki''' (niem. ''Kalischken'', od 1938 r. ''Flockau'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat piski|powiecie piskim]], w [[gmina Biała Piska|gminie Biała Piska]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. | + | W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Pod względem fizyczno-geograficznym miejscowość położona jest w obrębie mezoregionu Pojezierze Ełckie wchodzącego w skład makroregionu Pojezierze Mazurskie. Wieś leży w odległości 4,5 km na zachód od Białej Piskiej, przy drodze nr 610 w kierunku Pisza. Na południowy zachód od wsi znajduje się Owcza Góra o wysokości 181 m n.p.m. W Kaliszkach znajduje się stacja kolejowa na linii Pisz – Ełk. | + | Wieś położona jest na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]] wchodzącego w skład [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Pod względem fizyczno-geograficznym miejscowość położona jest w obrębie mezoregionu Pojezierze Ełckie wchodzącego w skład makroregionu [[Pojezierze Mazurskie]]. Wieś leży w odległości 4,5 km na zachód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]], przy drodze nr 610 w kierunku [[Pisz|Pisza]]. Na południowy zachód od wsi znajduje się [[Owcza Góra]] o wysokości 181 m n.p.m. W [[Kaliszki|Kaliszkach]] znajduje się stacja kolejowa na linii Pisz – [[Ełk]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Pierwsze wzmianki o Kaliszkach pochodzą z 1424 roku, kiedy to wymieniane były one jako wieś licząca 60 łanów, obsadzona przez niejakiego Paszka (być może chodzi o właściciela Mikut i Kowalewa, Paszka Przyborowskiego). W 1447 roku wieś należała do Jana Flotau; przywilej lokacyjny mówił o 70 łanach na prawie magdeburskim. Nieco później Jan zakupił kolejne 15 łanów, które następnie (1471) odsprzedał Mikołajowi Cwalinie na dobra Cwaliny; prawdopodobnie wszedł on również w posiadanie Mikut. W 1539 roku istniała tu karczma. W XV i XVI wieku wieś występowała pod nazwami: Kallishchken, Heynitzinn, Haenitzen, Hennitzen, Haeinczen. Te ostatnie nazwy wiążą się z kolejnymi właścicielami wsi: Kneblami, którzy później pisali się jako Hińczowie, Heintze, Hintze. W 1556 roku uzyskali oni odnowienie przywileju na 70 łanów w Kaliszkach. W czerwcu 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło siedmiu mieszkańców. | + | Pierwsze wzmianki o Kaliszkach pochodzą z 1424 roku, kiedy to wymieniane były one jako wieś licząca 60 łanów, obsadzona przez niejakiego Paszka (być może chodzi o właściciela Mikut i Kowalewa, Paszka Przyborowskiego). W 1447 roku wieś należała do Jana Flotau; przywilej lokacyjny mówił o 70 łanach na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]. Nieco później Jan zakupił kolejne 15 łanów, które następnie (1471) odsprzedał Mikołajowi Cwalinie na dobra Cwaliny; prawdopodobnie wszedł on również w posiadanie [[Mikuty|Mikut]]. W 1539 roku istniała tu karczma. W XV i XVI wieku wieś występowała pod nazwami: Kallishchken, Heynitzinn, Haenitzen, Hennitzen, Haeinczen. Te ostatnie nazwy wiążą się z kolejnymi właścicielami wsi: Kneblami, którzy później pisali się jako Hińczowie, Heintze, Hintze. W 1556 roku uzyskali oni odnowienie przywileju na 70 łanów w Kaliszkach. W czerwcu 1710 roku do wsi dotarła wielka [[epidemia dżumy]]; w jej wyniku zmarło siedmiu mieszkańców. |
Szkoła w Kaliszkach powstała w 1862 roku. W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, uczęszczało 49 dzieci. | Szkoła w Kaliszkach powstała w 1862 roku. W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, uczęszczało 49 dzieci. | ||
| − | Dwór wybudowano w 1830 roku, prawdopodobnie na miejscu poprzedniej budowli i z wykorzystaniem budulca. Pod koniec XIX wieku właścicielami była rodzina Jorstreuter, a w latach 20. XX wieku – rodzina Windensein; działał tu folwark, funkcjonowała gorzelnia. Po II wojnie światowej na terenie majątku założono PGR Kaliszki (jeden z pierwszych w powiecie piskim). | + | [[Dwór]] wybudowano w 1830 roku, prawdopodobnie na miejscu poprzedniej budowli i z wykorzystaniem budulca. Pod koniec XIX wieku właścicielami była rodzina Jorstreuter, a w latach 20. XX wieku – rodzina Windensein; działał tu folwark, funkcjonowała gorzelnia. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] na terenie majątku założono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne|PGR Kaliszki]] (jeden z pierwszych w powiecie piskim). |
| − | W 1883 roku powstał w Kaliszkach dworzec kolejowy na linii Pisz – Ełk, zaś w okresie międzywojennym wzniesiono budynek nowego dworca. Linię odbudowano w 1950 roku. | + | W 1883 roku powstał w Kaliszkach [[dworzec kolejowy]] na linii Pisz – Ełk, zaś w okresie międzywojennym wzniesiono budynek nowego dworca. Linię odbudowano w 1950 roku. |
| + | Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Marek Zadroga]]<ref> http://bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22 [data dostępu: 20.09.2013]</ref>. | ||
| − | Liczba mieszkańców | + | |
| + | Liczba mieszkańców wsi Kaliszki w poszczególnych okresach: | ||
1857 – 210 osób | 1857 – 210 osób | ||
| Linia 63: | Linia 65: | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | *Zespół dworsko-parkowy z pierwszej połowy XIX wieku. Dwór dwukondygnacyjny, z dużym arkadowym gankiem. Park zaniedbany, ale ze zróżnicowanym drzewostanem, m.in. dąb – pomnik przyrody. Pozostałości zabudowań gospodarczych: kuźnia, dwa czworaki. Obecnie własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. | + | *[[Zespół dworsko-parkowy]] z pierwszej połowy XIX wieku. Dwór dwukondygnacyjny, z dużym arkadowym gankiem. Park zaniedbany, ale ze zróżnicowanym drzewostanem, m.in. dąb – pomnik przyrody. Pozostałości zabudowań gospodarczych: kuźnia, dwa czworaki. Obecnie własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. |
| − | *Zespół dworca kolejowego: dawny dworzec z 1883 roku, dworzec z lat 30. XX wieku, dwa budynki gospodarcze z 1883 roku – murowane | + | *[Zespół dworca kolejowego: dawny dworzec z 1883 roku, dworzec z lat 30. XX wieku, dwa budynki gospodarcze z 1883 roku – murowane |
| − | *Zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane | + | *[[Zespół budynków szkolnych]] z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane |
| − | *Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku | + | *Dawny [[cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku |
| + | *[[Kwatera wojenna] żołnierza niemieckiego i żołnierza rosyjskiego z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 84: | Linia 87: | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | + | <references/> | |
<br/> | <br/> | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| + | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 03:03, 25 paź 2013 (CEST) | ||
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 15:11, 23 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 15:11, 23 wrz 2013 (CEST) | ||
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 15:11, 23 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 15:11, 23 wrz 2013 (CEST) | ||
[[Kategoria: Miejscowość]] | [[Kategoria: Miejscowość]] | ||
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 15:10, 23 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 15:10, 23 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 03:03, 25 paź 2013
| Kaliszki | |
| | |
 Kaliszki. Niemiecka i rosyjska mogiła żołnierska z czasów I wojny światowej
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 263 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kaliszki | |
| Położenie na mapie Polski  Kaliszki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kaliszki (niem. Kalischken, od 1938 r. Flockau) – wieś sołecka w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Pod względem fizyczno-geograficznym miejscowość położona jest w obrębie mezoregionu Pojezierze Ełckie wchodzącego w skład makroregionu Pojezierze Mazurskie. Wieś leży w odległości 4,5 km na zachód od Białej Piskiej, przy drodze nr 610 w kierunku Pisza. Na południowy zachód od wsi znajduje się Owcza Góra o wysokości 181 m n.p.m. W Kaliszkach znajduje się stacja kolejowa na linii Pisz – Ełk.
Dzieje miejscowości
Pierwsze wzmianki o Kaliszkach pochodzą z 1424 roku, kiedy to wymieniane były one jako wieś licząca 60 łanów, obsadzona przez niejakiego Paszka (być może chodzi o właściciela Mikut i Kowalewa, Paszka Przyborowskiego). W 1447 roku wieś należała do Jana Flotau; przywilej lokacyjny mówił o 70 łanach na prawie magdeburskim. Nieco później Jan zakupił kolejne 15 łanów, które następnie (1471) odsprzedał Mikołajowi Cwalinie na dobra Cwaliny; prawdopodobnie wszedł on również w posiadanie Mikut. W 1539 roku istniała tu karczma. W XV i XVI wieku wieś występowała pod nazwami: Kallishchken, Heynitzinn, Haenitzen, Hennitzen, Haeinczen. Te ostatnie nazwy wiążą się z kolejnymi właścicielami wsi: Kneblami, którzy później pisali się jako Hińczowie, Heintze, Hintze. W 1556 roku uzyskali oni odnowienie przywileju na 70 łanów w Kaliszkach. W czerwcu 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło siedmiu mieszkańców. Szkoła w Kaliszkach powstała w 1862 roku. W 1935 roku zatrudniony był w niej jeden nauczyciel, uczęszczało 49 dzieci. Dwór wybudowano w 1830 roku, prawdopodobnie na miejscu poprzedniej budowli i z wykorzystaniem budulca. Pod koniec XIX wieku właścicielami była rodzina Jorstreuter, a w latach 20. XX wieku – rodzina Windensein; działał tu folwark, funkcjonowała gorzelnia. Po II wojnie światowej na terenie majątku założono PGR Kaliszki (jeden z pierwszych w powiecie piskim).
W 1883 roku powstał w Kaliszkach dworzec kolejowy na linii Pisz – Ełk, zaś w okresie międzywojennym wzniesiono budynek nowego dworca. Linię odbudowano w 1950 roku. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marek Zadroga[1].
Liczba mieszkańców wsi Kaliszki w poszczególnych okresach:
1857 – 210 osób
1864 – 184 osoby
1867 – 194 osoby
1933 – 248 osób
1939 – 208 osób
Zabytki:
- Zespół dworsko-parkowy z pierwszej połowy XIX wieku. Dwór dwukondygnacyjny, z dużym arkadowym gankiem. Park zaniedbany, ale ze zróżnicowanym drzewostanem, m.in. dąb – pomnik przyrody. Pozostałości zabudowań gospodarczych: kuźnia, dwa czworaki. Obecnie własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.
- [Zespół dworca kolejowego: dawny dworzec z 1883 roku, dworzec z lat 30. XX wieku, dwa budynki gospodarcze z 1883 roku – murowane
- Zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
- Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- [[Kwatera wojenna] żołnierza niemieckiego i żołnierza rosyjskiego z okresu I wojny światowej
Bibliografia:
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
- Jasiński Stanisław, Żywiczyński Adam, Węzeł kolejowy w Piszu (Część II), Znad Pisy, nr 11, 2002, s. 100-125.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 10.09.2013]
- Gminna Ewidencja Zabytków bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc [data dostępu: 10.09.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 10.09.2013]
Przypisy
- ↑ http://bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22 [data dostępu: 20.09.2013]
Zobacz też
Emes (dyskusja) 03:03, 25 paź 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 15:11, 23 wrz 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 15:11, 23 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 15:10, 23 wrz 2013 (CEST)
