Kurki (gmina Działdowo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m (Emzet przeniósł stronę Kurki (gm. Lidzbark) do Kurki (gm. Działdowo)) |
|||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = 53 |minutN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 12 |sekundN = 22 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 20 |minutE = 10 |sekundE = 57 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, | + | Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i Niziny Mazowieckiej, nad rzeką [[Działdówka|Działdówką]], 4 km na południe od [[Działdowo|Działdowa]], na zachód od drogi wojewódzkiej nr 544 Działdowo - [[Iłowo-Osada]] - Mława. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]]. Pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z 1350 roku, zaś w 1383 roku założona tu została wieś czynszowa na 60 łanach na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]; pierwszym sołtysem był niejaki Jan. Za czasów krzyżackich dwa łany ziemi ornej w Kurkach posiadało Działdowo - uprawiali ją tutejsi chłopi, płacąc za to określony czynsz. W połowie XVI wieku wieś zamieszkiwali wyłącznie Polacy, zaś w następnym stuleciu wśród właścicieli tutejszego majątku byli przedstawiciele polskiej szlachty, Bartkowscy. Kurki należały do [[parafia ewangelicka w Działdowie|parafii ewangelickiej w Działdowie]]. W 1891 roku założono we wsi mleczarnię. | ||
| − | + | Szkoła we wsi powstała najprawdopodobniej w pierwszej połowie XVIII wieku; na początku XIX wieku uczęszczało do niej około 30-40 uczniów. Gdy w 1875 roku wybudowano dla niej nowy budynek, obejmowała ona dwie klasy i miała ponad 80 uczniów. Pod koniec XIX wieku tutejszy nauczyciel zwracał uwagę, że z powodu emigracji wielu mieszkańców do Ameryki zmniejsza się liczba dzieci w szkole. | |
| + | |||
| + | W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. W połowie lat 50. Kurki krótko były siedzibą [gmina Kurki|gminy]]. W tym samym czasie założono we wsi spółdzielnię produkcyjną. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców | |
| − | |||
| − | + | 1857 - 454 osoby | |
| + | 1931 - 427 osób | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 60: | Linia 61: | ||
*Dom mieszkalny z około 1900 roku, drewniany | *Dom mieszkalny z około 1900 roku, drewniany | ||
*Kuźnia z pierwszej ćwierci XX wieku, murowana z czerwonej cegły i kamienia; na jednym z kamieni ściany bocznej data: 1833 | *Kuźnia z pierwszej ćwierci XX wieku, murowana z czerwonej cegły i kamienia; na jednym z kamieni ściany bocznej data: 1833 | ||
| − | *Cmentarz ewangelicki, za wsią, zaniedbany (w | + | *Cmentarz ewangelicki, za wsią, zaniedbany (w rejestrze widnieje jako teren zielony - nieużytki); ostatni pochówek z lat 1943-1945; własność parafii ewangelickiej |
| − | *Cmentarz ewangelicki, w centrum wsi, w | + | *Cmentarz ewangelicki, w centrum wsi, w rejestrze widnieje jako teren zielony - nieużytki, brak śladów po nagrobkach, ostatni pochówek po II wojnie światowej; własność parafii ewangelickiej |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 68: | Linia 69: | ||
#''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966. | #''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| + | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
#Gminna ewidencja zabytków w: [http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=102| Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo] [data dostępu: 12.11.2013]] | #Gminna ewidencja zabytków w: [http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=102| Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo] [data dostępu: 12.11.2013]] | ||
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013] | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013] | ||
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013] | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 12.11.2013] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 78: | Linia 80: | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | [[Kurki]] w powiecie olsztyńskim | |
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Gmina Działdowo]] [[Kategoria: Wieś sołecka]] | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Gmina Działdowo]] [[Kategoria: Wieś sołecka]] | ||
Wersja z 14:34, 4 sty 2014
| Kurki | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | działdowski |
| Gmina | Działdowo |
| Liczba ludności (2010) | 391 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kurki | |
| Położenie na mapie Polski  Kurki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kurki (niem. Kurkau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 391 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Kolczyński[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, nad rzeką Działdówką, 4 km na południe od Działdowa, na zachód od drogi wojewódzkiej nr 544 Działdowo - Iłowo-Osada - Mława.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. Pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z 1350 roku, zaś w 1383 roku założona tu została wieś czynszowa na 60 łanach na prawie chełmińskim; pierwszym sołtysem był niejaki Jan. Za czasów krzyżackich dwa łany ziemi ornej w Kurkach posiadało Działdowo - uprawiali ją tutejsi chłopi, płacąc za to określony czynsz. W połowie XVI wieku wieś zamieszkiwali wyłącznie Polacy, zaś w następnym stuleciu wśród właścicieli tutejszego majątku byli przedstawiciele polskiej szlachty, Bartkowscy. Kurki należały do parafii ewangelickiej w Działdowie. W 1891 roku założono we wsi mleczarnię.
Szkoła we wsi powstała najprawdopodobniej w pierwszej połowie XVIII wieku; na początku XIX wieku uczęszczało do niej około 30-40 uczniów. Gdy w 1875 roku wybudowano dla niej nowy budynek, obejmowała ona dwie klasy i miała ponad 80 uczniów. Pod koniec XIX wieku tutejszy nauczyciel zwracał uwagę, że z powodu emigracji wielu mieszkańców do Ameryki zmniejsza się liczba dzieci w szkole.
W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. W połowie lat 50. Kurki krótko były siedzibą [gmina Kurki|gminy]]. W tym samym czasie założono we wsi spółdzielnię produkcyjną.
Liczba mieszkańców
1857 - 454 osoby
1931 - 427 osób
Zabytki
- Budynek szkoły z 1875 roku, murowany z czerwonej cegły
- Dom mieszkalny z około 1900 roku, drewniany
- Kuźnia z pierwszej ćwierci XX wieku, murowana z czerwonej cegły i kamienia; na jednym z kamieni ściany bocznej data: 1833
- Cmentarz ewangelicki, za wsią, zaniedbany (w rejestrze widnieje jako teren zielony - nieużytki); ostatni pochówek z lat 1943-1945; własność parafii ewangelickiej
- Cmentarz ewangelicki, w centrum wsi, w rejestrze widnieje jako teren zielony - nieużytki, brak śladów po nagrobkach, ostatni pochówek po II wojnie światowej; własność parafii ewangelickiej
Bibliografia
- Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Gminna ewidencja zabytków w: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo [data dostępu: 12.11.2013]]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
- ↑ http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=92 [data dostępu: 5.12.2013]
Zobacz też
Kurki w powiecie olsztyńskim
