Kaplice: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk")
 
(Nie pokazano 26 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{mała architektura infobox
+
''' Kaplice''' – kaplice warmińskie domkowe i wiejskie.
<!-- w trakcie opracowania -->
+
<br/><br/>
|typ obiektu  = ...
+
[[Plik:Bi1.jpg|thumb|right|290px|Kaplica w Bisztynku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]]
|lokalizacja  = ...  
+
[[Plik:Gar.jpg|thumb|right|290px|Kaplica w Garbinie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]]
|właściciel  = ...
+
[[Plik:Os1.jpg|thumb|right|290px|Kaplica w Osetniku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
|
+
]]
}} <br />
 
''' KAPLICE''' – ...<br/>
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Kaplice domkowe znajdują sie przeważnie na terenie dawnego powiatu braniewskiego. Można rózróżnić kaplice typu domkowego, jak też typu wiejskiego. Zasadnicza różnica polegała na utrzymaniu takiego obiektu przez osoby prywatne lub wspólnotę wiejską.  
+
Kaplice znajdują się przeważnie w miejscowościach, gdzie nie był wzniesiony kościół parafialny lub filialny. Kaplice przejmowały funkcje religijne, jakie przypisane były kościołom.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Opis==
 
== Opis==
 +
Warmińskie kaplice domkowe i wiejskie były najmniejszą formą w strukturze kaplic wolnostojących. Mogły stanowić etap pośredni pomiędzy architekturą kościelną, a budownictwem ludowym. Kaplice były budowane bezpośrednio na prywatnych posesjach, najczęściej przed domem w formie kaplicy domkowej, bądź też na gruncie wspólnotowym, jako kaplicy wiejskiej.
  
Warmińskie kaplice domkowe i wiejskie były najmniejszą formą w strukturze kaplic wolno stojących. Mogły stanowić etap
+
Zdarzało się, kaplice domkowe wznoszono przy drogach. Z czasem, tak umiejscowione, stawały się miejscem modlitewnych spotkań całych wsi (np. [[Płoskinia]], [[Strubno]]). Kaplice domkowe występują częściej w krajobrazie [[Warmia|Warmii]] północnej, aniżeli południowej. Wynika to z faktu, na północy ludność warmińska była zamożniejsza.
 
 
pośredni pomiędzy architekturą kościelną, a budownictwem ludowym. Kaplice były budowane bezpośrednio na prywatnych posesjach,
 
 
 
najczęściej przed domem w formie kaplicy domkowej, bądź też na gruncie wspólnotowym, jako kaplicy wiejskiej. Do rzadkości
 
 
 
należało, że kaplice domkowe zostały wzniesione przy drogach, stając się z czasem miejscem modlitewnych spotkań całych wsi  
 
 
 
(np. Płoskinia, Strubno). Kaplice domkowe występują częściej w krajobrazie Warmii północnej, aniżeli w południowej. To należy
 
 
 
łączyć z większymi możliwościami finansowymi, zamieszkujących tam Warmiaków. Najczęściej obiekty te były wzniesione na rzucie
 
 
 
prostokąta, były murowane z cegły, na fundamencie z kamienia polnego, w większości tynkowane i bielone, nakryte dwuspadowym
 
 
 
dachem. Wiele tego typu obiektów miało rozmiary dosyć zróżnicowane, które oscylowały w granicach 3-4 m długości i 2-3 m
 
 
 
szerokości (np. Dąbrowa, Kominki, Mikołajewo). Budowano je w oparciu o przyjęty wzór (np. Brzezina, Jędrychowo, Ronin). Inne
 
 
 
kaplice różniły się dekoracją (np. Frombork, Glebiska, Henrykowo, Lubnowo, Łajsy, Pielgrzymowo, Smolajny). Do ich wnętrza
 
 
 
prowadziło w ścianie szczytowej duże wejście zamknięte łukiem pełnym lub ostrym, z pojedynczymi albo rzadziej dwuskrzydłowymi
 
 
 
drzwiami. Rozmiar kaplic domkowych pozwalał na to, aby przy wewnętrznym ołtarzyku stanął ksiądz i dwaj ministranci (np.
 
 
 
Garbina). Wierni natomiast mogli gromadzić się na zewnątrz, aby wspólnie odmawiać modlitwę. Kryterium pojemności wewnątrz
 
 
 
obiektu przynajmniej jednej osoby, paru, czy parunastu, nie jest w tym przypadku argumentem rozstrzygającym czy to jest
 
 
 
kapliczka, czy kaplica.
 
  
 +
Najczęściej kaplice były wznoszone na rzucie prostokąta, murowane z cegły, na fundamencie z kamienia polnego, w większości tynkowane i bielone, nakryte dwuspadowym dachem. Ich rozmiary mieściły się w granicach 3-4 m długości i 2-3 m szerokości (np. [[Dąbrowa]], [[Kominki]], [[Mikołajewo]]). Kaplice różniły się dekoracją ([[Frombork]], [[Glebiska]], [[Henrykowo]], [[Lubnowo]], [[Łajsy]], [[Pielgrzymowo (gmina Płoskinia)|Pielgrzymowo]], [[Smolajny]]). Do ich wnętrza prowadziło w ścianie szczytowej duże wejście zamknięte łukiem pełnym lub ostrym, z pojedynczymi albo rzadziej dwuskrzydłowymi drzwiami. Rozmiar kaplic domkowych pozwalał na to, aby przy wewnętrznym ołtarzyku stanął ksiądz i dwaj ministranci. Wierni natomiast mogli gromadzić się na zewnątrz, aby wspólnie odmawiać modlitwę. Kryterium pojemności wewnątrz obiektu przynajmniej jednej osoby, paru, czy parunastu, nie jest w tym przypadku argumentem rozstrzygającym czy to jest [[kapliczki|kapliczka]] czy kaplica.
 +
<br/>
 +
==Zobacz też==
 +
*[[Kapliczki]]
 +
==Bibliografia==
 +
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku
 
<br/>
 
<br/>
 
+
== Linki zewnętrzne ==
== Zdjęcia ==
+
[http://kapliczkiwarmii.republika.pl/ Kapliczki Warmii] [24.12.2013]
...
 
 
<br/>
 
<br/>
==Bibliografia==
+
[[Kategoria:Kościoły i kaplice]]
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku
+
[[Kategoria:Turystyka]] [[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
...
 
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]]<br />
 

Aktualna wersja na dzień 07:54, 25 mar 2015

Kaplice – kaplice warmińskie domkowe i wiejskie.

Kaplica w Bisztynku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Kaplica w Garbinie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Kaplica w Osetniku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk

Położenie

Kaplice znajdują się przeważnie w miejscowościach, gdzie nie był wzniesiony kościół parafialny lub filialny. Kaplice przejmowały funkcje religijne, jakie przypisane były kościołom.

Opis

Warmińskie kaplice domkowe i wiejskie były najmniejszą formą w strukturze kaplic wolnostojących. Mogły stanowić etap pośredni pomiędzy architekturą kościelną, a budownictwem ludowym. Kaplice były budowane bezpośrednio na prywatnych posesjach, najczęściej przed domem w formie kaplicy domkowej, bądź też na gruncie wspólnotowym, jako kaplicy wiejskiej.

Zdarzało się, iż kaplice domkowe wznoszono przy drogach. Z czasem, tak umiejscowione, stawały się miejscem modlitewnych spotkań całych wsi (np. Płoskinia, Strubno). Kaplice domkowe występują częściej w krajobrazie Warmii północnej, aniżeli południowej. Wynika to z faktu, iż na północy ludność warmińska była zamożniejsza.

Najczęściej kaplice były wznoszone na rzucie prostokąta, murowane z cegły, na fundamencie z kamienia polnego, w większości tynkowane i bielone, nakryte dwuspadowym dachem. Ich rozmiary mieściły się w granicach 3-4 m długości i 2-3 m szerokości (np. Dąbrowa, Kominki, Mikołajewo). Kaplice różniły się dekoracją (Frombork, Glebiska, Henrykowo, Lubnowo, Łajsy, Pielgrzymowo, Smolajny). Do ich wnętrza prowadziło w ścianie szczytowej duże wejście zamknięte łukiem pełnym lub ostrym, z pojedynczymi albo rzadziej dwuskrzydłowymi drzwiami. Rozmiar kaplic domkowych pozwalał na to, aby przy wewnętrznym ołtarzyku stanął ksiądz i dwaj ministranci. Wierni natomiast mogli gromadzić się na zewnątrz, aby wspólnie odmawiać modlitwę. Kryterium pojemności wewnątrz obiektu przynajmniej jednej osoby, paru, czy parunastu, nie jest w tym przypadku argumentem rozstrzygającym czy to jest kapliczka czy kaplica.

Zobacz też

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [24.12.2013]