Kapliczki w Wilczkowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia)
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk")
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
+
'''Kapliczki w Wilczkowie''' – kapliczki w Wilczkowie, datowane na XVIII i XIX w., [[Powiat lidzbarski | powiat lidzbarski]], [[Lubomino (gmina wiejska)| gmina Lubomino]].
{{mała architektura infobox
+
<br/><br />
<!-- w trakcie opracowania -->
+
[[Plik:wio3.jpg|thumb|right|290px|Kapliczka w Wilczkowie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]]
|typ obiektu  = ...
+
[[Plik:wio2.jpg|thumb|right|290px|Kapliczka na kol. zach. Wilczkowa. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
|lokalizacja  = ...
+
]]
|właściciel  = ...
 
|
 
}} <br />
 
'''Kaplica jerozolimska w Olsztynie''' – ...<br/>
 
 
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 +
We wsi i okolicach znajduje się dziesięć [[Kapliczki|kapliczek]], sześć we wsi, trzy na koloniach północno-zachodnich i jedna przy drodze do [[Rogiedle|Rogiedli]]. Kapliczki we wsi są usytuowane przy biegnącej przez miejscowość drodze, a pozostałe przy dawnej owalnicy.
 +
<br/>
  
Kaplica usytuowana 
+
== Opis ==
 +
Przy wjeździe od strony [[Ełdyty Wielkie|Ełdyt Wielkich]] znajduje się dwukondygnacyjna kapliczka, która, po pracach remontowych przeprowadzonych w 2000 r., została pozbawiona cech stylowych i waloru autentyzmu. Nieco dalej znajduje się neogotycka kapliczka, która na podstawie chorągiewki wiatrowej datowana jest na 1906 r. Ta budowla jest jedną z trzech analogicznie powstałych kapliczek we wsi. Pozostałe z tej grupy kapliczki znajdują się przy bocznej drodze i posiadają te same cechy stylowe, takie jak fryzy ceglane, płyciny w kształcie krzyża, profilowane obramienia otworów, podział skarpami lub sterczynami.
  
<br/>
+
W pobliżu kapliczki z 1906 r. wybudowano kapliczkę, która charakteryzuje się szeroką, płaską fasadą i półkolistą apsydą z tyłu. W jej elewacji frontowej znajdują się dwie wnęki zamknięte łukiem odcinkowym. Kapliczka powstała na przełomie XVIII i XIX w.
== Opis ==
 
  
Najstarsza warmińska kaplica jerozolimska, wzmiankowana po raz pierwszy w 1565 roku, znajduje się w centrum Olsztyna, u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Jagiełły. To jeden z najcenniejszych, obok zamku i katedry, zachowanych zabytków olsztyńskiej architektury. Została wybudowana pierwotnie w stylu gotyckim na planie prostokąta przez zarządców leprozorium św. Jerzego, z dotacji i jałmużny wiernych. Została poświęcona kultowi Męki Pańskiej, przyniesionemu do Prus z Ziemi Świętej przez Krzyżaków. Kaplica była czynna przede wszystkim w czasie Wielkiego Postu i Dni Krzyżowych. W 1609 roku odnotowano, że kaplica posiadała we wnętrzu figury stojące Najświętszej Marii Panny i św. Jana Ewangelisty, malowidła ścienne i trzy obrazy. Poważny remont kaplica jerozolimska przeszła w 1775 roku. Wówczas kupiec i radny miejski Piotr Poleski, podjął się jej ratowania, przekazując na to duże sumy z prywatnej kieszeni. Jednokondygnacyjna budowla po przebudowie otrzymała cechy stylu późnobarokowego. Kaplica była nakryta dwuspadowym dachem, z barokowymi wolutowymi szczytami ze ślimacznicami. Od strony zachodniej szczyt frontowy posiada wypukłość flankowaną dwoma pilastrami, która jest pozostałością po rozebranej drewnianej dzwonnicy. We wnętrzu kaplica mieści ołtarz, który tworzy krucyfiks z ukrzyżowanym Chrystusem, w kompozycyjnej asyście dwóch złoczyńców na krzyżach. Grupa Ukrzyżowania jest najwybitniejszym zabytkiem późnogotyckiej rzeźby sakralnej w Olsztynie. Datowana jest na około 1510 rok,  
+
Wysokim postumentem z ostrołukową wnęką, sięgającą niemal kalenicy dachu, charakteryzuje się kapliczka z 1921 r., znajdująca się już za granicami Wilczkowa, w kierunku [[Łęgno|Łęgna]]. Pozostałe cztery kapliczki, o charakterze przydomowym, usytuowane poza obrębem wsi [[Wilczkowo]].
wykazując cechy warsztatowe związane z kręgiem królewieckim. W kaplicy znajduje się ponadto drewniany chór. Z początku XVII wieku pochodzi obraz Chrystus pod Krzyżem ze Św. Marią Magdaleną. Na ścianach kaplicy zawieszone są XVIII-wieczne obrazy: Matki Bożej z Dzieciątkiem i Matki Bożej Bolesnej. Przy kaplicy gromadziły się w XIX i XX wieku warmińskie pielgrzymki wyruszające do okolicznych sanktuariów lub na odpusty kościelne. Współcześnie kaplica jerozolimska podlega parafii konkatedralnej św. Jakuba i przeznaczona jest na duszpasterstwo głuchoniemych. Od 1963 roku odbywają się w niej w każdą niedzielę o godzinie 10.00 Msze św. dla osób niesłyszących.  
 
  
 +
Kapliczka przy drodze do [[Rogiedle | Rogiedli]] odznacza się charakterem przydrożnym. Szczególną wartość architektoniczną posiada kapliczka z 1940 r., znajdująca się na kolonii północno-zachodniej. Została ona wyposażona w ostrołukowe otwory w pierwszej kondygnacji, prześwit przeznaczony na dzwonek w drugiej kondygnacji i dach wielospadowy. Ciekawa kapliczka jest usytuowana na kolonii zachodniej. W jej otoczeniu zachowała się część okalających ją drzew.
 
<br/>
 
<br/>
== Zdjęcia ==
 
  
...
+
== Bibliografia ==
 +
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.<br>
 +
Kuprjaniuk Stanisław, Liżewska Iwona, ''Warmińskie kapliczki'', Olsztyn 2012.
 
<br/>
 
<br/>
== Bibliografia ==
+
== Linki zewnętrzne ==
 
+
[http://kapliczkiwarmii.republika.pl/ Kapliczki Warmii] [22.12.2013]
Boetticher Adolf, ''Der Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Heft 4: Das Ermland'', Königsberg 1894.
 
 
 
Dittrich Franz, ''Böttichers Inventarisation der Bau- und Kunstdenkmäler Ermlands'', „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 11, 1897.
 
 
''In der Jerusalemskapelle zu Allenstein'', „Ermländisches Kirchenblatt”, 1939, nr 14 z 2 IV.
 
 
 
Madej Henryk, ''Kaplica jerozolimska'', „Studia Warmińskie”, t. 11, 1974.
 
 
 
Matern Georg, ''Jerusalem und Labyrinthe in Preussen'', „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 16, 1907.
 
 
 
Kopiczko Andrzej, ''Ustrój i organizacja diecezji warmińskiej w latach 1525-1772'', Olsztyn 1993.
 
 
 
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.
 
 
 
Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach pruskich i Warmji z 85 ilustracjami w tekście'', Lwów-Warszawa 1923.
 
 
 
Piskorska Józefa, ''Motywy pasyjne w sztuce sakralnej Warmii i Mazur'', [w:] ''Kult Męki Pańskiej. Historia i teraźniejszość'', red. H.D. Wojtyska, Olsztyn 2001.
 
 
 
Rzempołuch Andrzej, ''Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953. Od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych'', Olsztyn 2005.
 
 
 
Ulbrich Anton, ''Geschichte der Bildhauerkunst in Ostpreußen vom Ausgang des 16. bis in die 2.Hälfte des 19. Jahrhunderts'', Bd. 1-2, Königsberg i. Pr. 1926-29..
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]]
+
[[Kategoria:Kapliczki]]
 +
[[Kategoria:Turystyka]] [[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Lubomino (gmina wiejska)]][[Kategoria: powiat lidzbarski]]
 
<br/>
 
<br/>

Aktualna wersja na dzień 08:03, 25 mar 2015

Kapliczki w Wilczkowie – kapliczki w Wilczkowie, datowane na XVIII i XIX w., powiat lidzbarski, gmina Lubomino.

Kapliczka w Wilczkowie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka na kol. zach. Wilczkowa. Fot. Stanisław Kuprjaniuk

Położenie

We wsi i okolicach znajduje się dziesięć kapliczek, sześć we wsi, trzy na koloniach północno-zachodnich i jedna przy drodze do Rogiedli. Kapliczki we wsi są usytuowane przy biegnącej przez miejscowość drodze, a pozostałe przy dawnej owalnicy.

Opis

Przy wjeździe od strony Ełdyt Wielkich znajduje się dwukondygnacyjna kapliczka, która, po pracach remontowych przeprowadzonych w 2000 r., została pozbawiona cech stylowych i waloru autentyzmu. Nieco dalej znajduje się neogotycka kapliczka, która na podstawie chorągiewki wiatrowej datowana jest na 1906 r. Ta budowla jest jedną z trzech analogicznie powstałych kapliczek we wsi. Pozostałe z tej grupy kapliczki znajdują się przy bocznej drodze i posiadają te same cechy stylowe, takie jak fryzy ceglane, płyciny w kształcie krzyża, profilowane obramienia otworów, podział skarpami lub sterczynami.

W pobliżu kapliczki z 1906 r. wybudowano kapliczkę, która charakteryzuje się szeroką, płaską fasadą i półkolistą apsydą z tyłu. W jej elewacji frontowej znajdują się dwie wnęki zamknięte łukiem odcinkowym. Kapliczka powstała na przełomie XVIII i XIX w.

Wysokim postumentem z ostrołukową wnęką, sięgającą niemal kalenicy dachu, charakteryzuje się kapliczka z 1921 r., znajdująca się już za granicami Wilczkowa, w kierunku Łęgna. Pozostałe cztery kapliczki, o charakterze przydomowym, usytuowane poza obrębem wsi Wilczkowo.

Kapliczka przy drodze do Rogiedli odznacza się charakterem przydrożnym. Szczególną wartość architektoniczną posiada kapliczka z 1940 r., znajdująca się na kolonii północno-zachodniej. Została ona wyposażona w ostrołukowe otwory w pierwszej kondygnacji, prześwit przeznaczony na dzwonek w drugiej kondygnacji i dach wielospadowy. Ciekawa kapliczka jest usytuowana na kolonii zachodniej. W jej otoczeniu zachowała się część okalających ją drzew.

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.
Kuprjaniuk Stanisław, Liżewska Iwona, Warmińskie kapliczki, Olsztyn 2012.

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [22.12.2013]