Lesiny Wielkie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Lesiny Wielkie |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Po...")
 
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Lesiny Wielkie   
 
  |nazwa                = Lesiny Wielkie   
Linia 6: Linia 4:
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe 
+
  |dopełniacz wsi        = Lesin Wielkich
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe    
+
  |zdjęcie              = lesiny.jpg    
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          = Kościół w Lesinach.<br>Fot. Mieczysław Kalski 
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Lesiny Wielkie''' (niem. ''Gross Leschienen'') – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark.
+
''' Lesiny Wielkie''' (niem. ''Gross Leschienen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Wielbark (gmina wiejska)|gminie Wielbark]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 151 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Robert Eichel]]<ref>http://wielbark.com.pl/Solectwa</ref>.
 +
<br/><br/>
  
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
+
== Położenie ==
 +
Wieś położona jest w południowej części [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]], na [[Pogranicze kurpiowsko-mazurskie|pograniczu kurpiowsko–mazurskim]]. Miejscowość leży w odległości 13 km na wschód od [[Wielbark|Wielbarka]].  
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Wieś położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko-mazurskim. Miejscowość leży w odległości 13 km na wschód od Wielbarka.  
+
Wieś istniała już przed 1579 rokiem na 15 łanach nad bagnem Łatana. W ramach [[Osadnictwo szkatułowe|osadnictwa szkatułowego]] wieś powiększyła później (1684) areał do 33 łanów, zaś w połowie XIX wieku obejmowała już 46,5 łana. Wieś zachowała charakter ulicówki.
 +
W 1859 roku zbudowano w Lesinach Wielkich pierwszy od czasów reformacji katolicki [[lkwim:Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Lesinach Wielkich|kościół]] na terenie powiatu szczycieńskiego.
 +
Do 1943 roku działały tu dwie szkoły: [[Szkoła katolicka w Lesinach Wielkich|katolicka]] i [[Szkoła ewangelicka w Lesinach Wielkich|ewangelicka]]. Budynek tej pierwszej postawiono w pobliżu kościoła w 1906 roku. Siedziba szkoły ewangelickiej powstała zapewne w tym samym okresie; po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] znajdowała się w niej szkoła podstawowa.  
  
 +
Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa.
  
<br/>
 
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
Wieś istniała już przed 1579 rokiem na 15 łanach nad bagnem Łatana. W ramach osadnictwa szkatułowego wieś powiększyła później (1684) areał do 33 łanów, zaś w połowie XIX wieku obejmowała już 46,5 łanu. Wieś zachowała charakter ulicówki.
 
W 1859 roku zbudowano w Lesinach Wielkich pierwszy od czasów reformacji katolicki kościół na terenie powiatu szczycieńskiego. Obecnie w Lesinach Wielkich znajduje się siedziba parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.
 
Do 1943 roku działały tu dwie szkoły: katolicka i ewangelicka. Budynek tej pierwszej zbudowano w pobliżu kościoła w 1906 roku. Siedziba szkoły ewangelickiej powstała zapewne w tym samym okresie; po II wojnie światowej znajdowała się w niej szkoła podstawowa.
 
  
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych
+
*1782 r. – 25 gospodarstw
  
1782 25 gospodarstw
+
*1818 r. 241 osób, 35 gospodarstw
  
1818 241 osób, 35 gospodarstw
+
*1939 r. 408 osób
  
1939 – 408 osób
+
== Religia ==
 +
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Lesinach Wielkich |parafii rzymskokatolickiej]].
 +
<br/>
  
<br/>
+
== Ludzie związani z miejscowością ==
 +
*[[Walenty Tolksdorf]] (1816–1905) – ksiądz katolicki, działacz społeczny i religijny. Inicjator budowy kościoła w Lesinach, gdzie był proboszczem w latach 1851–1856. Założył stacje misyjne ze szkołami katolickimi w [[Klon|Klonie]], [[Opaleniec|Opaleńcu]], Wielbarku, [[Szczytno|Szczytnie]] i [[Lipowiec|Lipowcu]]. Swoją działalnością zasłużył sobie na miano „Apostoła Mazur”.
 +
*[[Wojciech Zink]] (1902–1969) – kanonik warmiński, prepozyt, wikariusz generalny Prymasa Polski, proboszcz miejscowej parafii w latach 1935-1945. 
 +
*[[lkwim:Karolina Bębenkowa |Karolina Bębenkowa]] (1881–?) – urodzona w Lesinach tkaczka ludowa, artystka-amatorka.
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
== Zabytki ==
*[[Walenty Tolksdorf]] (1816-1905) – ksiądz katolicki, działacz społeczny i religijny. Inicjator budowy kościoła w Lesinach, gdzie był proboszczem w latach 1851-1856. Założył stacje misyjne ze szkołami katolickimi w Klonie, Opaleńcu, Wielbarku, Szczytnie i Lipowcu. Swoją działalnością zasłużył sobie na miano „Apostoła Mazur”.
+
*kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z połowy XIX wieku, z wieżą zwieńczoną iglicą z krzyżem; wyposażenie wnętrza z drugiej połowy XIX wieku
 +
*[[Kapliczka w Lesinach Wielkich|kapliczka]] przy kościele, murowana, z 1883 roku
 +
*plebania z końca XIX wieku, murowana i otynkowana, z wieżyczkami wieńczącymi narożniki
 +
*[[Cmentarz parafialny w Lesinach Wielkich|cmentarz parafialny]], dość dobrze zachowany
 +
*dawny [[Cmentarz ewangelicki w Lesinach Wielkich|cmentarz ewangelicki]] na wschodnim skraju wsi <ref>http://powiatszczycienskihistoria.blogspot.com/search/label/Lesiny%20Wielkie</ref><ref>http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#3880/pl/p/lesiny_wielkie_-_dawny_cmentarz_ewangelicki_z_kwatera_pierwszowojenna</ref>; kwatera wojenna z [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach| I wojny światowej]], w której pochowanych jest 5 żołnierzy armii niemieckiej i 2 armii rosyjskiej poległych 15 XII 1914 roku
 +
*budynek szkoły katolickiej z 1906 roku, znacznie przebudowany; obecnie budynek mieszkalny
 +
*budynek dawnej szkoły ewangelickiej, później szkoła podstawowa
 +
*kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 7, 10, 22, 26, 30, a także dawna karczma (przy chałupie nr 5) z końca XIX wieku
  
 +
== Bibliografia ==
 +
Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.
 +
<br/>
 +
Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
 +
<br/>
 +
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
 +
<br/>
 +
''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
 +
<br/>
 +
[http://wielbark-ug.bip-wm.pl/ Strona Urzędu Gminy Wielbark]  [10.09.2013]
 +
<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [29.09.2014]
 
<br/>
 
<br/>
=== Zabytki: ===
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.09.2014]
*Kościół rzymskokatolicki pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z połowy XIX wieku, z wieżą zwieńczoną iglicą z krzyżem; wyposażenie wnętrza z drugiej połowy XIX wieku
 
*Kapliczka przy kościele, murowana, z 1883 roku
 
*Plebania z końca XIX wieku, murowana i otynkowana, z wieżyczkami wieńczącymi narożniki
 
*Przy kościele cmentarz parafialny, dość dobrze zachowany
 
*Dawny cmentarz ewangelicki na zachodnim skraju wsi. Znajduje się na nim kwatera wojenna z I wojny światowej, w której pochowanych jest 5 żołnierzy armii niemieckiej i 2 armii rosyjskiej, poległych 15 XII 1914 roku
 
*Budynek szkoły katolickiej z 1906 roku, znacznie przebudowany; obecnie budynek mieszkalny
 
*Budynek dawnej szkoły ewangelickiej, później szkoła podstawowa
 
*Kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 7, 10, 22, 26, 30, a także dawna karczma (przy chałupie nr 5) z końca XIX wieku
 
 
<br/>
 
<br/>
 
+
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [29.09.2014]
=== Bibliografia: ===
 
#Knercer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim'', Warszawa 1995.
 
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
 
#Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów gminy Wielbark, Rocznik Mazurski'', t. 10, 2006, s. 44-47.
 
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
 
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
 
#Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims
 
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html
 
#Wojewódzka Ewidencja Zabytków:http://www.wuoz.olsztyn.pl/
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
  
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat szczycieński]] 
 
+
[[Kategoria: Wielbark (gmina wiejska)]]  
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: 1501-1600]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 21:04, 22 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 09:42, 13 lip 2016

Lesiny Wielkie

Kościół w Lesinach.Fot. Mieczysław Kalski
Kościół w Lesinach.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Wielbark
Liczba ludności (2010) 151
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-160
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Lesiny Wielkie
Lesiny Wielkie
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Lesiny Wielkie
Lesiny Wielkie
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Lesiny Wielkie (niem. Gross Leschienen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 151 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Robert Eichel[1].

Położenie

Wieś położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko–mazurskim. Miejscowość leży w odległości 13 km na wschód od Wielbarka.

Dzieje miejscowości

Wieś istniała już przed 1579 rokiem na 15 łanach nad bagnem Łatana. W ramach osadnictwa szkatułowego wieś powiększyła później (1684) areał do 33 łanów, zaś w połowie XIX wieku obejmowała już 46,5 łana. Wieś zachowała charakter ulicówki. W 1859 roku zbudowano w Lesinach Wielkich pierwszy od czasów reformacji katolicki kościół na terenie powiatu szczycieńskiego. Do 1943 roku działały tu dwie szkoły: katolicka i ewangelicka. Budynek tej pierwszej postawiono w pobliżu kościoła w 1906 roku. Siedziba szkoły ewangelickiej powstała zapewne w tym samym okresie; po II wojnie światowej znajdowała się w niej szkoła podstawowa.

Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa.


Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

  • 1782 r. – 25 gospodarstw
  • 1818 r. – 241 osób, 35 gospodarstw
  • 1939 r. – 408 osób

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Ludzie związani z miejscowością

  • Walenty Tolksdorf (1816–1905) – ksiądz katolicki, działacz społeczny i religijny. Inicjator budowy kościoła w Lesinach, gdzie był proboszczem w latach 1851–1856. Założył stacje misyjne ze szkołami katolickimi w Klonie, Opaleńcu, Wielbarku, Szczytnie i Lipowcu. Swoją działalnością zasłużył sobie na miano „Apostoła Mazur”.
  • Wojciech Zink (1902–1969) – kanonik warmiński, prepozyt, wikariusz generalny Prymasa Polski, proboszcz miejscowej parafii w latach 1935-1945.
  • Karolina Bębenkowa (1881–?) – urodzona w Lesinach tkaczka ludowa, artystka-amatorka.

Zabytki

  • kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z połowy XIX wieku, z wieżą zwieńczoną iglicą z krzyżem; wyposażenie wnętrza z drugiej połowy XIX wieku
  • kapliczka przy kościele, murowana, z 1883 roku
  • plebania z końca XIX wieku, murowana i otynkowana, z wieżyczkami wieńczącymi narożniki
  • cmentarz parafialny, dość dobrze zachowany
  • dawny cmentarz ewangelicki na wschodnim skraju wsi [2][3]; kwatera wojenna z I wojny światowej, w której pochowanych jest 5 żołnierzy armii niemieckiej i 2 armii rosyjskiej poległych 15 XII 1914 roku
  • budynek szkoły katolickiej z 1906 roku, znacznie przebudowany; obecnie budynek mieszkalny
  • budynek dawnej szkoły ewangelickiej, później szkoła podstawowa
  • kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 7, 10, 22, 26, 30, a także dawna karczma (przy chałupie nr 5) z końca XIX wieku

Bibliografia

Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Strona Urzędu Gminy Wielbark [10.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [29.09.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.09.2014]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [29.09.2014]

Przypisy