Kapliczki

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj

Kapliczki

Położenie

Kapliczka w Brąswałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Lubominie. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Trutnowie. © Stanisław Kuprjaniuk

Kapliczki znajdują sie na całym terytorim Warmii, a w szczególności liczna grupa zlokalizowana jest w jej zachodniej części.

Opis


Kapliczka różańcowa. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Szczęsnych. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Różynce. © Stanisław Kuprjaniuk

Architektura stylowa wszystkich 1370 kapliczek warmińskich (na podstawie badań dra Stanisława Kuprjaniuka) jest bardzo urozmaicona i dobrze wpisuje się w krajobraz geograficzny. Wszak nie ma nic piękniejszego, jak kompozycja kapliczki otynkowanej i pobielonej albo wzniesionej z czerwonej cegły w urozmaiconym pejzażu warmińskim. Wszystkie kapliczki cechuje różnorodność rozwiązań artystycznych, osiągnięta w ramach przestrzegania kilku podstawowych schematów kompozycyjnych. Można zauważyć, że kapliczki nie były budowane według jednego wzoru. Kształt kapliczek powołała do życia twórcza fantazja artystów profesjonalnych i ludowych. Proces przenoszenia elementów sztuki profesjonalnej na teren wiejski, doprowadził do tego, że Warmia wyróżnia się bogatą ich reprezentacją. Analizując dokładnie architekturę poszczególnych, warmińskich kapliczek, można dokonać podziału, w zależności od formy przyjętych elementów architektonicznych, na typy: barokowe (np. przy drodze z Reszla do Świętej Lipki, Rogóżu), klasycystyczne (niewielka grupa np. w Braniewie) oraz neogotyckie (np. Babiak, Franknowo, Gietrzwałd, Woryty) lub ludowe (w tym tzw. „bezstylowe” – nieposiadające żadnych, rozpoznawalnych znamion stylów budowlanych – np. Lubomino, Nowe Włóki). Większość kapliczek posiada elementy architektoniczne, które jednoznacznie wskazują na pierwowzór w wielkiej architekturze sakralnej, albo barokowej (pilastry, gzymsy, łuk pełny, otynkowanie), albo neogotyckiej (sterczyny, skarpy, łuk ostry, czerwona cegła). Fundowanie kapliczek w określonych stylach-typach było stymulowane przez procesy dziejowe. Ten czynnik umożliwia wskazanie i wytypowanie kapliczek powstałych w konkretnych okresach historycznych i tym samym określenia przypuszczalnej bądź wiarygodnej datacji kapliczek.

Bibliografia


Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku

Linki zewnętrzne

http://www.kapliczkiwarmii.republika.pl/

Kapliczka we Franknowie. © Stanisław Kuprjaniuk