Linkowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 25 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Ramsmowo
+
  |nazwa                = Linkowo
  |herb wsi              =
+
  |herb wsi              =  
  |flaga wsi            =
+
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe 
+
  |dopełniacz wsi        = Linkowa   
  |zdjęcie              = Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Ramsowie.jpg
+
  |zdjęcie              = Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie.jpg
  |opis zdjęcia          = Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Ramsowie 
+
  |opis zdjęcia          = Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie.<br> Fot. Honza Groh. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Linkowo,_01.jpg Commons Wikimedia]
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
+
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = olsztyński
+
  |powiat                = kętrzyński
  |gmina                =Barczewo
+
  |gmina                = Kętrzyn
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 127
  |rok                  =  
+
  |rok                  = 2010
  |strefa numeracyjna    =(+48) 89
+
  |strefa numeracyjna    =
  |kod pocztowy          =11-010
+
  |kod pocztowy          =
  |tablice rejestracyjne = NOL
+
  |tablice rejestracyjne =
 
  |SIMC                  =
 
  |SIMC                  =
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53|minutN = 52 |sekundN = 00
+
  |stopniN = 54 |minutN = 05 |sekundN = 51 
  |stopniE = 20 |minutE =49  |sekundE = 00
+
  |stopniE = 21 |minutE = 15 |sekundE = 51
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 31: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<big>''' Ramsowo (niem. Gross Ramsau) – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo.
+
''' Linkowo''' (niem. ''Schrengen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Kętrzyn (gmina wiejska)|gminie Kętrzyn]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.  
Do 1954 roku siedziba gminy Ramsowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
+
Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców. Sołtysem jest Zofia Kuriata.<ref>http://bip.gminaketrzyn.pl/152/Jednostki_pomocnicze/#</ref>
Wieś położona jest wśród dużych kompleksów leśnych, między największym na tym obszarze jeziorem Dadaj i jeziorem Dobrąg.
+
<br/><br/>
 
+
== Położenie ==
 
+
Miejscowość leży w odległości 10 km na północny zachód od [[Kętrzyn|Kętrzyna]].
<br/>
 
 
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
Pojezierze Olsztyńskie. Jednostka ta wyodrębniona jest w granicach makroregionu Pojezierze Mazurskie, stanowiącego część prowincji Niż Środkowoeuropejski.
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
 +
== Dzieje miejscowości ==
 +
Miejscowość została lokowana w 1400 roku na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], powstała jako majątek lenny. Obszar wsi obejmował 10 łanów. Miejscowość miała [[Prusowie|pruski]] charakter. W XV wieku mieszkańcy Linkowa uczęszczali na nabożeństwa odprawiane w [[Kętrzyn|Kętrzynie]]. Na przełomie XV i XVI wieku dobra znalazły się w rękach rodu [[von der Groeben]], którzy wznieśli w Linkowie dwór.
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
W kolejnym stuleciu dzięki inicjatywie Andrzeja Szumana – superintendenta kętrzyńskiego – w miejscowości została założona szkoła wiejska. Na początku XIX wieku miejscowość musiała przejść poważny kryzys. Na przełomie XVIII i XIX wieku Linkowo wraz z [[Kotkowo|Kotkowem]] oraz folwarkami [[Gromki|Gromki]] i [[Owczarki]] nabył generał von Massenbach. W 1817 roku podupadłe Linkowo było wówczas folwarkiem szlacheckim składającym się z 13 chat i zamieszkałym przez 108 osób. Po śmierci Massenbacha w 1820 roku Linkowo zakupił niejaki Sehlick. Po 1871 roku kolejnym właścicielem wsi został kupiec z Królewca o nazwisku Ziemer. W 1907 roku jego spadkobierca – Wilhelm Ziemer – przebudował stary dwór, a w majątku pozostawił zarządcę. W tym okresie uruchomiono mleczarnię, prowadzono hodowlę koni oraz świń. W 1927 roku z powodu problemów finansowych Linkowo zostało sprzedane i poddane parcelacji. Majątek przestał istnieć.  
W akcie lokacyjnym z 1379 roku występuje nazwa Rampsow pochodząca najprawdopodobniej od znajdującego się w pobliżu kompleksu leśnego, o którym jest również mowa w tym dokumencie. W roku 1597 pojawia się kolejna Ramsaw a w roku 1656 Rambsaw. Niemiecka nazwa wsi "Ramsau" około roku 1790 została zmieniona na "Gross Ramsau". Obecna nazwa – Ramsowo odnotowana po raz pierwszy została w roku 1879 przez Wojciecha Kętrzyńskiego.
 
Wieś lokowana była 9 listopada 1379 przez biskupa warmińskiego Henryka Sorboma na 70 włókach, na prawie chełmińskim. Zasadźcą wsi był brat biskupa Jan Sorbom, który był wójtem warmińskim.
 
W roku 1618 na sejmie koronnym w Warszawie Warmię reprezentowali Stanisław Wilczewski z Ramsowa i Ludwik Stanisławski z Mołdyt.
 
W okresie międzywojennym działało w Ramsowie koło Związku Polaków w Niemczech i Towarzystwo Młodzieży. W czasie wojny we wsi przebywało 14 jeńców francuskich ze Stalagu I B Olsztynek, zatrudnionych u miejscowych gospodarzy. 30 stycznia 1945 roku do wsi wkroczyli żołnierze radzieccy.
 
[[File: Kaplica cmentarna w Ramsowie.jpg|thumb|left|300px|Kaplica cmentarna w Ramsowie]]
 
Do roku 1975 znajdowała się we wsi siedziba gromady Ramsowo i posterunek milicji. Była tam również baza gminnej spółdzielni i filia banku spółdzielczego. Jest szkoła podstawowa, a w pobliżu Hotel Star-Dadaj.
 
Pod koniec XV w. parafia należała do archiprezbiteratu jeziorańskiego. Współcześnie parafia pw św. Andrzeja Apostoła należy do dekanatu barczewskiego.
 
Biskup Sorbom poświęcił zbudowany tu ok. roku 1379 drewniany kościół ku czci św. Katarzyny. Na jego miejscu w latach 1727-1730 zbudowano nowy kościół, (do dziś istniejący). W czasie administracji Bartscha (Barcz) Piotra, Franciszka, który 1 września 1722 roku został administratorem ramsowskiej parafii, został położony kamień węgielny. Ów kamień z datą 1727, znajduje się w przyziemiu wieży po lewej stronie portalu.
 
Kościół był konsekrowany 9 lipca 1730 przez biskupa warmińskiego biskupa Szembeka. Patronami ramsowskiej świątyni obrano św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha.
 
Barokowy kościół w Ramsowie zaliczany jest do zabytków III klasy o architekturze salowej na planie prostokąta z kwadratową wieżą od zachodu i dobudowanym w XX wieku prezbiterium. Wieża wieńczona jest barokowym hełmem. Szczyt wschodni zdobi ośmioboczna sygnaturka z datą 1730 na chorągiewce. Strop drewniany. W połowie wieku XIX został przebudowany i na nowo konsekrowany 9 sierpnia 1857 roku przez warmińskiego biskupa pomocniczego Antoniego Frenzla. Wieża kościoła została przykryta nowym hełmem w roku 1906. Wystrój kościoła pochodzi z XVIII wieku. Ołtarz główny z około 1730 roku barokowy z obrazami św. Andrzeja, Najświętszej Marii Panny oraz rzeźbami świętych: Piotra, Pawła, Andrzeja, Bonawentury, Wojciecha i Jana Nepomucena, pochodzi z warsztatu Jana Chrystiana Schmidta w Reszlu. Ołtarz boczny lewy późnobarokowy z obrazem Chrztu Chrystusa Pana oraz rzeźbami Joachima i Zachariasza, Najświętszej Marii Panny oraz św. Anny. Ołtarz boczny prawy późnobarokowy z nowymi obrazami św. Rocha i Pokłonu Mędrców oraz rzeźbami św. Mikołaja, Augustyna oraz dwóch kapłanów. Boczne ołtarze wykonane w reszelskim warsztacie rodziny Schmidtów. Ambona barokowo-klasycystyczna z XVIII wieku. Prezbiterium wybudowano w 1857 roku w miejscu zakrystii. W niszy obok ambony obraz św. Rocha z 1674 roku.
 
[[File:Kapliczka na cmentarzu w Ramsowie.jpg|thumb|300px|Kapliczka na cmentarzu w Ramsowie]]
 
W kościelnym skarbcu znajduje się manierystyczny kielich z herbem Jastrzębiec (fundowany przez Baltazara i Zofię Nyczów) oraz barokowy pacyfikał (dzieło złotnika Michał Bartołomowicz z Olsztyna, 1684 r.) i naczynia do olejów z 1753 roku.
 
W przeszłości Ramsowo leżało na szlaku handlowym. W 1854 odnaleziono skarb monet (334 monet arabskich z IX w.). W dawnych kronikach odnotowano, że pierwsze grodzisko zlokalizowane było na wzgórzu zwanym potocznie Zamkową Górą, położonym na północ od tej miejscowości, na wschód od Ramsówka, na wschodnim brzegu dawnego Jeziora Ramsowskiego.
 
<br/>
 
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
W 1928 roku wieś zamieszkiwało 141 osób. Po zakończeniu II wojny światowej pierwszym sołtysem Linkowa został wybrany Jan Śmigulski – obrońca Westerplatte. W 1946 roku została uruchomiona szkoła. W 1957 roku w Linkowie powstała jedna z pierwszych w powiecie szkoła przysposobienia rolniczego. W 1970 roku miejscowość zamieszkiwały 203 osoby. W 1973 roku sołectwo Linkowo wchodzące w skład gminy Kętrzyn obejmowało swym zasięgiem trzy miejscowości.
[[File:Pomnik poległych w czasie I wojny światowej w Ramsowie.jpg|thumb|left|300px|Pomnik poległych w czasie I wojny światowej w Ramsowie]]
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
== Ludzie związani z miejscowością ==
 +
*[[Stefan Sadorski]] (ok.1584–1640) – właściciel Linkowa, sekretarz króla Zygmunta III, poseł w [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych]], mecenas zakonu jezuitów
 +
*[[Jan Śmigulski]] – pierwszy powojenny wójt Linkowa, obrońca Westerplatte, robotnik przymusowy w jednym z majątków powiatu kętrzyńskiego
 +
== Zabytki ==
 +
*park dworski
  
 +
==Przypisy==
 +
<references/>
  
 
+
== Bibliografia ==
=== Zabytki: ===
+
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/>
*Zabytkowa kaplica cmentarna -mauzoleum rodziny Barn, obecnie kaplica przedpogrzebowa, na wzniesieniu w centrum wsi, wzniesiona w 1904r
+
''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978. <br/>
*barokowy kościół
+
Licharewa Zofia, ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/>
*pomnik ofiar z I wojny światowej,
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
*liczne warmińskie kapliczki.
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS]  [15.03.2014]<br/>
 
+
[http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn jerzysikorski.pl][05.03.2014]<br/>
 
+
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków] [05.03.2014]<br/>
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Bibliografia: ===
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]]
 
 
{{Przypisy}}
 
 
 
<references/>
 
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
 
 
 
 
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat olsztyński]] [[Kategoria: gmina Barczewo]]  
 
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 14:23, 4 lis 2013 (CET)
 

Aktualna wersja na dzień 09:19, 23 maj 2016

Linkowo

Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie.
Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat kętrzyński
Gmina Kętrzyn
Liczba ludności (2010) 127
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Linkowo
Linkowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Linkowo
Linkowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Linkowo (niem. Schrengen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców. Sołtysem jest Zofia Kuriata.[1]

Położenie

Miejscowość leży w odległości 10 km na północny zachód od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została lokowana w 1400 roku na prawie magdeburskim, powstała jako majątek lenny. Obszar wsi obejmował 10 łanów. Miejscowość miała pruski charakter. W XV wieku mieszkańcy Linkowa uczęszczali na nabożeństwa odprawiane w Kętrzynie. Na przełomie XV i XVI wieku dobra znalazły się w rękach rodu von der Groeben, którzy wznieśli w Linkowie dwór.

W kolejnym stuleciu dzięki inicjatywie Andrzeja Szumana – superintendenta kętrzyńskiego – w miejscowości została założona szkoła wiejska. Na początku XIX wieku miejscowość musiała przejść poważny kryzys. Na przełomie XVIII i XIX wieku Linkowo wraz z Kotkowem oraz folwarkami Gromki i Owczarki nabył generał von Massenbach. W 1817 roku podupadłe Linkowo było wówczas folwarkiem szlacheckim składającym się z 13 chat i zamieszkałym przez 108 osób. Po śmierci Massenbacha w 1820 roku Linkowo zakupił niejaki Sehlick. Po 1871 roku kolejnym właścicielem wsi został kupiec z Królewca o nazwisku Ziemer. W 1907 roku jego spadkobierca – Wilhelm Ziemer – przebudował stary dwór, a w majątku pozostawił zarządcę. W tym okresie uruchomiono mleczarnię, prowadzono hodowlę koni oraz świń. W 1927 roku z powodu problemów finansowych Linkowo zostało sprzedane i poddane parcelacji. Majątek przestał istnieć.

W 1928 roku wieś zamieszkiwało 141 osób. Po zakończeniu II wojny światowej pierwszym sołtysem Linkowa został wybrany Jan Śmigulski – obrońca Westerplatte. W 1946 roku została uruchomiona szkoła. W 1957 roku w Linkowie powstała jedna z pierwszych w powiecie szkoła przysposobienia rolniczego. W 1970 roku miejscowość zamieszkiwały 203 osoby. W 1973 roku sołectwo Linkowo wchodzące w skład gminy Kętrzyn obejmowało swym zasięgiem trzy miejscowości.

Ludzie związani z miejscowością

  • Stefan Sadorski (ok.1584–1640) – właściciel Linkowa, sekretarz króla Zygmunta III, poseł w Prusach Książęcych, mecenas zakonu jezuitów
  • Jan Śmigulski – pierwszy powojenny wójt Linkowa, obrońca Westerplatte, robotnik przymusowy w jednym z majątków powiatu kętrzyńskiego

Zabytki

  • park dworski

Przypisy

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
jerzysikorski.pl[05.03.2014]
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków [05.03.2014]