Krzyże przydrożne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk")
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
<br/>
+
'''Krzyże przydrożne ''' – krzyże znajdujące się na Warmii, często stawiane przy domach, kościołach i skrzyżowaniach dróg.
'''Krzyże przydrożne '''
+
<br/><br/>
<br/>
+
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
[[Plik:Brą18.jpg|left|thumb|300px|Krzyż drewniany w Brąswałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Bu5.jpg|right|thumb|300px|Krzyż drewniany w Bukwałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
 
Krzyże przydrożne znajdują się na całym terytorium [[Warmia|Warmii]]. Można je spotkać w różnych miejscach wsi i miast np.: przy domach, kościołach, na i przy cmentarzach, przy polnych i leśnych drogach, w miejscach opuszczonych.   
 
Krzyże przydrożne znajdują się na całym terytorium [[Warmia|Warmii]]. Można je spotkać w różnych miejscach wsi i miast np.: przy domach, kościołach, na i przy cmentarzach, przy polnych i leśnych drogach, w miejscach opuszczonych.   
 
<br/>
 
<br/>
 
== Opis ==
 
== Opis ==
[[Plik:Nag.jpg|left|thumb|300px|Krzyż kuty z żelaza w Nagladach. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Wym.jpg|right|thumb|300px|Krzyż w asyście drzew w Wymoju. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Ol3.jpg|left|thumb|300px|Krzyż drewniany w Dajtkach. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Kon.jpg|right|thumb|300px|Krzyż żeliwny w Koniewie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
 
 
Zachowane krzyże warmińskie nie stanowią jednolitego zespołu obiektów. Charakteryzują się one całym spectrum lokalnych rozwiązań ciesielskich, rzeźbiarskich, kowalskich czy kamieniarskiego rękodzieła artystycznego, a przy tym posiadają niewymierną wartość historyczną.  
 
Zachowane krzyże warmińskie nie stanowią jednolitego zespołu obiektów. Charakteryzują się one całym spectrum lokalnych rozwiązań ciesielskich, rzeźbiarskich, kowalskich czy kamieniarskiego rękodzieła artystycznego, a przy tym posiadają niewymierną wartość historyczną.  
 +
Krzyże na Warmii tworzą zbiór około 1600 rozmaitych obiektów, o charakterze przydrożnym, przykościelnym, przydomowym i cmentarnym. Przyglądając się każdemu z osobna można dostrzec wiele wspólnych cech: materiałowych, kompozycyjnych i dekoracyjnych, które w pewien sposób opisują i charakteryzują krzyże.
  
 
+
Pomijając różnorodność cokołów i postumentów (granitowe, ceglane, betonowe), które były tylko sposobem ekspozycji krzyża w przestrzeni, można wyróżnić pięć typów krzyży: drewniane, kamienne, kute z żelaza, odlane z żeliwa oraz łączone z metalowych elementów. Ten podział pokrywa się z typologią krzyży spotykanych w innych regionach Polski.  
Krzyże na Warmii tworzą zbiór około 1600 rozmaitych obiektów, o charakterze przydrożnym, przykościelnym, przydomowym i cmentarnym. Przyglądając się każdemu z osobna można dostrzec wiele wspólnych cech: materiałowych, kompozycyjnych i dekoracyjnych, które w pewien sposób opisują i charakteryzują krzyże. Dominujący materiał w dużym stopniu determinował konstrukcyjne możliwości kreowania krzyży oraz odgrywał duże znaczenie w tworzeniu zróżnicowanych elementów dekoracyjnych. Pomijając różnorodność cokołów i postumentów (granitowe, ceglane, betonowe), które były tylko sposobem ekspozycji krzyża w przestrzeni, można wyróżnić pięć typów krzyży: drewniane, kamienne, kute z żelaza, odlane z żeliwa oraz łączone z metalowych elementów. Ten podział pokrywa się z typologią krzyży spotykanych w innych regionach Polski.  
 
 
 
 
 
 
Na Warmii należy mówić o krzyżach w kategoriach symbolu, określającego katolicką specyfikę tego terenu.     
 
Na Warmii należy mówić o krzyżach w kategoriach symbolu, określającego katolicką specyfikę tego terenu.     
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
== Zdjęcia==
 
[[Plik:Bied.jpg|left|thumb|300px|Krzyż drewniany w Biedowie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:Bre3.jpg|right|thumb|300px|Krzyż drewniany w Bredynkach. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Plik:Orz1.jpg|center|thumb|300px|Krzyż metalowy w Orzechowie. © Stanisław Kuprjaniuk]]
+
==Galeria zdjęć==
<br/>
+
<gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left">
 
+
Plik:Brą18.jpg|<center>Krzyż drewniany w Brąswałdzie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
 
+
Plik:Bu5.jpg|<center>Krzyż drewniany w Bukwałdzie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
<br/>
+
Plik:Nag.jpg|<center>Krzyż kuty z żelaza w Nagladach. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
<br/>
+
Plik:Wym.jpg|<center>Krzyż w asyście drzew w Wymoju. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
<br/>
+
Plik:Bied.jpg|<center>Krzyż drewniany w Biedowie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
<br/>
+
Plik:Bre3.jpg|<center>Krzyż drewniany w Bredynkach. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
<br/>
+
</gallery>
<br/>
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
<br/>
 
<br/>
Kuprjaniuk Stanisław, ''Krzyże na Warmii'', „Posłaniec Warminski”, 2005, nr 7.
+
Kuprjaniuk Stanisław, ''Krzyże na Warmii'', „Posłaniec Warminski”, 2005, nr 7.<br>
 
+
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.<br>
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.
 
 
 
 
Soduła Adam, ''Drewniane krzyże i kapliczki Warmii'', „Przydrożne Pomniki Przeszłości”, red. A. Scheer, Świdnica 1998.
 
Soduła Adam, ''Drewniane krzyże i kapliczki Warmii'', „Przydrożne Pomniki Przeszłości”, red. A. Scheer, Świdnica 1998.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Linki zewnętrzne ==
 
== Linki zewnętrzne ==
http://www.kapliczkiwarmii.republika.pl/
+
[http://kapliczkiwarmii.republika.pl/ Kapliczki Warmii] [22.12.2013]
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
+
[[Kategoria:Przedmioty sakralne]]
 +
[[Kategoria:Turystyka]] [[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
 
<br/>
 
<br/>

Aktualna wersja na dzień 07:59, 25 mar 2015

Krzyże przydrożne – krzyże znajdujące się na Warmii, często stawiane przy domach, kościołach i skrzyżowaniach dróg.

Położenie

Krzyże przydrożne znajdują się na całym terytorium Warmii. Można je spotkać w różnych miejscach wsi i miast np.: przy domach, kościołach, na i przy cmentarzach, przy polnych i leśnych drogach, w miejscach opuszczonych.

Opis

Zachowane krzyże warmińskie nie stanowią jednolitego zespołu obiektów. Charakteryzują się one całym spectrum lokalnych rozwiązań ciesielskich, rzeźbiarskich, kowalskich czy kamieniarskiego rękodzieła artystycznego, a przy tym posiadają niewymierną wartość historyczną. Krzyże na Warmii tworzą zbiór około 1600 rozmaitych obiektów, o charakterze przydrożnym, przykościelnym, przydomowym i cmentarnym. Przyglądając się każdemu z osobna można dostrzec wiele wspólnych cech: materiałowych, kompozycyjnych i dekoracyjnych, które w pewien sposób opisują i charakteryzują krzyże.

Pomijając różnorodność cokołów i postumentów (granitowe, ceglane, betonowe), które były tylko sposobem ekspozycji krzyża w przestrzeni, można wyróżnić pięć typów krzyży: drewniane, kamienne, kute z żelaza, odlane z żeliwa oraz łączone z metalowych elementów. Ten podział pokrywa się z typologią krzyży spotykanych w innych regionach Polski. Na Warmii należy mówić o krzyżach w kategoriach symbolu, określającego katolicką specyfikę tego terenu.

Galeria zdjęć

Bibliografia


Kuprjaniuk Stanisław, Krzyże na Warmii, „Posłaniec Warminski”, 2005, nr 7.
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.
Soduła Adam, Drewniane krzyże i kapliczki Warmii, „Przydrożne Pomniki Przeszłości”, red. A. Scheer, Świdnica 1998.

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [22.12.2013]