Kapliczki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 1: Linia 1:
''' Kapliczki'''  
+
''' Kapliczki''' – charakterystyczny element małej architektury sakralnej [[Warmia | Warmii]].
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Linia 5: Linia 5:
 
[[Plik:Luk4.jpg|left|thumb|300px|Kapliczka w Lubominie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Luk4.jpg|left|thumb|300px|Kapliczka w Lubominie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Tru3.jpg|right|thumb|300px|Kapliczka w Trutnowie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Tru3.jpg|right|thumb|300px|Kapliczka w Trutnowie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
Kapliczki znajdują sie na całym terytorim [[Warmia|Warmii]], a w szczególności liczna grupa zlokalizowana jest w jej zachodniej części.
+
Kapliczki znajdują się na całym terytorium [[Warmia|Warmii]], a w szczególności liczna grupa zlokalizowana jest w jej zachodniej części.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Opis==
 
== Opis==
Linia 12: Linia 12:
 
[[Plik:Szcz.jpg|left|thumb|300px|Kapliczka w Szczęsnych. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Szcz.jpg|left|thumb|300px|Kapliczka w Szczęsnych. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Róży1.jpg|right|thumb|300px|Kapliczka w Różynce. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Róży1.jpg|right|thumb|300px|Kapliczka w Różynce. © Stanisław Kuprjaniuk]]
Architektura stylowa wszystkich 1370 kapliczek warmińskich (na podstawie badań dra [[Stanisław Kuprjaniuk|Stanisława Kuprjaniuka]]) jest bardzo urozmaicona i dobrze wpisuje się w krajobraz geograficzny. Wszak nie ma nic piękniejszego, jak kompozycja kapliczki otynkowanej i pobielonej albo wzniesionej z czerwonej cegły w urozmaiconym pejzażu warmińskim. Wszystkie kapliczki cechuje różnorodność rozwiązań artystycznych, osiągnięta w ramach przestrzegania kilku podstawowych schematów kompozycyjnych. Można zauważyć, że kapliczki nie były budowane według jednego wzoru. Kształt kapliczek powołała do życia twórcza fantazja artystów profesjonalnych i ludowych. Proces przenoszenia elementów sztuki profesjonalnej na teren wiejski, doprowadził do tego, że Warmia wyróżnia się bogatą ich reprezentacją.  
+
Architektura stylowa wszystkich 1370 kapliczek warmińskich (na podstawie badań dr. [[Stanisław Kuprjaniuk|Stanisława Kuprjaniuka]]) jest bardzo urozmaicona i dobrze wpisuje się w krajobraz geograficzny. Wszak nie ma nic piękniejszego, jak kompozycja kapliczki otynkowanej i pobielonej albo wzniesionej z czerwonej cegły w urozmaiconym pejzażu warmińskim.
Analizując dokładnie architekturę poszczególnych, warmińskich kapliczek, można dokonać podziału, w zależności od formy  
+
 
przyjętych elementów architektonicznych, na typy: barokowe (np. przy drodze z [[Reszel|Reszla]] do [[Święta Lipka|Świętej Lipki]], [[Rogóż|Rogóżu]]), klasycystyczne (niewielka grupa np. w [[Braniewo|Braniewie]]) oraz neogotyckie (np. [[Babiak]], [[Franknowo]], [[Gietrzwałd]], [[Woryty]]) lub ludowe (w tym tzw. „bezstylowe” – nieposiadające żadnych, rozpoznawalnych znamion stylów budowlanych np. [[Lubomino]], [[Nowe Włóki]]). Większość kapliczek posiada elementy architektoniczne, które jednoznacznie wskazują na pierwowzór w wielkiej architekturze sakralnej, albo barokowej (pilastry, gzymsy, łuk pełny, otynkowanie), albo neogotyckiej (sterczyny, skarpy, łuk ostry, czerwona cegła). Fundowanie kapliczek w określonych stylach-typach było stymulowane przez procesy dziejowe. Ten czynnik umożliwia wskazanie i wytypowanie kapliczek powstałych w konkretnych okresach historycznych i tym samym określenia przypuszczalnej bądź wiarygodnej datacji kapliczek.  
+
Wszystkie kapliczki cechuje różnorodność rozwiązań artystycznych, osiągnięta w ramach przestrzegania kilku podstawowych schematów kompozycyjnych. Można zauważyć, że kapliczki nie były budowane według jednego wzoru. Kształt kapliczek powołała do życia twórcza fantazja artystów profesjonalnych i ludowych. Proces przenoszenia elementów sztuki profesjonalnej na teren wiejski, doprowadził do tego, że Warmia wyróżnia się bogatą ich reprezentacją.
 +
 +
Analizując dokładnie architekturę poszczególnych warmińskich kapliczek, można dokonać ich podziału, w zależności od formy  
 +
przyjętych elementów architektonicznych, na typy: barokowe (np. przy drodze z [[Reszel|Reszla]] do [[Święta Lipka|Świętej Lipki]], [[Rogóż|Rogóżu]]), klasycystyczne (niewielka grupa np. w [[Braniewo|Braniewie]]) oraz neogotyckie (np. [[Babiak]], [[Franknowo]], [[Gietrzwałd]], [[Woryty]]) lub ludowe (w tym tzw. „bezstylowe” – nieposiadające żadnych rozpoznawalnych znamion stylów budowlanych, np. [[Lubomino]], [[Nowe Włóki]]).
 +
 
 +
Większość kapliczek posiada elementy architektoniczne, które jednoznacznie wskazują na pierwowzór w wielkiej architekturze sakralnej barokowej (pilastry, gzymsy, łuk pełny, otynkowanie) albo neogotyckiej (sterczyny, skarpy, łuk ostry, czerwona cegła). Fundowanie kapliczek w określonych stylach-typach było stymulowane przez procesy dziejowe. Ten czynnik umożliwia wskazanie i wytypowanie kapliczek powstałych w konkretnych okresach historycznych i tym samym określenia przypuszczalnej bądź wiarygodnej datacji kapliczek.  
 
<br/>
 
<br/>
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
<br/>
 
 
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku
 
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku
 
<br/>
 
<br/>
 
== Linki zewnętrzne ==
 
== Linki zewnętrzne ==
http://www.kapliczkiwarmii.republika.pl/
+
[http://kapliczkiwarmii.republika.pl/ Kapliczki Warmii] [22.12.2013]
 
<br/>
 
<br/>
 
[[Plik:Fra.jpg|right|thumb|300px|Kapliczka we Franknowie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Fra.jpg|right|thumb|300px|Kapliczka we Franknowie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Obiekty architektury]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Obiekty architektury]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
 
<br/>
 
<br/>

Wersja z 16:51, 22 cze 2014

Kapliczki – charakterystyczny element małej architektury sakralnej Warmii.

Położenie

Kapliczka w Brąswałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Lubominie. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Trutnowie. © Stanisław Kuprjaniuk

Kapliczki znajdują się na całym terytorium Warmii, a w szczególności liczna grupa zlokalizowana jest w jej zachodniej części.

Opis


Kapliczka różańcowa. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Szczęsnych. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Różynce. © Stanisław Kuprjaniuk

Architektura stylowa wszystkich 1370 kapliczek warmińskich (na podstawie badań dr. Stanisława Kuprjaniuka) jest bardzo urozmaicona i dobrze wpisuje się w krajobraz geograficzny. Wszak nie ma nic piękniejszego, jak kompozycja kapliczki otynkowanej i pobielonej albo wzniesionej z czerwonej cegły w urozmaiconym pejzażu warmińskim.

Wszystkie kapliczki cechuje różnorodność rozwiązań artystycznych, osiągnięta w ramach przestrzegania kilku podstawowych schematów kompozycyjnych. Można zauważyć, że kapliczki nie były budowane według jednego wzoru. Kształt kapliczek powołała do życia twórcza fantazja artystów profesjonalnych i ludowych. Proces przenoszenia elementów sztuki profesjonalnej na teren wiejski, doprowadził do tego, że Warmia wyróżnia się bogatą ich reprezentacją.

Analizując dokładnie architekturę poszczególnych warmińskich kapliczek, można dokonać ich podziału, w zależności od formy przyjętych elementów architektonicznych, na typy: barokowe (np. przy drodze z Reszla do Świętej Lipki, Rogóżu), klasycystyczne (niewielka grupa np. w Braniewie) oraz neogotyckie (np. Babiak, Franknowo, Gietrzwałd, Woryty) lub ludowe (w tym tzw. „bezstylowe” – nieposiadające żadnych rozpoznawalnych znamion stylów budowlanych, np. Lubomino, Nowe Włóki).

Większość kapliczek posiada elementy architektoniczne, które jednoznacznie wskazują na pierwowzór w wielkiej architekturze sakralnej barokowej (pilastry, gzymsy, łuk pełny, otynkowanie) albo neogotyckiej (sterczyny, skarpy, łuk ostry, czerwona cegła). Fundowanie kapliczek w określonych stylach-typach było stymulowane przez procesy dziejowe. Ten czynnik umożliwia wskazanie i wytypowanie kapliczek powstałych w konkretnych okresach historycznych i tym samym określenia przypuszczalnej bądź wiarygodnej datacji kapliczek.

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [22.12.2013]

Kapliczka we Franknowie. © Stanisław Kuprjaniuk