Kaplice: Różnice pomiędzy wersjami
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk") |
|||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | ''' Kaplice''' – | + | ''' Kaplice''' – kaplice warmińskie domkowe i wiejskie. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| + | [[Plik:Bi1.jpg|thumb|right|290px|Kaplica w Bisztynku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]] | ||
| + | [[Plik:Gar.jpg|thumb|right|290px|Kaplica w Garbinie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]] | ||
| + | [[Plik:Os1.jpg|thumb|right|290px|Kaplica w Osetniku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk | ||
| + | ]] | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | + | Kaplice znajdują się przeważnie w miejscowościach, gdzie nie był wzniesiony kościół parafialny lub filialny. Kaplice przejmowały funkcje religijne, jakie przypisane były kościołom. | |
| − | |||
| − | Kaplice znajdują | ||
<br/> | <br/> | ||
== Opis== | == Opis== | ||
| − | Warmińskie kaplice domkowe i wiejskie były najmniejszą formą w strukturze kaplic | + | Warmińskie kaplice domkowe i wiejskie były najmniejszą formą w strukturze kaplic wolnostojących. Mogły stanowić etap pośredni pomiędzy architekturą kościelną, a budownictwem ludowym. Kaplice były budowane bezpośrednio na prywatnych posesjach, najczęściej przed domem w formie kaplicy domkowej, bądź też na gruncie wspólnotowym, jako kaplicy wiejskiej. |
| − | najczęściej przed domem w formie kaplicy domkowej, bądź też na gruncie wspólnotowym, jako kaplicy wiejskiej. | + | |
| − | + | Zdarzało się, iż kaplice domkowe wznoszono przy drogach. Z czasem, tak umiejscowione, stawały się miejscem modlitewnych spotkań całych wsi (np. [[Płoskinia]], [[Strubno]]). Kaplice domkowe występują częściej w krajobrazie [[Warmia|Warmii]] północnej, aniżeli południowej. Wynika to z faktu, iż na północy ludność warmińska była zamożniejsza. | |
| − | (np. [[Płoskinia]], [[Strubno]]). Kaplice domkowe występują częściej w krajobrazie [[Warmia|Warmii]] północnej, aniżeli | + | |
| + | Najczęściej kaplice były wznoszone na rzucie prostokąta, murowane z cegły, na fundamencie z kamienia polnego, w większości tynkowane i bielone, nakryte dwuspadowym dachem. Ich rozmiary mieściły się w granicach 3-4 m długości i 2-3 m szerokości (np. [[Dąbrowa]], [[Kominki]], [[Mikołajewo]]). Kaplice różniły się dekoracją ([[Frombork]], [[Glebiska]], [[Henrykowo]], [[Lubnowo]], [[Łajsy]], [[Pielgrzymowo (gmina Płoskinia)|Pielgrzymowo]], [[Smolajny]]). Do ich wnętrza prowadziło w ścianie szczytowej duże wejście zamknięte łukiem pełnym lub ostrym, z pojedynczymi albo rzadziej dwuskrzydłowymi drzwiami. Rozmiar kaplic domkowych pozwalał na to, aby przy wewnętrznym ołtarzyku stanął ksiądz i dwaj ministranci. Wierni natomiast mogli gromadzić się na zewnątrz, aby wspólnie odmawiać modlitwę. Kryterium pojemności wewnątrz obiektu przynajmniej jednej osoby, paru, czy parunastu, nie jest w tym przypadku argumentem rozstrzygającym czy to jest [[kapliczki|kapliczka]] czy kaplica. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[Kapliczki]] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | |||
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku | Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku | ||
<br/> | <br/> | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | http:// | + | [http://kapliczkiwarmii.republika.pl/ Kapliczki Warmii] [24.12.2013] |
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Kościoły i kaplice]] |
| + | [[Kategoria:Turystyka]] [[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]] | ||
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 07:54, 25 mar 2015
Kaplice – kaplice warmińskie domkowe i wiejskie.
Spis treści
Położenie
Kaplice znajdują się przeważnie w miejscowościach, gdzie nie był wzniesiony kościół parafialny lub filialny. Kaplice przejmowały funkcje religijne, jakie przypisane były kościołom.
Opis
Warmińskie kaplice domkowe i wiejskie były najmniejszą formą w strukturze kaplic wolnostojących. Mogły stanowić etap pośredni pomiędzy architekturą kościelną, a budownictwem ludowym. Kaplice były budowane bezpośrednio na prywatnych posesjach, najczęściej przed domem w formie kaplicy domkowej, bądź też na gruncie wspólnotowym, jako kaplicy wiejskiej.
Zdarzało się, iż kaplice domkowe wznoszono przy drogach. Z czasem, tak umiejscowione, stawały się miejscem modlitewnych spotkań całych wsi (np. Płoskinia, Strubno). Kaplice domkowe występują częściej w krajobrazie Warmii północnej, aniżeli południowej. Wynika to z faktu, iż na północy ludność warmińska była zamożniejsza.
Najczęściej kaplice były wznoszone na rzucie prostokąta, murowane z cegły, na fundamencie z kamienia polnego, w większości tynkowane i bielone, nakryte dwuspadowym dachem. Ich rozmiary mieściły się w granicach 3-4 m długości i 2-3 m szerokości (np. Dąbrowa, Kominki, Mikołajewo). Kaplice różniły się dekoracją (Frombork, Glebiska, Henrykowo, Lubnowo, Łajsy, Pielgrzymowo, Smolajny). Do ich wnętrza prowadziło w ścianie szczytowej duże wejście zamknięte łukiem pełnym lub ostrym, z pojedynczymi albo rzadziej dwuskrzydłowymi drzwiami. Rozmiar kaplic domkowych pozwalał na to, aby przy wewnętrznym ołtarzyku stanął ksiądz i dwaj ministranci. Wierni natomiast mogli gromadzić się na zewnątrz, aby wspólnie odmawiać modlitwę. Kryterium pojemności wewnątrz obiektu przynajmniej jednej osoby, paru, czy parunastu, nie jest w tym przypadku argumentem rozstrzygającym czy to jest kapliczka czy kaplica.
Zobacz też
Bibliografia
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku
Linki zewnętrzne
Kapliczki Warmii [24.12.2013]
