Kozłowo (gmina Sorkwity)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj


Kozłowo

[[Plik:
Festyn w Kozłowie, źródło: www.sorkwity.wm.pl, 12.09.2013.
|240px|Festyn w Kozłowie]]
Festyn w Kozłowie
Rodzaj miejscowości wieś
Państwo  Polska
Województwo warmińsko - mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Sorkwity
Sołectwo Kozłowo
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Kozłowo
Kozłowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Kozłowo
Kozłowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kozłowo (Koszlaw, Koselaw, niem. Koslau) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.



Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują sięzasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna).Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy jeziora:Stromek, Warpuńskie,Zyndackie, Gielądzkie, Lampasz. Wzdłuż jeziora Gielądzkiego i Lampackiego występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od Jeziora Gielądzkiego, koło Surmówki ma wysokość 208 m n.p.m.



Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana na prawie chełmińskim na 350 włókach przez Filipa von Widenaw (Kozłowo, Kozłowski. Od nazwiska założyciela pochodzi nazwa miejscowości. W 1483 r. wielki mistrz krzyżacki Marcin Truchses zatwierdza: Wolfgangowi Schwansfeld, Maciejowi Wisielinowi, Piotrowi Wildenow 350 włók wsi Kozłowo. W przywileju zatwierdzono dla miejscowości następujące jeziora: Małe Babięty, Strumyk, Wielki Borek, Piłaki, Saponin i Małe Gołwin. Jednak nie można było łowić ryb we wspomnianych jeziorach. Ponadto właścicieli obowiązywała lekka służba konna od każdych 100 włók. W tym samym roku doszło do podziału majątku Kozłowo na: Kozłowo i Rybno. Następnie w 1528 r. książę Olbracht potwierdza przywilej na ziemie należące niegdyś do Wolfganga Schwansfeld dla Engela Stach von Golzheim i nadaje mu 20 włók we wsi Wierzbowo na prawie lennym. W 1552 r. były spory o dobra kozłowskie, gdyż Stach zaskarżył Mikołaja Wildenow i Baltazara Berkana o wsie Rozogi, Rybno i Maradki. Stanowił w powiecie szestyńskim wolną posiadłość (Freigut) W 1785 r. we wsi było 31 domów a w 1838 r. istniały 24 dymy z 234 mieszkańcami. W tym okresie do majątku Kozłowo należała wieś Głogno i folwark Kaszubiec. W 1740 założono tutaj szkołę. W 1904 r. Kozłowo obejmowało wraz z folwarkiem Piłak i Skrzebich 89 włók, w tym 10 włók lasu i 9 wody. W Kozłowie funkcjonowała gorzelnia, młyn parowy i cegielnia. Zabudowa wsi ułożyła się w kształcie dworu. W 1939 r. było tu 436 mieszkańców . Kozłowo należało do parafii w Rybnie.


Kultura

W Kozłowie istnieje klub sportowy GKS LZS Start Kozłowo oraz Szkoła Podstawowa w Kozłowie prowadzona przez Stowarzyszenie „EDUKATOR” w Łomży. We wsi organizowane są także festyny.


Ludzie związani z miejscowością:

Na kartach historii wsi zapisał się książę Olbracht.


Zabytki:

We wsi zachował się park podworski z XVIII/XIX w.



Bibliografia:

Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. IV, Warszawa 1883, 960 ss.



Zobacz też

http://www.gminasorkwity.pl


Kinlis (dyskusja) 08:53, 20 wrz 2013 (CEST)