Kaplica pw. św. Krzyża w Czerwonce: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk")
 
(Nie pokazano 20 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Mała architektura2 sakralna infobox
+
''' Kaplica pw. św. Krzyża w Czerwonce''' – wiejska kaplica datowana na lata 20. XX w., położona we wsi Czerwonka, [[powiat olsztyński]], [[gmina Biskupiec]].
<!-- w trakcie opracowania -->
+
[[Plik:cz1.jpg|thumb|right|290px|Kaplica św. Krzyża w Czerwonce. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]]
|nazwa        = Mała architektura sakralna
+
[[Plik:cz2.jpg|thumb|right|290px|Kaplica św. Krzyża w Czerwonce. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
|typ obiektu  = kaplica <!-- Parametr obowiązkowy  -->
+
]]
|lokalizacja  = przydrożna
 
|datacja      = 1883
 
|powiat      = olsztyński
 
|gmina        = Olsztyn
 
|miejscowość  = Olsztyn
 
|parafia      = Olsztyn
 
}} <br />
 
''' Kaplica p.w. Matki Bożej Szkaplerznej w Jarotach'''
 
<br/>
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
[[Plik:Jar2.jpg|right|thumb|250px|Płaskorzeźba Matki Bożej Gietrzwałdzkiej. © Stanisław Kuprjaniuk]]
+
[[Kaplice|Kaplica]] św. Krzyża w [[Czerwonka|Czerwonce]] usytuowana jest w głębi wsi, przy jednej z bocznych dróg.  
[[Kaplice|Kaplica]] Matki Bożej Szkaplerznej usytuowana jest przy ul. T. Wilczyńskiego.  
 
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Opis ==
 
== Opis ==
W XIX wieku we wsi [[Jaroty]], przynależnej do parafii pobliskiego [[Bartąg|Bartąga]], stał jedynie przydrożny [[krzyże przydrożne|krzyż]]. Ten stan uległ zmianie w 1883 roku, kiedy to w skutek widzenia sennego [[Jan Czodrowski|Jana Czodrowskiego]], w którym ujrzał Najświętszą Maryję Pannę, wzniesiono z jego fundacji obecną kaplicę pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej. W ołtarzu kaplicy umieszczono obraz Matki Bożej z kościoła z [[Biesowo|Biesowa]], jaki Czodrowski znalazł na polecenie Maryi. Korpus kaplicy założono na planie prostokąta, zgodnie z zasadą orientacji, z oknami o łuku ostrym w bocznych ścianach. Salowe wnętrze  posiada drewniany, malowany strop kolebkowy, na ścianach zachowały się fragmenty polichromii. Całość przykryto dwuspadowym dachem. W fasadzie zachodniej umieszczono ostrołukowy portal, zaś w szczycie strony wschodniej znalazła się wnęka z płaskorzeźbą, przedstawiającą Matkę Bożą z Dzieciątkiem z łacińskim napisem: „Ora pro nobis”. Wewnątrz kaplicy znajduje się barokowy, olejny obraz św. Anny Samotrzeć z przełomu XVII/XVIII wieku. Kaplica po dawniejszym krzyżu przejęła funkcję miejsca spotkań grup pielgrzymkowych, udających się z „[[łosiery|łosierą]]” do pobliskich kościołów parafialnych. Kaplica jest obecnie częścią zbudowanego pod koniec XX wieku współczesnego kościoła.  
+
Powstanie kaplicy przypisuje się inicjatywie samorządu wiejskiemu, który postanowił, aby uczcić pamięć poległych w czasie I wojny światowej mieszkańców wsi. W tym celu zarządził zbiórkę pieniężną wśród miejscowego społeczeństwa. Ze składek wzniesiono przy cmentarzu katolickim neogotycką kaplicę pw. św. Krzyża, którą poświęcono po zakończeniu wojny na początku lat 20. XX w. Była to kaplica filialna [[parafia pw. św. Mikołaja i św. Antoniego w Biesowie | parafii w Biesowie]]. Kaplica powstała na fundamentach z kamienia narzutowego i wzniesiona z cegły ceramicznej, na zaprawie wapiennej, na rzucie prostokąta. Jej trójosiową elewację frontową kształtują dwie skarpy, które ustawiono w narożach pod kątem. W elewacji frontowej kaplicy, po obu stronach drzwi, umieszczono dwie wnęki, w których znajdują się bazaltowe tablice z nazwiskami poległych podczas I wojny światowej. W elewacjach bocznych znajdują się, po dwa z każdej strony, ostrołukowe okna. Na stromym dwuspadowym dachu osadzono ażurową sygnaturkę pokrytą blachą. Wnętrze kaplicy jest salowe. Na ścianie południowej znajduje się wnęka, w której umieszczono figurę Chrystusa na krzyżu.  
 +
<br/>
 +
== Ciekawostki ==
 +
We wsi i przy drodze prowadzącej do [[Biesowo|Biesowa]] znajdują się dwie kapliczki z 1863 r. i z końca XIX lub początku XX w.
 
<br/>
 
<br/>
== Zdjęcia ==
 
[[Plik:Jar1.jpg|left|thumb|450px|Kaplica Matki Bożej w Jarotach. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
Triller Annelise, ''Geschichte der Pfarrei Groß Bertung. Krs. Allenstein'', „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 37, 1974.
 
 
Birezowska Małgorzata, Zalewska Barbara, ''Zabytkowe wnętrze kaplicy w Jarotach. Kaplica pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej'', „Posłaniec Warmiński”, 2004, nr 4.
 
 
Chłosta Jan, ''Maryjne kapliczki na Warmii'', [w:] ''Matka Boża w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna'', red. J. Jezierski i K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2011.
 
 
Hochleitner Janusz, ''Kapliczki Warmii południowej. Przydrożne obiekty kultu jako element ludowego systemu komunikacji'', Olsztyn 2004.
 
 
Jasiński Janusz, ''„Wszędzie na drogach i ścieżkach stoją tam wysokie krzyże”'', „Posłaniec Warmiński”, 1984, nr 25.
 
 
Jasiński Janusz, ''Maryjne kaplice i kapliczki przydrożne na Warmii w XIX wieku'', [w:] ''Niepokalana. Kult Matki Bożej na ziemiach polskich w XIX wieku'', red. B. Pylak i Cz. Krakowiak, Lublin 1988.
 
 
Jasiński Janusz, B. Magdziarz, ''Jaroty. Wieś, kapliczka, kościół'', Olsztyn 1994.
 
 
Kopiczko, Andrzej, ''Kościoły i kaplice w Olsztynie'', Olsztyn 2000.
 
 
 
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.
 
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.
 
Piskorska Józefa, ''Zabytki ruchome w kościołach i kaplicach dekanatów Olsztyn Południe i Północ według stanu z 1975 roku. Inwentarz ruchomych zabytków sztuki kościelnej diecezji warmińskiej'', „Studia Warmińskie”, t. 14, 1977.
 
 
<br/>
 
<br/>
 
== Linki zewnętrzne ==
 
== Linki zewnętrzne ==
http://www.kapliczkiwarmii.republika.pl/
+
[http://kapliczkiwarmii.republika.pl/ Kapliczki Warmii] [20.12.2013]
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
+
[[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: powiat olsztyński ]][[Kategoria:Kościoły i kaplice]]
 
<br/>
 
<br/>

Aktualna wersja na dzień 07:52, 25 mar 2015

Kaplica pw. św. Krzyża w Czerwonce – wiejska kaplica datowana na lata 20. XX w., położona we wsi Czerwonka, powiat olsztyński, gmina Biskupiec.

Kaplica św. Krzyża w Czerwonce. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Kaplica św. Krzyża w Czerwonce. Fot. Stanisław Kuprjaniuk

Położenie

Kaplica św. Krzyża w Czerwonce usytuowana jest w głębi wsi, przy jednej z bocznych dróg.

Opis

Powstanie kaplicy przypisuje się inicjatywie samorządu wiejskiemu, który postanowił, aby uczcić pamięć poległych w czasie I wojny światowej mieszkańców wsi. W tym celu zarządził zbiórkę pieniężną wśród miejscowego społeczeństwa. Ze składek wzniesiono przy cmentarzu katolickim neogotycką kaplicę pw. św. Krzyża, którą poświęcono po zakończeniu wojny na początku lat 20. XX w. Była to kaplica filialna parafii w Biesowie. Kaplica powstała na fundamentach z kamienia narzutowego i wzniesiona z cegły ceramicznej, na zaprawie wapiennej, na rzucie prostokąta. Jej trójosiową elewację frontową kształtują dwie skarpy, które ustawiono w narożach pod kątem. W elewacji frontowej kaplicy, po obu stronach drzwi, umieszczono dwie wnęki, w których znajdują się bazaltowe tablice z nazwiskami poległych podczas I wojny światowej. W elewacjach bocznych znajdują się, po dwa z każdej strony, ostrołukowe okna. Na stromym dwuspadowym dachu osadzono ażurową sygnaturkę pokrytą blachą. Wnętrze kaplicy jest salowe. Na ścianie południowej znajduje się wnęka, w której umieszczono figurę Chrystusa na krzyżu.

Ciekawostki

We wsi i przy drodze prowadzącej do Biesowa znajdują się dwie kapliczki z 1863 r. i z końca XIX lub początku XX w.

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [20.12.2013]