Kolej Nadzalewowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
 
(Nie pokazano 8 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 20: Linia 20:
 
   
 
   
 
Unikatowość tej trasy kolejowej uratowała ją przed całkowitym demontażem. Zgodnie z rozporządzeniem nr 1 Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 31 stycznia 2007 r., trasę nadzalewową ujęto w Planie Ochrony [[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej|Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej]], jako jeden z elementów krajobrazu naturalnego. W sezonach letnich 2010 i 2011 wznowiono w soboty i niedziele, na czas wakacji, kursy ze stacji [[Grudziądz]] i Elbląg do Braniewa. Połączenie zostało uruchomione dzięki 9 partnerom: Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie i lokalnym samorządom obszarów leżących wzdłuż przebiegu linii kolejowej. Operatorem połączenia było [[Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych]]. W 2012 i 2013 roku pociągi kursowały na trasie Elbląg-Frombork, ponieważ Braniewo nie chciało finansować reaktywacji Kolei Nadzalewowej.<br>
 
Unikatowość tej trasy kolejowej uratowała ją przed całkowitym demontażem. Zgodnie z rozporządzeniem nr 1 Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 31 stycznia 2007 r., trasę nadzalewową ujęto w Planie Ochrony [[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej|Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej]], jako jeden z elementów krajobrazu naturalnego. W sezonach letnich 2010 i 2011 wznowiono w soboty i niedziele, na czas wakacji, kursy ze stacji [[Grudziądz]] i Elbląg do Braniewa. Połączenie zostało uruchomione dzięki 9 partnerom: Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie i lokalnym samorządom obszarów leżących wzdłuż przebiegu linii kolejowej. Operatorem połączenia było [[Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych]]. W 2012 i 2013 roku pociągi kursowały na trasie Elbląg-Frombork, ponieważ Braniewo nie chciało finansować reaktywacji Kolei Nadzalewowej.<br>
W 2015 roku [[Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Tolkmickiej Lanzania]] zapowiedziało uruchomienie wakacyjnych kursów na trasie [[Elbląg]] Zdrój - [[Braniewo]]. Na trasie tej turystów mają wozić cztery drezyny. <ref>[http://tolkmicko.wm.pl/258211,Kolej-Nadzalewowa-ozyje-Turystow-beda-wozily-drezyny.html Kolej Nadzalewowa odżyje]</ref>
+
W 2015 roku [[Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Tolkmickiej Lanzania]] zapowiedziało uruchomienie wakacyjnych kursów na trasie [[Elbląg]] Zdrój - [[Braniewo]]. Na trasie tej turystów mają wozić cztery drezyny<ref>[http://tolkmicko.wm.pl/258211,Kolej-Nadzalewowa-ozyje-Turystow-beda-wozily-drezyny.html Kolej Nadzalewowa odżyje]</ref>.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Ciekawostki ==
 
== Ciekawostki ==
 
Do 1918 r. na odcinku Elbląg-Kadyny kursował pociąg cesarza Niemiec, [[Wilhelm II|Wilhelma II]], który w Kadynach miał swoją letnią rezydencję.  
 
Do 1918 r. na odcinku Elbląg-Kadyny kursował pociąg cesarza Niemiec, [[Wilhelm II|Wilhelma II]], który w Kadynach miał swoją letnią rezydencję.  
 
W Tolkmicku zachowany jest piękny budynek dworca. Analogiczny budynek dworca istniejący we Fromborku został rozebrany w latach 60. XX wieku.
 
W Tolkmicku zachowany jest piękny budynek dworca. Analogiczny budynek dworca istniejący we Fromborku został rozebrany w latach 60. XX wieku.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 +
==Przypisy==
 +
<references />
 +
 +
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po Krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2010.
 
Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po Krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2010.

Aktualna wersja na dzień 19:12, 31 mar 2015

Kolej Nadzalewowa – linia kolejowa biegnąca wzdłuż Zalewu Wiślanego, datowana na 1897-1899 r., leżąca na terenie powiatu elbląskiego i powiatu braniewskiego.

Rozjazd torowiska w Tolkmicku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Budynek dworca w Tolkmicku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Torowisko w Tolkmicku. Fot. Stanisław Kuprjaniuk

Położenie

Kolej Nadzalewowa (niem. Haffuferbahn – HUB) to linia kolejowa, która w zamyśle niemieckich projektantów miała połączyć Elbląg z Królewcem, wzdłuż Zalewu Wiślanego.

Opis

W 1897 r. rozpoczęto budowę kolei, będącej prywatną inwestycją towarzystwa akcyjnego z Królewca. W maju 1899 r. ukończono budowę odcinka z Elbląga do Fromborka, a we wrześniu oddano do użytku odcinek łączący Frombork z Braniewem. Cała zbudowana trasa liczyła 48,3 km. Pociągi pokonywały ją w ciągu 1 godziny i 35 minut. Jednocześnie w Elblągu ukończono prace przy budowie dwóch nowych dworców: Elbląg Miasto oraz Elbląg Angielskie Źródło. Dworzec Elbląg Miasto i Dworzec Wschodni połączono linią kolejową biegnąca przez miasto.

Od momentu powstania Kolej Nadzalewowa stanowiła ważny fragment lokalnej sieci kolejowej w Prusach Wschodnich, łączący dwa większe miasta, Elbląg z Braniewem. Oprócz lokalnego ruchu osobowego i towarowego w latach międzywojennych kursowały tu w ciągu całego roku także pociągi turystyczne Niemieckich Kolei Państwowych (Deutsche Reichsbahn), jadące przez Tolkmicko i Braniewo do Królewca. Główną stacją na trasie HUB było Tolkmicko, w którym kilka razy dziennie odbywały się mijanki pociągów kursujących między Elblągiem i Braniewem. Tu także podróżni mieli możliwość przesiadki na statki "białej floty" płynące do Krynicy Morskiej.

W wyniku działań wojennych zniszczeniu uległy niektóre obiekty kolei, w tym most nad rzeką Pasłęka koło Braniewa. Odbudowa zniszczeń trwała do 1949 r., a linia przeszła pod zarząd PKP pozostając trasą o znaczeniu lokalnym. Wciąż jednak, ze względu na słabo rozwinięty transport samochodowy, stanowiła doskonały środek transportu dla mieszkańców miejscowości leżących nad zalewem. Dużą część pasażerów stanowili turyści tłumnie wypoczywający w okresie letnim nad Zalewem Wiślanym.

W latach 1975-1982 wybudowano kolejową obwodnicę Elbląga, przenosząc ruch pociągów poza miasto. Zlikwidowano dworzec Elbląg Miasto, a stacją początkową dla kolei stał się dawny Dworzec Wschodni. W nowej sytuacji pociąg ruszał ze stacji Elbląg (dawny Dworzec Wschodni) i obwodnicą docierał do stacji Elbląg Zdrój (dawny dworzec Elbląg Angielskie Źródło). Dalej zatrzymywał się na stacjach: Rubno Wielkie, Jagodno, Kamienica Elbląska, Nadbrzeże, Suchacz i Kadyny. Jadąc dalej z Tolkmicka do Fromborka widać było z pociągu leżący w wodach Zalewu Wiślanego potężny głaz narzutowy, tzw. Święty Kamień. W Braniewie pierwszą stacją była Górna Brama, a następną – Braniewo. Przez cały okres funkcjonowania Kolei Nadzalewowej jej pociągi nigdy nie osiągały dużych prędkości. Było to korzystne zwłaszcza dla turystów, którzy mogli podziwiać uroki okolicy.

W latach 90. XX w. znacznie zmalała liczba pasażerów Kolei Nadzalewowej, co miało duży wpływ na rosnące problemy z utrzymaniem rentowności linii. 1 kwietnia 2006 r. ostatecznie zawieszono kursy pociągów Elbląg-Tolkmicko-Braniewo. Zamknięto stacje kolejowe i zaprzestano konserwacji peronów i torów. Od tego czasu po linii przejeżdżały tylko pociągi specjalne o charakterze turystycznym.

Unikatowość tej trasy kolejowej uratowała ją przed całkowitym demontażem. Zgodnie z rozporządzeniem nr 1 Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 31 stycznia 2007 r., trasę nadzalewową ujęto w Planie Ochrony Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej, jako jeden z elementów krajobrazu naturalnego. W sezonach letnich 2010 i 2011 wznowiono w soboty i niedziele, na czas wakacji, kursy ze stacji Grudziądz i Elbląg do Braniewa. Połączenie zostało uruchomione dzięki 9 partnerom: Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie i lokalnym samorządom obszarów leżących wzdłuż przebiegu linii kolejowej. Operatorem połączenia było Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych. W 2012 i 2013 roku pociągi kursowały na trasie Elbląg-Frombork, ponieważ Braniewo nie chciało finansować reaktywacji Kolei Nadzalewowej.
W 2015 roku Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Tolkmickiej Lanzania zapowiedziało uruchomienie wakacyjnych kursów na trasie Elbląg Zdrój - Braniewo. Na trasie tej turystów mają wozić cztery drezyny[1].

Ciekawostki

Do 1918 r. na odcinku Elbląg-Kadyny kursował pociąg cesarza Niemiec, Wilhelma II, który w Kadynach miał swoją letnią rezydencję. W Tolkmicku zachowany jest piękny budynek dworca. Analogiczny budynek dworca istniejący we Fromborku został rozebrany w latach 60. XX wieku.

Przypisy


Bibliografia

Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po Krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2010.