Kozłowo

Kozłowo
[[Plik:|240px|Pocztówka ukazująca dawne Kozłowo.]] Pocztówka ukazująca dawne Kozłowo.
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Kozłowo
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	13 - 124
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kozłowo
Położenie na mapie Polski Kozłowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kozłowo (niem. Gorrau , od 1938 r. Gorau) – wieś gminna w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Kozłowo. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Obecnie miejscowość jest siedzibą gminy Kozłowo.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie gminy Kozłowo przez, którą przepływają dwie rzeki mające swe źródła na terenie Gminy – Nida i Szkotówka. Łączą się one tworząc rzekę Wkrę – dopływ Narwi. Ponadto znajduje się tu 9 jezior o pow. 347 ha. Większe z nich to: Kownatki, Kąty oraz Szkotowskie.

Dzieje miejscowości

Pierwsza nazwa wsi Kozłowo zanikła w XV w. Wtedy pojawiła się nazwa Wildenaw pochodząca od zamożnej rodziny posiadającej majątki w powiecie działdowskim i szestyńskim. Wieś lokowana na prawie chełmińskim w 1328 r. przez Polaków Dobiesława i Wenzenslausa. Komtur dzierzgoński Luther von Braunschweig nadał im 120 łanów w Gross i Klien Koslau. Bracia otrzymali 19 lat wolnizny. Musieli wystawiać na wojnę trzech zbrojnych. Był to niewątpliwie majątek rycerski. W 1437 r. Małe i Duże Kozłowo wymieniane są razem. W 1478 r. miejscowość należała do Albrechta Bartnickiego. W 1583 r. gospodarzyło tu 4 junkierów. Folwark obejmował 17 łanów a chłopi zajmowali 70 ½ łana. Na 19 ½ łana znajdowało się 4 wolnych. W 1772 r. wieś w większości należała do: Theophila von der Oelsnitz i Christopha Friedricha Niklowitza . W 1733 r. w Kozłowie postawiono murowany kościół, który do 1945 r. był własnością ewangelików. Wiadomo, że miejscowość w 1818 r. była wsią chłopską wraz z istniejącym folwarkiem. W XIX w. powstała tutaj również szkoła. Pod władzą rodziny Eulerów do 1945 r. na terenie majątku zajmowano się hodowlą bydła i mleczarstwem. W 1818 r. było tu ok. 100 mieszkańców a w 1939 r. 340. W Kozłowie istniał dwór wraz z założeniem parkowym. Do dzisiaj ostały się pozostałości po centralnej części parku. Nie zachowały się informacje o kształcie zabudowy wsi.

Gospodarka

We wsi istnieje wiele małych przedsiębiorstw i firm z branży: budowlano - remontowej, samochodowej, usługowo - handlowej, transportowej, fryzjerskiej, fotograficznej, spożywczej i odzieżoweh Funkcjonuje w Kozłowie również Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, agroturystyki i hotele.

Kultura

We wsi znajduje się Gminna Biblioteka Publiczna, Gminne Centrum Kultury i Sportu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Poczta Polska i Centrum Kształcenia. Działają tutaj również następujące stowarzyszenia: KEKS - Kozłowska Ekologiczna Kuźnia Smaku, Stowarzyszenie Promujmy Kozłowo non omnis moriar, Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Kozłowo, Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Ziemia Kozłowska. We wsi istniej Zespół Szkolno - Przedszkolny, Szkoła Podstawowa oraz Gimnazjum Publiczne.

Ludzie związani z miejscowością:

Z miejscowością związana jest postać Andrzeja Śmietanko - polityka, posła na Sejm II kadencji, byłego ministra rolnictwa.

Zabytki:

We wsi zachowały się pozostałości po centralnej części parku przylegającego do dworu w XIX w. oraz barokowy kościół z lat 1733 - 1738.

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Bibliografia:

Bałdowski Jan, Przewodnik. Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, Warszawa 1996, 382 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IV, Warszawa 1883, 963 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

Zobacz też

kozlowo.wm.pl

www.kozlowo.pl

Kinlis (dyskusja) 12:40, 4 wrz 2013 (CEST)