Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk")
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Mała architektura2 sakralna infobox
+
''' Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu ''' – kościół rzymskokatolicki, datowany na 1763 r., [[Powiat iławski | powiat iławski]], [[Lubawa (gmina wiejska)| gmina Lubawa]].
<!-- w trakcie opracowania -->
+
<br/><br/>
|nazwa        = Architektura sakralna
+
[[Plik:ro2.jpg|thumb|right|250px|Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
|typ obiektu  = kościół <!-- Parametr obowiązkowy  -->
+
]]
|datacja      = 1763
+
[[Plik:ro1.jpg|right|thumb|250px|Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]]
|powiat       = iławski
 
|gmina       = Lubawa
 
|miejscowość  = Rożental
 
}} <br />
 
''' Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu '''
 
<br/>
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
[[Plik:ro2.jpg|left|thumb|350px|Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk]]
+
Miejscowość [[Rożental]] powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV w. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego określenia "Dolina róż".
Miejscowość [[Rożental]] powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV wieku. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego (niemieckiego) określenia „dolina róż”.
 
 
<br/>
 
<br/>
 
== Opis ==
 
== Opis ==
Parafię założyli [[biskupi chełmińscy]] w XIV wieku z obszaru wyłączonego z parafii [[Grabowo]]. Obecny kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 roku w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 roku przez [[biskup Andrzej Baier|biskupa Andrzeja Baiera]]. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie [[diecezja toruńska|diecezji toruńskiej]]. Wyposażenie wnętrza kościoła głównie barokowe z XVIII wieku, ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, jak np.: gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV wieku, dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI wieku, ołtarze – główny i boczne z XVIII wieku, z ornamentem rocaille, organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z 1. połowy XVIII wieku, dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII wieku, dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 roku oraz późnobarokowy z 1726 roku, pacyfikał z 1715 roku, barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne. W [[Muzeum Diecezjalne w Pelplinie|Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie]] przechowywane są dwa barokowe ornaty z około XVIII wieku.
+
Parafię założył biskup chełmiński w XIV w. z obszaru wyłączonego z parafii [[Grabowo (gmina Lubawa)|Grabowo]]. Obecny kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 r., w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 r. przez biskupa [[Andrzej Baier|Andrzeja Baiera]]. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie [[Diecezja toruńska|diecezji toruńskiej]]. Barokowe wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVIII w., ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, w tym gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV w., dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI w. Ołtarze, główny i boczne, pochodzą z XVIII w., organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z pierwszej połowy XVIII w., dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII w., dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 r. oraz późnobarokowy z 1726 r., pacyfikał z 1715 r., barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne.
  
W 1895 roku [[ksiądz proboszcz Kloka]] pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991 [[ksiądz proboszcz Alfons Gajdus]]. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 roku oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe sprzęty, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony. [[Plik:ro1.jpg|right|thumb|250px|Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk]]
+
W 1895 r. proboszcz [[Kloka]] pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991 ksiądz [[Alfons Gajdus]]. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 r., oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe wyposażenie, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony.  
<br/>
+
 
== Ciekawostki ==
+
W czasie remontu znaleziono w bocznym wejściu kościoła dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: "Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej, a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy, a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego".  
W czasie remontu znaleziono w bocznym jego wejściu dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: „Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego”.  
 
  
Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował cieśla [[Jan Sałacki]], który pochodził z Mroczna. Zegar został zbudowany około 1850 roku. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 roku. Zegar został przekazany do [[Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim]], do którego należał w tamtych czasach Rożental.  
+
Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował pochodzący z Mroczna cieśla [[Jan Sałacki]]. Zegar pochodził z około 1850 r. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 r. Zegar został przekazany do [[Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim]].  
  
Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery [[kapliczki]] drewniane. Pod koniec XIX wieku murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane ceglane, które istnieją obecnie. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.
+
Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery [[kapliczki]] drewniane. Pod koniec XIX w. murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane, które istnieją do dziś. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.''  
+
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.'' <br>
 
+
J. Falkowski, ''Ziemia Lubawska'', Toruń 2006.<br>
J. Falkowski, ''Ziemia Lubawska'', Toruń 2006.
 
 
 
 
Gajdus Alfons, ''Historia parafii w Rożentalu'', Pelplin 2002.
 
Gajdus Alfons, ''Historia parafii w Rożentalu'', Pelplin 2002.
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Zabytki]]
+
[[Kategoria:Kościoły i kaplice]]
 +
[[Kategoria:Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Lubawa (gmina wiejska)]][[Kategoria: powiat iławski ]]
 
<br/>
 
<br/>

Aktualna wersja na dzień 08:03, 25 mar 2015

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu – kościół rzymskokatolicki, datowany na 1763 r., powiat iławski, gmina Lubawa.

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu. Fot. Stanisław Kuprjaniuk

Położenie

Miejscowość Rożental powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV w. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego określenia "Dolina róż".

Opis

Parafię założył biskup chełmiński w XIV w. z obszaru wyłączonego z parafii Grabowo. Obecny kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 r., w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 r. przez biskupa Andrzeja Baiera. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie diecezji toruńskiej. Barokowe wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVIII w., ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, w tym gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV w., dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI w. Ołtarze, główny i boczne, pochodzą z XVIII w., organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z pierwszej połowy XVIII w., dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII w., dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 r. oraz późnobarokowy z 1726 r., pacyfikał z 1715 r., barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne.

W 1895 r. proboszcz Kloka pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991 ksiądz Alfons Gajdus. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 r., oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe wyposażenie, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony.

W czasie remontu znaleziono w bocznym wejściu kościoła dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: "Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej, a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy, a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego".

Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował pochodzący z Mroczna cieśla Jan Sałacki. Zegar pochodził z około 1850 r. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 r. Zegar został przekazany do Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim.

Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery kapliczki drewniane. Pod koniec XIX w. murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane, które istnieją do dziś. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.
J. Falkowski, Ziemia Lubawska, Toruń 2006.
Gajdus Alfons, Historia parafii w Rożentalu, Pelplin 2002.