Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
 
Linia 59: Linia 59:
 
Z okazji jubileuszu 60-lecia szkolnictwa polskiego w Prusach Wschodnich w [[lkwim:Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie|Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie]], gdzie mieściła się szkoła polska, zorganizowano konferencję naukową.  
 
Z okazji jubileuszu 60-lecia szkolnictwa polskiego w Prusach Wschodnich w [[lkwim:Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie|Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie]], gdzie mieściła się szkoła polska, zorganizowano konferencję naukową.  
  
W kwietniu 2010 r. w trakcie uroczystości upamiętniających 80-lecie szkół polskich na [[Warmia|Warmii]] odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. W uroczystościach odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. uczniowie szkoły polskiej – [[Anna Zagwojska]] i [[Wojciech Barcz]], ksiądz infułat [[Juliusz Żołnierkiewicz]], który poświęcił tablicę, a także historyk [[lkwim:Jan Chłosta|Jan Chłosta]] oraz przedstawiciele samorządu Olsztyna i województwa warmińsko-mazurskiego.   
+
W kwietniu 2010 r. w trakcie uroczystości upamiętniających 80-lecie szkół polskich na [[Warmia|Warmii]] odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. W uroczystościach odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. uczniowie szkoły polskiej – [[Anna Zagwojska]] i [[Wojciech Barcz]], ksiądz infułat [[Julian Żołnierkiewicz]], który poświęcił tablicę, a także historyk [[lkwim:Jan Chłosta|Jan Chłosta]] oraz przedstawiciele samorządu Olsztyna i województwa warmińsko-mazurskiego.   
 
<br/>
 
<br/>
  

Aktualna wersja na dzień 11:57, 23 sty 2019

Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie

Tablica pamiątkowa na budynku Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, źródło:olsztyn.eu [29.03.2014]
Tablica pamiątkowa na budynku Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, źródło:olsztyn.eu [29.03.2014]
Data założenia: 10 kwietnia 1934 r.
Poziom szkoły: podstawowy
Adres: Olsztyn (dzisiejsza ul. Partyzantów 87)

Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1934 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był Wojciech Gromadecki.

Historia

Szkoła Polska w Olsztynie została otwarta 10 kwietnia 1934 r. w Domu Polskim. Była to ostatnia szkoła, jaką powołało do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Naukę w szkole rozpoczęło 16 dzieci. Pierwszym kierownikiem i nauczycielem szkoły został Wojciech Gromadecki. Kiedy liczba uczniów przekroczyła 30 osób, zatrudniono drugiego nauczyciela. Została nim Władysława Styp-Rekowska, która prawo do nauczania otrzymała 15 maja 1936 r. Uczyła dzieci młodsze oraz prowadziła lekcje z przedmiotów geografia, przyroda i prace ręczne. Gromadecki prowadził nauczanie w klasach starszych. Z pomocą Janiny Leśnierowskiej założył też przy szkole drużynę harcerską.

W szkole w Olsztynie zorganizowano osiem klas. W kwietniu 1938 r. Władysława Styp-Rekowska wyszła za mąż za Ryszarda Knosałę i zgodnie z prawem niemieckim musiała zrezygnować z pracy zawodowej. Nauczycielkę zastąpił Wiktor Skąpski, który w szkole pracował kilka miesięcy, następnie został powołany do służby wojskowej.

W październiku 1938 r. kierownikiem szkoły w Olsztynie został Ryszard Knosała. Zastąpił on Wojciecha Gromadeckiego, który poprosił o przeniesienie do Dąbrówki Wielkiej. W grudniu 1938 r. pracę w szkole podjął Konrad Smolarczyk, lecz on też został powołany do Wehrmachtu. W tej sytuacji nauczał tylko Ryszard Knosała.

Szkoła w Olsztynie była często wizytowana. Niemcy szukali powodów do zamknięcia jedynej miejskiej szkoły polskiej, która istniała do wybuchu II wojny światowej.

Cele i zadania

Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.

Kadra pedagogiczna

Nauczycielami szkoły byli:

  • Wojciech Gromadecki – pierwszy kierownik
  • Władysława Styp-Rekowska
  • Wiktor Skąpski
  • Ryszard Knosała – drugi kierownik
  • Konrad Smolarczyk

Osiągnięcia

W szkole w Olsztynie trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji metodycznej, która miała miejsce 27 kwietnia 1936 r., omówiono program nauki na nowy rok szkolny 1936/1937. Na drugiej konferencji (11 grudnia 1937 r.) lekcję pokazową z przedmiotu geografia przeprowadziła Władysława Styp-Rekowska. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbyła się 19 marca 1938 r., uczestnicy konferencji zwiedzali Zamek Kapituły Warmińskiej i muzeum w Olsztynie.

Uczniowie

Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi: Barczewa, Bukwałdu, Gronit, Łęgajn, Tomaszkowa. W latach 1934–1939 stan liczebny uczniów na początku roku szkolnego (w kwietniu) przedstawiał się następująco:

  • 1934 – 16 osób
  • 1935 – 18 osób
  • 1936 – 37 osób
  • 1937 – 29 osób
  • 1938 – 26 osób
  • 1939 – 20 osób

Tablica pamiątkowa

27 kwietnia 2010 r. na budynku Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie umieszczono pamiątkową tablicę, której napis głosi:

"W domu tym w latach 1934–1939

Mieściła się szkoła polska.

W hołdzie nauczycielom, rodzicom i uczniom

Za wierność ojczyźnie

Mieszkańcy Olsztyna".

Ciekawostki

Z okazji jubileuszu 60-lecia szkolnictwa polskiego w Prusach Wschodnich w Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, gdzie mieściła się szkoła polska, zorganizowano konferencję naukową.

W kwietniu 2010 r. w trakcie uroczystości upamiętniających 80-lecie szkół polskich na Warmii odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. W uroczystościach odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. uczniowie szkoły polskiej – Anna Zagwojska i Wojciech Barcz, ksiądz infułat Julian Żołnierkiewicz, który poświęcił tablicę, a także historyk Jan Chłosta oraz przedstawiciele samorządu Olsztyna i województwa warmińsko-mazurskiego.

Bibliografia

Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

olsztyn.eu, Jubileusz 80-lecia szkół polskich na Warmii [29.03.2014]

Piotrowski Franciszek, Wspomnienia polskiego nauczyciela w Niemczech, wstęp i oprac. Filipkowski Tadeusz, Olsztyn 1996.

Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929–1939), [w:] Dziecko w historii – wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.