Linkowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Dzieje miejscowości)
 
(Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Linkowa     
 
  |dopełniacz wsi        = Linkowa     
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie.<br> Fot. Honza Groh. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Linkowo,_01.jpg Commons Wikimedia]
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Linkowo''' (niem. ''Schrengen'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[gmina Kętrzyn|gminie Kętrzyn]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].  
+
''' Linkowo''' (niem. ''Schrengen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Kętrzyn (gmina wiejska)|gminie Kętrzyn]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.  
 
+
Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców. Sołtysem jest Zofia Kuriata.<ref>http://bip.gminaketrzyn.pl/152/Jednostki_pomocnicze/#</ref>
Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców
+
<br/><br/>
 
 
<br/>
 
 
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Miejscowość leży w odległości 10 km na północny zachód od [[Kętrzyn| Kętrzyna]].
+
Miejscowość leży w odległości 10 km na północny zachód od [[Kętrzyn|Kętrzyna]].
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Miejscowość została lokowana w 1400 roku na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]. Obszar wsi obejmował 10 łanów. Miejscowość miała pruski charakter. W XV wieku mieszkańcy Linkowa uczęszczali na nabożeństwa odprawiane w [[Kętrzyn|Kętrzynie]]. W XVII wieku właścicielem wsi był Stefan Sadorski - sekretarz polskiego króla Zygmunta III. W kolejnym stuleciu, dzięki inicjatywie Andrzeja Szumana - superintendenta kętrzyńskiego - w miejscowości została założona szkoła wiejska. Na początku XIX wieku miejscowość musiała przejść poważny kryzys. W 1817 roku podupadłe Linkowo było wówczas folwarkiem szlacheckim, składającym się z 13 chat i zamieszkałym przez 108 osób.
+
Miejscowość została lokowana w 1400 roku na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], powstała jako majątek lenny. Obszar wsi obejmował 10 łanów. Miejscowość miała [[Prusowie|pruski]] charakter. W XV wieku mieszkańcy Linkowa uczęszczali na nabożeństwa odprawiane w [[Kętrzyn|Kętrzynie]]. Na przełomie XV i XVI wieku dobra znalazły się w rękach rodu [[von der Groeben]], którzy wznieśli w Linkowie dwór.
  
Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pierwszym sołtysem Linkowa został wybrany Jan Śmigulski - obrońca Westerplatte. W 1946 roku uruchomiona została szkoła. W 1957 roku w Linkowie powstała jedna z pierwszych w powiecie szkoła przysposobienia rolniczego. W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 203 osoby. W 1973 roku sołectwo Linkowo, wchodzące w skład [[gmina Kętrzyn| gminy Kętrzyn]] obejmowało swym zasięgiem trzy miejscowości.
+
W kolejnym stuleciu dzięki inicjatywie Andrzeja Szumana – superintendenta kętrzyńskiego – w miejscowości została założona szkoła wiejska. Na początku XIX wieku miejscowość musiała przejść poważny kryzys. Na przełomie XVIII i XIX wieku Linkowo wraz z [[Kotkowo|Kotkowem]] oraz folwarkami [[Gromki|Gromki]] i [[Owczarki]] nabył generał von Massenbach. W 1817 roku podupadłe Linkowo było wówczas folwarkiem szlacheckim składającym się z 13 chat i zamieszkałym przez 108 osób. Po śmierci Massenbacha w 1820 roku Linkowo zakupił niejaki Sehlick. Po 1871 roku kolejnym właścicielem wsi został kupiec z Królewca o nazwisku Ziemer. W 1907 roku jego spadkobierca – Wilhelm Ziemer – przebudował stary dwór, a w majątku pozostawił zarządcę. W tym okresie uruchomiono mleczarnię, prowadzono hodowlę koni oraz świń. W 1927 roku z powodu problemów finansowych Linkowo zostało sprzedane i poddane parcelacji. Majątek przestał istnieć.  
  
Nazwa niemiecka: Schrengen. Osada powstała w podobny sposób, jak pobliskie Kotkowo – jako majątek lenny wielkości 10 łanów (168 ha), nadany przez Zakon Krzyżacki Prusowi o nieznanym nazwisku, na prawie magdeburskim (miał być dziedziczony jedynie w linii męskiej). Tyle, że chyba nadanie to było późniejsze w stosunku do Kotkowa. Tak czy owak, obydwa te mająteczki na przełomie XV i XVI w. znalazły się w rękach von der Groebenów – jednego z tutejszych rodów rycerskich, który przybył do Prus z Rzeszy w pierwszej połowie XV w. W tych stronach bowiem, w niedalekim Jeżewie, jedna z pruskich gałęzi tego rodu urządziła sobie rezydencję dworską. Z biegiem czasu Groebenowie zdecydowali się zbudować dwór także w Linkowie, gdzie już wcześniej funkcjonował folwark. w Linkowie urodził się w 1788 r. hrabia Karol von der Groeben, pomimo że jego ojciec, reprezentujący zachodnią gałąź tego rodu w Prusach, miał swą rezydencję pałacową w Ponarach pod Morągiem. Wkrótce potem, na przełomie XVIII/XiX w., Linkowo wraz z Kotkowem oraz folwarkami gromki i Owczarki, zostało nabyte przez generała L. von Massenbacha. W 1820 r. ten już nie żył – w Linkowie było wówczas 13 chałup i 108 mieszkańców. Nabywcą majątku z rąk spadkobierców Massenbacha był Sehlick, który w 1871 r. już nie żył. Z kolei więc nabywcą Linkowa był kupiec królewiecki Ziemer. Równocześnie nabył on , niedaleko położony, folwark Siemki. Od tej pory obydwa te majątki stanowiły całość – ich łączna wielkość wynosiła w 1889 r. 568 ha, w tym 91 ha lasu. Jeszcze w  1907 r. ów zespół majątkowy znajdował się w rękach członka tej rodziny, Wilhelma Ziemera, który zmodernizował stary dwór Groebenów w Linkowie, otoczony parkiem. Sam jednak bywał tu nie często – na miejscu wszystkim zarządzał administrator. Zbudowano też w Linkowie nowoczesną mleczarnię parową, ponieważ majątek specjalizował się w hodowli bydła mlecznego; istniała tu także tuczarnia świń rasy białej szlachetnej oraz dość duża hodowla koni roboczych. Krótko przed pierwszą wojną światową ów zespół majątkowy wraz z całym jego inwentarzem żywym nabył Kurt Migge. W 1922 r. w jego  majątku znajdowało się stado bydła liczące 280 sztuk, koni -–120 sztuk, owiec –266 sztuk oraz tuczarnia z zawartością 264 świń rasy angielskiej. Zarówno hodowla koni, jak i świń, były dość znaczącymi w skali Prus Wschodnich. Jednakże w 1927 r. majątek liczący łącznie 642 ha podupadł ekonomicznie, został wykupiony i poddany parcelacji. W ten sposób majątek, który liczył sobie ponad 400 lat, przestał istnieć i Linkowo stało się wsią. Już wcześniej istniała tu szkoła, w której zatrudniano dwóch nauczycieli. W XIX w. założono też cmentarz, funkcjonujący do 1945 r. W 1928 r. Linkowo liczyło 141 mieszkańców, ale później liczba ich wzrosła. W 1945 r. pierwszym sołtysem Linkowa został Jan Śmigielski, obrońca Westerplatte z 1939 r., później jeniec i robotnik przymusowy. W 1946 r. uruchomiono nauczanie w miejscowej szkole. W 1957 r. założono tu szkołę przysposobienia rolniczego. W 1970 r. wieś liczyła 203 mieszkańców..
+
W 1928 roku wieś zamieszkiwało 141 osób. Po zakończeniu II wojny światowej pierwszym sołtysem Linkowa został wybrany Jan Śmigulski – obrońca Westerplatte. W 1946 roku została uruchomiona szkoła. W 1957 roku w Linkowie powstała jedna z pierwszych w powiecie szkoła przysposobienia rolniczego. W 1970 roku miejscowość zamieszkiwały 203 osoby. W 1973 roku sołectwo Linkowo wchodzące w skład gminy Kętrzyn obejmowało swym zasięgiem trzy miejscowości.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
*[[Stefan Sadorski]] (ok.1584-1640) - właściciel Linkowa, sekretarz króla Zygmunta III, poseł w [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych]], mecenas zakonu jezuitów
+
*[[Stefan Sadorski]] (ok.1584–1640) właściciel Linkowa, sekretarz króla Zygmunta III, poseł w [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych]], mecenas zakonu jezuitów
*[[Jan Śmigulski]] - pierwszy powojenny wójt Linkowa, obrońca Westerplatte, robotnik przymusowy w jednym z majątków powiatu kętrzyńskiego
+
*[[Jan Śmigulski]] pierwszy powojenny wójt Linkowa, obrońca Westerplatte, robotnik przymusowy w jednym z majątków powiatu kętrzyńskiego
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
== Zabytki ==
<br/>
+
*park dworski
  
== Zabytki ==
+
==Przypisy==
*Park dworski
+
<references/>
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.
+
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/>
#''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.  
+
''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978. <br/>
#Licharewa Zofia, ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.
+
Licharewa Zofia, ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/>
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 5.03.2014]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS]  [15.03.2014]<br/>
 +
[http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn jerzysikorski.pl][05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków] [05.03.2014]<br/>
 
<br/>
 
<br/>
  
{{Przypisy}}
+
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]]
<references/>
 
<br/>
 
 
 
 
 
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Gmina Kętrzyn]] [[Kategoria: Wieś sołecka]]
 

Aktualna wersja na dzień 10:19, 23 maj 2016

Linkowo

Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie.
Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat kętrzyński
Gmina Kętrzyn
Liczba ludności (2010) 127
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Linkowo
Linkowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Linkowo
Linkowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Linkowo (niem. Schrengen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców. Sołtysem jest Zofia Kuriata.[1]

Położenie

Miejscowość leży w odległości 10 km na północny zachód od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została lokowana w 1400 roku na prawie magdeburskim, powstała jako majątek lenny. Obszar wsi obejmował 10 łanów. Miejscowość miała pruski charakter. W XV wieku mieszkańcy Linkowa uczęszczali na nabożeństwa odprawiane w Kętrzynie. Na przełomie XV i XVI wieku dobra znalazły się w rękach rodu von der Groeben, którzy wznieśli w Linkowie dwór.

W kolejnym stuleciu dzięki inicjatywie Andrzeja Szumana – superintendenta kętrzyńskiego – w miejscowości została założona szkoła wiejska. Na początku XIX wieku miejscowość musiała przejść poważny kryzys. Na przełomie XVIII i XIX wieku Linkowo wraz z Kotkowem oraz folwarkami Gromki i Owczarki nabył generał von Massenbach. W 1817 roku podupadłe Linkowo było wówczas folwarkiem szlacheckim składającym się z 13 chat i zamieszkałym przez 108 osób. Po śmierci Massenbacha w 1820 roku Linkowo zakupił niejaki Sehlick. Po 1871 roku kolejnym właścicielem wsi został kupiec z Królewca o nazwisku Ziemer. W 1907 roku jego spadkobierca – Wilhelm Ziemer – przebudował stary dwór, a w majątku pozostawił zarządcę. W tym okresie uruchomiono mleczarnię, prowadzono hodowlę koni oraz świń. W 1927 roku z powodu problemów finansowych Linkowo zostało sprzedane i poddane parcelacji. Majątek przestał istnieć.

W 1928 roku wieś zamieszkiwało 141 osób. Po zakończeniu II wojny światowej pierwszym sołtysem Linkowa został wybrany Jan Śmigulski – obrońca Westerplatte. W 1946 roku została uruchomiona szkoła. W 1957 roku w Linkowie powstała jedna z pierwszych w powiecie szkoła przysposobienia rolniczego. W 1970 roku miejscowość zamieszkiwały 203 osoby. W 1973 roku sołectwo Linkowo wchodzące w skład gminy Kętrzyn obejmowało swym zasięgiem trzy miejscowości.

Ludzie związani z miejscowością

  • Stefan Sadorski (ok.1584–1640) – właściciel Linkowa, sekretarz króla Zygmunta III, poseł w Prusach Książęcych, mecenas zakonu jezuitów
  • Jan Śmigulski – pierwszy powojenny wójt Linkowa, obrońca Westerplatte, robotnik przymusowy w jednym z majątków powiatu kętrzyńskiego

Zabytki

  • park dworski

Przypisy

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
jerzysikorski.pl[05.03.2014]
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków [05.03.2014]