Kirkut żydowski w Zalewie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 1: Linia 1:
 
+
''' Kirkut żydowski w Zalewie ''' – kirkut żydowski w Zalewie, datowany na 1829 r., [[Powiat iławski | powiat iławski]], [[Gmina Zalewo | gmina Zalewo]].
 
 
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 
<!-- w trakcie opracowania -->
 
|nazwa        = Kirkut żydowski w Zalewie
 
|typ obiektu  = kirkut żydowski <!-- Parametr obowiązkowy  -->
 
|datacja      = 1829
 
|powiat       = iławski
 
|gmina       = Zalewo
 
|miejscowość  = Zalewo
 
}}
 
''' Kirkut żydowski w Zalewie '''
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Linia 20: Linia 9:
 
<br/>
 
<br/>
 
== Opis ==
 
== Opis ==
Kirkut został założony przez kupca Josifa Saula Rosenbacha, który w 1829 roku za 15 talarów zakupił od mistrza kowalskiego Polenkowskiego działkę. Parcela liczyła sobie 6 morgów magdeburskich powierzchni (około 0,15 ha) i była zlokalizowana przy drodze biegnącej do [[Pasłęk|Pasłęka]]. Grób założyciela kirkutu znajduje się do dziś zaraz na samym jego początku, przy charakterystycznym drzewie. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1860 roku, zaś ostatni znany pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX wieku. W okresie hitlerowskim kirkut został zniszczony i aż do końca lat 90. XX wieku był zarośnięty, nie oznakowany i stopniowo ulegał dewastacji. Dopiero w pierwszych latach XXI wieku Stowarzyszenie Społeczne „Nasza Więź” przedstawiło projekt mający na celu ratowanie kirkutu. W 2004 roku przyznano stowarzyszeniu dotację na odnowienie kirkutu. W wyniku prowadzonych wiosną tego roku prac, jego teren został oczyszczony i ogrodzony. Zamieszczono również tablicę informacyjną. Na kirkucie zlokalizowano 44 mogiły. Przeważająca część otoczona jest obramówkami, przy niektórych nadal stoją macewy. Choć mimo ogólnego porządku niezbyt dobre wrażenie robią te, które nadal leżą przewrócone w trawie. Macewy wykonane z piaskowca mają typowe dla 2. połowy XIX wieku zdobienia oraz ozdobione są inskrypcjami, większość w języku hebrajskim, niektóre są dwujęzyczne - hebrajsko-niemieckie. Ciekawe są także znajdujące się na nagrobkach daty śmierci, podane w kalendarzu żydowskim (jak wierzono od stworzenia świata) i ogólnie przyjętym kalendarzu chrześcijańskim np. na grobie Louisa Hirschfelda widnieje rok 5628, czyli rok 1868. <br/>
+
Kirkut został założony przez kupca Josifa Saula Rosenbacha, który w 1829 r. za 15 talarów zakupił od mistrza kowalskiego Polenkowskiego działkę. Parcela liczyła 6 morgów magdeburskich powierzchni (około 0,15 ha) i była zlokalizowana przy drodze biegnącej do [[Pasłęk|Pasłęka]]. Grób założyciela kirkutu znajduje się do dziś, na samym jego początku, przy charakterystycznym drzewie. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1860 r., zaś ostatni znany pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX w.  
== Ciekawostki ==
+
 
Cmentarz wyznaniowy w Zalewie należy do lepiej zachowanych tego typu obiektów na obszarze dawnych Prus Wschodnich.
+
W okresie hitlerowskim kirkut został zniszczony i aż do końca lat 90. XX w. był zarośnięty, nieoznakowany i stopniowo ulegał dewastacji. Dopiero w pierwszych latach XXI w. Stowarzyszenie Społeczne "Nasza Więź" przedstawiło projekt mający na celu ratowanie kirkutu. W 2004 r. przyznano stowarzyszeniu dotację na odnowienie kirkutu. W wyniku prowadzonych prac, jego teren został oczyszczony i ogrodzony. Zamieszczono również tablicę informacyjną. Na kirkucie zlokalizowano 44 mogiły. Przeważająca część otoczona jest obramówkami, przy niektórych nadal stoją macewy. Macewy wykonane z piaskowca mają typowe dla drugiej połowy XIX w. zdobienia oraz inskrypcje, większość w języku hebrajskim, niektóre hebrajskim i niemieckim. Ciekawe są także znajdujące się na nagrobkach daty śmierci, podane w kalendarzu żydowskim (jak wierzono od stworzenia świata) i ogólnie przyjętym kalendarzu chrześcijańskim, np. na grobie Louisa Hirschfelda widnieje rok 5628, czyli rok 1868. <br/>
Kirkut został wpisany do rejestru zabytków.  
+
 
 +
Cmentarz wyznaniowy w Zalewie należy do lepiej zachowanych tego typu obiektów na obszarze dawnych [[Prusy Wschodnie | Prus Wschodnich]]. Kirkut został wpisany do rejestru zabytków.  
 
<br/>
 
<br/>
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==

Wersja z 10:38, 1 lip 2014

Kirkut żydowski w Zalewie – kirkut żydowski w Zalewie, datowany na 1829 r., powiat iławski, gmina Zalewo.

Położenie

Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk
Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk
Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk
Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk

Kirkut żydowski w Zalewie znajduje się przy ul. Sienkiewicza, nad rzeką Trumpiną, w niewielkiej odległości od centrum miasta.

Opis

Kirkut został założony przez kupca Josifa Saula Rosenbacha, który w 1829 r. za 15 talarów zakupił od mistrza kowalskiego Polenkowskiego działkę. Parcela liczyła 6 morgów magdeburskich powierzchni (około 0,15 ha) i była zlokalizowana przy drodze biegnącej do Pasłęka. Grób założyciela kirkutu znajduje się do dziś, na samym jego początku, przy charakterystycznym drzewie. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1860 r., zaś ostatni znany pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX w.

W okresie hitlerowskim kirkut został zniszczony i aż do końca lat 90. XX w. był zarośnięty, nieoznakowany i stopniowo ulegał dewastacji. Dopiero w pierwszych latach XXI w. Stowarzyszenie Społeczne "Nasza Więź" przedstawiło projekt mający na celu ratowanie kirkutu. W 2004 r. przyznano stowarzyszeniu dotację na odnowienie kirkutu. W wyniku prowadzonych prac, jego teren został oczyszczony i ogrodzony. Zamieszczono również tablicę informacyjną. Na kirkucie zlokalizowano 44 mogiły. Przeważająca część otoczona jest obramówkami, przy niektórych nadal stoją macewy. Macewy wykonane z piaskowca mają typowe dla drugiej połowy XIX w. zdobienia oraz inskrypcje, większość w języku hebrajskim, niektóre hebrajskim i niemieckim. Ciekawe są także znajdujące się na nagrobkach daty śmierci, podane w kalendarzu żydowskim (jak wierzono od stworzenia świata) i ogólnie przyjętym kalendarzu chrześcijańskim, np. na grobie Louisa Hirschfelda widnieje rok 5628, czyli rok 1868.

Cmentarz wyznaniowy w Zalewie należy do lepiej zachowanych tego typu obiektów na obszarze dawnych Prus Wschodnich. Kirkut został wpisany do rejestru zabytków.

Bibliografia

A. Mrozek, Zabytkowe obiekty kształtowanej zieleni, [w:] Dziedzictwo kulturowe Warmii – Mazur – Powiśla. Stan zachowania, potencjały i problemy, red. J. Wysocki, Olsztyn 2006.