Krelikiejmy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia)
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Krelikiejm     
 
  |dopełniacz wsi        = Krelikiejm     
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = Tradycyjna zabudowa gospodarcza we wsi Krelikiejmy.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Tradycyjna zabudowa gospodarcza we wsi Krelikiejmy.<br>Fot. Ralf Lotys. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:2009-07_Krelikiejmy_2.jpg Commons Wikimedia] 
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Krelikiejmy''' (niem. ''Krӧligkeim'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[gmina Barciany|gminie Barciany]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
''' Krelikiejmy''' (niem. ''Krӧligkeim'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Barciany (gmina wiejska)|gminie Barciany]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.  
 
 
Miejscowość w 2010 roku liczyła 118 mieszkańców. Funkcję sołtysa obecnie sprawuje [[Maria Kłyszejko]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/barciany_gmina_wiejska/101/Jednostki_pomocnicze/ [data dostępu: 5.03.2014]</ref>.
 
 
 
<br/>
 
  
 +
Miejscowość w 2010 roku liczyła 118 mieszkańców. Funkcję sołtysa obecnie sprawuje [[Danuta Ceglarska]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/barciany_gmina_wiejska/101/Jednostki_pomocnicze/ bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
...
+
Miejscowość jest położona nad rzeką [[Rzeka Liwa|Liwą]], w odległości 18 km od [[Barciany|Barcian]].
 
<br/>
 
<br/>
 +
== Dzieje miejscowości ==
 +
Niemiecka nazwa wsi ma [[Prusowie|pruskie]] korzenie. Pierwotnie osada była zwana ''Krelekaimis''. Miejscowość została założona w roku 1374 jako [[wieś czynszowa]] na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Obszar wsi obejmował 54 łany. Osadnicy zostali zwolnieni z obowiązku płacenia czynszu na okres 11 lat. W 1422 roku obszar wsi nadal obejmował 54 łany, w tym sześć z nich należało do sołtysa zwolnionego z powinności czynszowych. Piętnaście lat później w miejscowości działały dwie karczmy. Na początku XVIII stulecia do Krelikiejm dotarła [[epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]]. W 1710 roku zaraza zabiła trzech mieszkańców wsi.
  
== Dzieje miejscowości ==
+
Po II wojnie światowej miejscowość została zasiedlona głównie przez ludność łemkowską i ukraińską. W 1973 roku wieś uzyskała status sołectwa wchodzącego w skład gminy [[Skandawa]]. W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 234 osoby.  
Miejscowość została założona w roku 1374 jako [[wieś czynszowa]] na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Obszar wsi obejmował 54 włóki. Osadnicy zostali zwolnieni z obowiązku płacenia czynszu na okres 11 lat. W 1422 roku obszar wsi nadal obejmował 54 włók, w tym 6 z nich należało do sołtysa, zwolnionego z powinności czynszowych. Piętnaście lat później w miejscowości działały dwie karczmy. Na początku XVIII stulecia do Krelikiejm dotarła [[epidemia dżumy]]. W 1710 roku zabiła trzech mieszkańców wsi.  
 
  
W 1973 roku wieś uzyskała status sołectwa, wchodzącego w skład [[gmina Skandawa|gminy Skandawa]]. W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 234 osoby.  
+
Obecnie w miejscowości działa świetlica wiejska, sklep spożywczo-przemysłowy i przystanek autobusowy. Większość zabudowań pochodzi z przełomu XIX i XX oraz z połowy XX stulecia. Miejscowość ma typowo rolniczy charakter.  
  
Nazwa niemiecka: Kröligkeim. Nazwa pochodzenia staropruskiego, pierwotnie: Krelekaimis, czyli “Wieś Leworęcznego” (krel = “leworęczny”, kaimis = “wieś”). Rzeczywiście, była to wieś. Z datą 29 czerwca 1374 r., dwaj bracia Klaus i Heinrich (być może Niemcy), otrzymali od Zakonu Krzyżackiego przywilej założenia wsi czynszowej na 54 łanach (907,2 ha), z czego osobno 10 łanów, sąsiadujących z obszarem wiejskim Sątoczna – “na pograniczu puszczy” (i dziś jest tam wielki kompleks leśny na obszarze mokradeł). Wspomniani bracia otrzymali dla siebie, jako uposażenie swego sołectwa, 5,5 łana ziemi, całej zaś wsi dano aż 11 lat wolnizny od czynszu na zagospodarowanie.
+
Największą atrakcją wsi są duże skupiska bocianów białych.
<br/>
 
  
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
...
+
*[[Wilhelm Nieswandt]] (1898–1978) – urodzony w Krelikiejmach burmistrz miasta Essen
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
*[[Jan Parwicki]] (1917–1980) – obrońca Westerplatte, jeniec obozu stalag I-A; po zakończeniu wojny osiadł w Krelikiejmach
<br/>
 
 
 
== Zabytki ==
 
...
 
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
<br/>
 
 
 
== Bibliografia ==
 
#''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
 
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS]  [data dostępu: 15.03.2014]
 
#[http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-barciany| Historia wsi Krelikiejmy] [data dostępu: 15.03.2014]
 
<br/>
 
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 +
== Bibliografia ==
 +
''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978. <br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS]  [15.03.2014]<br/>
 +
[http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-barciany|jerzysikorski.pl, historia wsi Krelikiejmy] [15.03.2014]<br/>
 +
[http://baza.bociany.pl/gniazda/miejscowosc/m/84569| Ogólnopolska Baza Gniazd  Bociana Białego] [15.03.2014]<br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/barciany_gmina_wiejska/system/pobierz.php/Plan%20odnowy%20Krelikiejmy%20popr.pdf?id=1007|bip.warmia.mazury.pl, Plan odnowy miejscowości Krelikiejmy na lata 2011-2017]  [15.03.2014]
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
 
...
 
<br/>
 
  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Gmina Barciany]] [[Kategoria: Wieś sołecka]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Barciany (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 12:51, 14 mar 2016

Krelikiejmy

Tradycyjna zabudowa gospodarcza we wsi Krelikiejmy.Fot. Ralf Lotys. Źródło: Commons Wikimedia
Tradycyjna zabudowa gospodarcza we wsi Krelikiejmy.
Fot. Ralf Lotys. Źródło: Commons Wikimedia
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat kętrzyński
Gmina Barciany
Liczba ludności (2010) 118
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Krelikiejmy
Krelikiejmy
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Krelikiejmy
Krelikiejmy
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Krelikiejmy (niem. Krӧligkeim) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 118 mieszkańców. Funkcję sołtysa obecnie sprawuje Danuta Ceglarska[1].

Położenie

Miejscowość jest położona nad rzeką Liwą, w odległości 18 km od Barcian.

Dzieje miejscowości

Niemiecka nazwa wsi ma pruskie korzenie. Pierwotnie osada była zwana Krelekaimis. Miejscowość została założona w roku 1374 jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim. Obszar wsi obejmował 54 łany. Osadnicy zostali zwolnieni z obowiązku płacenia czynszu na okres 11 lat. W 1422 roku obszar wsi nadal obejmował 54 łany, w tym sześć z nich należało do sołtysa zwolnionego z powinności czynszowych. Piętnaście lat później w miejscowości działały dwie karczmy. Na początku XVIII stulecia do Krelikiejm dotarła epidemia dżumy. W 1710 roku zaraza zabiła trzech mieszkańców wsi.

Po II wojnie światowej miejscowość została zasiedlona głównie przez ludność łemkowską i ukraińską. W 1973 roku wieś uzyskała status sołectwa wchodzącego w skład gminy Skandawa. W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 234 osoby.

Obecnie w miejscowości działa świetlica wiejska, sklep spożywczo-przemysłowy i przystanek autobusowy. Większość zabudowań pochodzi z przełomu XIX i XX oraz z połowy XX stulecia. Miejscowość ma typowo rolniczy charakter.

Największą atrakcją wsi są duże skupiska bocianów białych.

Ludzie związani z miejscowością

  • Wilhelm Nieswandt (1898–1978) – urodzony w Krelikiejmach burmistrz miasta Essen
  • Jan Parwicki (1917–1980) – obrońca Westerplatte, jeniec obozu stalag I-A; po zakończeniu wojny osiadł w Krelikiejmach

Przypisy

  1. bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]

Bibliografia

Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
historia wsi Krelikiejmy [15.03.2014]
Ogólnopolska Baza Gniazd Bociana Białego [15.03.2014]
Plan odnowy miejscowości Krelikiejmy na lata 2011-2017 [15.03.2014]