Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Linia 1: Linia 1:
 
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 
{{Mała architektura2 sakralna infobox
 
<!-- w trakcie opracowania -->
 
<!-- w trakcie opracowania -->
  |nazwa        = Wielka architektura sakralna
+
  |nazwa        = Architektura sakralna
 
  |typ obiektu  = kościół <!-- Parametr obowiązkowy  -->
 
  |typ obiektu  = kościół <!-- Parametr obowiązkowy  -->
 
  |datacja      = 1763
 
  |datacja      = 1763
Linia 13: Linia 13:
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 
[[Plik:ro2.jpg|left|thumb|350px|Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:ro2.jpg|left|thumb|350px|Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk]]
Miejscowość Rożental powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV wieku. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego (niemieckiego) określenia „dolina róż”.
+
Miejscowość [[Rożental]] powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV wieku. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego (niemieckiego) określenia „dolina róż”.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Opis ==
 
== Opis ==
Parafię założyli biskupi chełmińscy w XIV wieku z obszaru wyłączonego z parafii Grabowo. Obecny kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 roku w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 roku przez biskupa Andrzeja Baiera. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie diecezji toruńskiej. Wyposażenie wnętrza kościoła głównie barokowe z XVIII wieku, ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, jak np.: gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV wieku, dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI wieku, ołtarze – główny i boczne z XVIII wieku, z ornamentem rocaille, organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z 1. połowy XVIII wieku, dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII wieku, dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 roku oraz późnobarokowy z 1726 roku, pacyfikał z 1715 roku, barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne. W Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie przechowywane są dwa barokowe ornaty z około XVIII wieku.
+
Parafię założyli [[biskupi chełmińscy]] w XIV wieku z obszaru wyłączonego z parafii [[Grabowo]]. Obecny kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 roku w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 roku przez [[biskup Andrzej Baier|biskupa Andrzeja Baiera]]. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie [[diecezja toruńska|diecezji toruńskiej]]. Wyposażenie wnętrza kościoła głównie barokowe z XVIII wieku, ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, jak np.: gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV wieku, dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI wieku, ołtarze – główny i boczne z XVIII wieku, z ornamentem rocaille, organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z 1. połowy XVIII wieku, dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII wieku, dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 roku oraz późnobarokowy z 1726 roku, pacyfikał z 1715 roku, barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne. W [[Muzeum Diecezjalne w Pelplinie|Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie]] przechowywane są dwa barokowe ornaty z około XVIII wieku.
  
W 1895 roku ksiądz proboszcz Kloka pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991  proboszcz Alfons Gajdus. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 roku oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe sprzęty, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony. [[Plik:ro1.jpg|right|thumb|250px|Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk]]
+
W 1895 roku [[ksiądz proboszcz Kloka]] pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991  [[ksiądz proboszcz Alfons Gajdus]]. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 roku oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe sprzęty, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony. [[Plik:ro1.jpg|right|thumb|250px|Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
<br/>
 
<br/>
 
== Ciekawostki ==
 
== Ciekawostki ==
 
W czasie remontu znaleziono w bocznym jego wejściu dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: „Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego”.  
 
W czasie remontu znaleziono w bocznym jego wejściu dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: „Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego”.  
  
Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował cieśla Jan Sałacki, który pochodził z Mroczna. Zegar został zbudowany około 1850 roku. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 roku. Zegar został przekazany do Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim, do którego należał w tamtych czasach Rożental.  
+
Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował cieśla [[Jan Sałacki]], który pochodził z Mroczna. Zegar został zbudowany około 1850 roku. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 roku. Zegar został przekazany do [[Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim]], do którego należał w tamtych czasach Rożental.  
  
Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery kapliczki drewniane. Pod koniec XIX wieku murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane ceglane, które istnieją obecnie. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.
+
Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery [[kapliczki]] drewniane. Pod koniec XIX wieku murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane ceglane, które istnieją obecnie. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.  
+
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.''
  
J. Falkowski, Ziemia Lubawska, Toruń 2006.
+
J. Falkowski, ''Ziemia Lubawska'', Toruń 2006.
  
Gajdus Alfons, Historia parafii w Rożentalu, Pelplin 2002.
+
Gajdus Alfons, ''Historia parafii w Rożentalu'', Pelplin 2002.
 
<br/>
 
<br/>
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
 
<br/>
 
<br/>

Wersja z 09:52, 22 sty 2014

Architektura sakralna

typ obiektu: kościół
datacja: 1763
powiat: nowo miejski
gmina: Lubawa
miejscowość: Rożental
parafia: rzymsko-katolicka

Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu

Położenie

Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk

Miejscowość Rożental powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV wieku. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego (niemieckiego) określenia „dolina róż”.

Opis

Parafię założyli biskupi chełmińscy w XIV wieku z obszaru wyłączonego z parafii Grabowo. Obecny kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 roku w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 roku przez biskupa Andrzeja Baiera. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie diecezji toruńskiej. Wyposażenie wnętrza kościoła głównie barokowe z XVIII wieku, ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, jak np.: gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV wieku, dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI wieku, ołtarze – główny i boczne z XVIII wieku, z ornamentem rocaille, organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z 1. połowy XVIII wieku, dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII wieku, dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 roku oraz późnobarokowy z 1726 roku, pacyfikał z 1715 roku, barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne. W Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie przechowywane są dwa barokowe ornaty z około XVIII wieku.

W 1895 roku ksiądz proboszcz Kloka pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991 ksiądz proboszcz Alfons Gajdus. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 roku oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe sprzęty, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony.
Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Rożentalu. © Stanisław Kuprjaniuk


Ciekawostki

W czasie remontu znaleziono w bocznym jego wejściu dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: „Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego”.

Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował cieśla Jan Sałacki, który pochodził z Mroczna. Zegar został zbudowany około 1850 roku. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 roku. Zegar został przekazany do Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim, do którego należał w tamtych czasach Rożental.

Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery kapliczki drewniane. Pod koniec XIX wieku murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane ceglane, które istnieją obecnie. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.

J. Falkowski, Ziemia Lubawska, Toruń 2006.

Gajdus Alfons, Historia parafii w Rożentalu, Pelplin 2002.