Kapliczki w Worytach

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Mała architektura sakralna

typ obiektu: kapliczki
lokalizacja: przydrożne i przydomowe
datacja: od pocz. XIX do pocz. XX w.
powiat: olsztyński
gmina: Gietrzwałd
miejscowość: Woryty


Kapliczki w Worytach

Położenie

Kapliczka w Worytach. © Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka w Worytach 1869 r. © Stanisław Kuprjaniuk

Wieś o charakterze ulicówki z zabudową po obu stronach wiejskiej drogi, przy której wznosi się sześć kapliczek. W bliższej i dalszej okolicy, przy drodze do Rentyn, Tomaryn i Gietrzwałdu, wznoszą się kolejne cztery.

Opis

Kapliczka w Worytach. © Stanisław Kuprjaniuk

Wszystkie kapliczki są z 2. połowy XIX i początku XX wieku. Ich architektura jest zróżnicowana. Powstały przeważnie jako smukłe bryły na rzucie kwadratu, w formie jedno-, dwu- lub trzykondygnacyjnej, murowanej z czerwonej cegły licowej, lub też w jednym przypadku otynkowanej. Najciekawszą wydaje się być kapliczka z dzwonniczką, która położona jest w centrum wsi, na skrzyżowaniu dróg. Została wybudowana w 1869 roku o czym świadczy zachowana chorągiewka wiatrowa na daszku czterospadowym. Jej elewacje podzielone są przez wnęki i blendy zamknięte łukiem pełnym lub odcinkowym. W górnej jej kondygnacji w dwukierunkowym prześwicie zachował się dzwonek oraz metalowy krucyfiks. W otoczeniu kapliczki rosną trzy lipy. Sylwetki niektórych kapliczek z początku XX wieku charakteryzują się odwróconymi proporcjami, to znaczy osadzeniu korpusu na węższym cokole. Takim przykładem jest kapliczka o charakterze przydomowym, którą fundował Jan Samulowski. Jej elewacja została potraktowana w sposób ozdobny, czego wyrazem są ceramiczne fryzy, obramienie z ceglanych kształtek wokół ostrołukowej wnęki. Cennym elementem tej kapliczki jest także napis na blasze parapetu wnęki: „Przechodzących proszę o Zdrowaś Mario”. Do tego wzorca architektonicznego nawiązuje kapliczka położona przy drodze z koloni północno-wschodniej do Gietrzwałdu. Posiada ona węższy cokół względem korpusu. W elewacji frontowej umieszczono wysoką, przeszklona wnęką, którą zamyka łuk dwuspadowy. Po bokach kapliczki w asyście dwie lipy.

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.

Kuprjaniuk Stanisław, Liżewska Iwona, Warmińskie kapliczki, Olsztyn 2012.

Linki zewnętrzne

http://www.kapliczkiwarmii.republika.pl/