Kukowo

Kukowo
Cmentarz wojenny w Kukowie. Fot. Jan Chmielewski. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [12.09.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Olecko
Liczba ludności (2010)	343
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kukowo
Położenie na mapie Polski Kukowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kukowo (niem. Kukowen, Gut Kukowen, od 1938 r. Reinkental) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 343 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Kukowo, Lesk, Lipkowo i Skowronki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Antoni Rydzewski.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, 6 km na południe od Olecka; na wschód od drogi krajowej nr 65.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1563 roku starosta Wawrzyniec von Halle sprzedał niejakim Wojtkowi i Stasiowi z Kukowa sześć łanów sołeckich z przywilejem połowu ryb na Jeziorze Oleckim Małym. W zamian sołtysi zobowiązali się do założenia wsi czynszowej na 60 łanach (oraz czterech łanach nadwyżki) na prawie chełmińskim. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Olecku. W XVIII wieku Kukowo dzierżawili przedstawiciele polskiej szlachty – Łosiowie. Pod koniec XIX wieku folwark obejmował 252 ha; dzierżawił go niejaki Schultz.

Szkołę we wsi założono w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1737–1740). W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 97 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie w sierpniu 1945 roku jako jedną z pierwszych szkół w powiecie oleckim; pracował w niej wówczas jeden nauczyciel.

W 1957 roku w Kukowo założono kółko rolnicze; pierwszym prezesem był Piotr Wiśniewski. W tym samym roku powołano również zespół przysposobienia rolniczego.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 587 osób

• 1933 r. – 598 osób

• 1939 r. – 627 osób

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Olecku.

Zabytki

• zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy
• zespół budynków służb drogowych z początku XX wieku: dom i budynek gospodarczy
• zespół dawnej karczmy z przełomu XIX i XX wieku: karczma (obecnie mieszkanie) i budynek gospodarczy
• przykłady budownictwa z przełomu XIX i XX wieku: domy nr 28, 29, 30, 31
• pozostałości parku z XIX wieku w dawnym folwarku
• most kolejowy na nieczynnej linii wąskotorowej Olecko – Świętajno z 1911 r.
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na północ od wsi
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny, przy drodze gruntowej na północny wschód od wsi
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy drodze naprzeciw pensjonatu
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, po południowej stronie szosy do Zajd, przy drodze gruntowej

Bibliografia

Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Gminna Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Vervaltugsgeschichte [12.11.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [12.09.2014]