Kaskajmy

Kaskajmy
Kaskajmy [2] [dostęp: 13.12.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Kętrzyn
Liczba ludności (2010)	143 (łącznie: Borki, Katkajmy, Kaskajmy)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kaskajmy
Położenie na mapie Polski Kaskajmy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kaskajmy (niem. Gross Köskeim) – wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn.W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 143 mieszkańców (łącznie: Borki, Katkajmy, Kaskajmy).

Położenie

Miejscowość leży w odległości 6 km od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Nazwa niemiecka: . Zakon Krzyżacki założył tu dwa pruskie dobra służebne, z obowiązkiem służby zbrojnej na rzecz zamku kętrzyńskiego. Zapewne wcześniej, w czasach przedkrzyżackich istniała tu pruska osada wiejska, po której pozostała tylko nazwa: Kaisekaimis, czyli “Wieś Kaisego” (kaimis = “wieś”). Nazwa ta przylgnęła do owych dóbr służebnych i tak ją pisano w 1399 r. (Kasekaym). Po wojnie trzynastoletniej w miejsce dóbr służebnych utworzono jeden większy majątek, który w drodze nadania lennego znalazł się w rękach któregoś z rodów szlacheckich. Powstał tu folwark z obsługującą go wsią – w 1785 r. istniało w niej 5 chałup, w 1820 r. – 6 chałup i 58 mieszkańców, a właścicielem był niejaki Mex. Po nim majątek liczący 208 ha, nabyła rodzina Bark, która w 1858 r. wystawiła tu pałacyk z półkolistym tarasem przystawionym do frontowego ryzalitu i wsparty na czterech kolumnach. Jeszcze w  1889 r. rezydowała tu wdowa, po czym posiadłość sprzedano. Nabył ją Otto Kühl, który pobudował drewniane stodoły. Majątek specjalizował się co prawda w uprawie buraka cukrowego, ale rozwinięto też hodowlę ciężkich koni roboczych, która liczyła 80 sztuk, a także hodowlę bydła. Od 1889 r. istniała też przy folwarku kuźnia, a także warsztat kołodzieja. Ze wsi folwarcznej, która w 1928 r. liczyła 104 mieszkańców, dzieci posyłano do szkoły dwuklasowej w pobliskim majątku Borki. Ostatnim z tej rodziny właścicielem majątku był Herman Kühl, który z jakichś powodów sprzedał go cukrowni w Kętrzynie. Od tej pory, do 1945 r. rezydował tu zarządca, który miał też nadzór nad sąsiednim Olchowem, również zakupionym przez cukrownię. Szczególnie znacząca była tu hodowla koni – 86 sztuk. Przy majątku zachował się stary cmentarzyk ewangelicki z drugiej połowy XIX w. Po wojnie założono tu państwowe gospodarstwo rolne.

Zabytki

• Dwór wzniesiony w 2. połowie XIX wieku, ukończony na początku kolejnego stulecia; obecnie własność prywatna
• Pozostałości parku dworskiego
• Dawny cmentarz ewangelicki z 2. połowy XIX wieku, położony na zachód od dawnego majątku

Bibliografia

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
2. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
3. Kętrzyn i okolice, oprac. Izabela Karpiuk, Kętrzyn 2001.
4. Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
5. Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. Aniela Bałanda, Olsztyn 1978.
6. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
7. Danych Lokalnych GUS [dostęp: 13.12.2014].
8. Historia wsi Kaskajmy [dostęp: 13.12.2014].