Lipa drobnolistna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Morfologia) |
|||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = TILIA_~1.jpg | |grafika = TILIA_~1.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Lipa drobnolistna | + | |podpis grafiki = Lipa drobnolistna.<br>Źródło: [http://zielonista.blogspot.com/2013/11/lipa.html www.zielonista.blogspot.com] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
'''Lipa drobnolistna''' (''Tilia cordata'' Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, ''Malvaceae''). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (''Tiliaceae''). | '''Lipa drobnolistna''' (''Tilia cordata'' Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, ''Malvaceae''). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (''Tiliaceae''). | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | ||
| − | |||
| − | |||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane. | Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane. | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
| − | Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m | + | Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m n.p.m. W naturalnych warunkach lipa nie tworzy jednogatunkowych drzewostanów, zwykle rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych), jak w rezerwacie [[Rezerwat Koniuszanka II|Koniuszanka II]]. Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza. |
| − | Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]] jest obecnie znaczący | + | Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]] jest obecnie znaczący. W przeszłości była ona drzewem jeszcze bardziej rozpowszechnionym, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzące się od lipy. Obecnie drzewo to ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]]. Częstym w regionie miejscem występowania bogatych w lipę drobnolistną drzewostanów są wyspy jezior. Szczególnie okazałe lasy lipowe obserwować można na wyspie [[Upałty]] na jeziorze [[jezioro Mamry|Mamry]] oraz na "Lipowych Wyspach" jezior [[Jezioro Morąg|Morąg]] i [[Rezerwat Wyspa Lipowa na Jeziorze Szwałk Wielki|Szwałk]]. Lasy tego typu zachowały się także w głębokich dolinach niektórych rzek (np. w rezerwacie [[Rezerwat Dolina rzeki Wałszy|Dolina rzeki Wałszy]]). |
<br/> | <br/> | ||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
| − | Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna | + | Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Zarówno w przeszłości, jak i obecnie gatunek ten należy do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne w produkcji wyrobów tokarskich. |
| + | |||
| + | ==Ciekawostki== | ||
| + | Przez Słowian lipa uważana była za drzewo święte. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Galeria zdjęć== | ||
| + | <gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left"> | ||
| + | Plik:lipa liscie.jpg|<center>Lipa drobnolistna – ulistnienie.<br> Fot. Dariusz Kubiak. | ||
| + | Plik:lipa jelgun.jpg|<center>Lipa drobnolistna w zadrzewieniu przydrożnym. <br>Fot. Dariusz Kubiak. | ||
| + | Plik:lipa koniuszanka.jpg|<center>Grąd typowy z lipą drobnolistną w rezerwacie Koniuszanka II. <br>Fot. Dariusz Kubiak. | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_drobnolistna pl.wikipedia.org, Lipa drobnolistna] [22.04.2014] | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_drobnolistna pl.wikipedia.org, Lipa drobnolistna] [22.04.2014] | ||
| Linia 48: | Linia 57: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur | + | [[Kategoria: Przyroda]] |
| + | [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:55, 10 mar 2015
| Lipa drobnolistna | |
| | |
| Tilia cordata | |
| Mill. | |
 Lipa drobnolistna. Źródło: www.zielonista.blogspot.com | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | ślazowce |
| Rodzina | ślazowate |
| Rodzaj | lipa |
| Gatunek | lipa drobnolistna |
| Synonimy | |
Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych (malwowate, Malvaceae). Wcześniej zaliczany do rodziny lipowatych (Tiliaceae).
Spis treści
Morfologia
Osiąga 30 m wysokości i 2 m pierśnicy. Pień jest walcowaty, w zwartych drzewostanach do znacznej wysokości prosty i pozbawiony gałęzi bocznych. Kora początkowo gładka, brązowoszara, z wiekiem staje się podłużnie i skośnie bruzdowata. Liście 3-7 cm długości, okrągławe, sercowate, o brzegu drobno i ostro piłkowanym. Blaszki z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, z pęczkami rudych włosków w kątach nerwów. Kwiaty drobne, żółtawobiałe, zebrane w 4-11-kwiatowe kwiatostany (wierchotki) z języczkowatą podsadką (liść wspierający). Owocami są jednonasienne orzeszki, nagie lub słabo owłosione, niewyraźnie żeberkowane.
Gatunek ten kwitnie w końcu czerwca i w lipcu, około dwóch tygodni później niż lipa szerokolistna.
Rozmieszczenie i ekologia
Lipa drobnolistna rozpowszechniona jest niemal w całej Europie, nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych najdalej na północ i południe. W Polsce rośnie na całym niżu oraz w niższych położeniach gór, do wysokości około 600 m n.p.m. W naturalnych warunkach lipa nie tworzy jednogatunkowych drzewostanów, zwykle rośnie jako domieszka w lasach liściastych, przeważnie grądowych (dębowo-grabowych lub dębowo-lipowo-grabowych), jak w rezerwacie Koniuszanka II. Bardzo dobrze znosi ocienienie, ma dużą zdolność do wydawania odrośli z szyi korzeniowej. Wymaga gleb żyznych i umiarkowanie wilgotnych, wykazuje jednak znaczną tolerancję na małą wilgotność powietrza.
Udział lipy drobnolistnej w niektórych typach zbiorowisk leśnych Warmii i Mazur jest obecnie znaczący. W przeszłości była ona drzewem jeszcze bardziej rozpowszechnionym, o czym mogą świadczyć liczne w regionie nazwy miejscowości wywodzące się od lipy. Obecnie drzewo to ma w zasadzie charakter jedynie gatunku domieszkowego. Drzewostany z większym udziałem lipy do niedawna spotkać można było w Puszczy Boreckiej. Częstym w regionie miejscem występowania bogatych w lipę drobnolistną drzewostanów są wyspy jezior. Szczególnie okazałe lasy lipowe obserwować można na wyspie Upałty na jeziorze Mamry oraz na "Lipowych Wyspach" jezior Morąg i Szwałk. Lasy tego typu zachowały się także w głębokich dolinach niektórych rzek (np. w rezerwacie Dolina rzeki Wałszy).
Wartość użytkowa
Lipa drobnolistna jest drzewem cenionym jako roślina ozdobna, lecznicza i miododajna. Zarówno w przeszłości, jak i obecnie gatunek ten należy do drzew najczęściej sadzonych w różnego rodzaju zadrzewieniach, w szczególności przydrożnych. Jej miękkie drewno ma obecnie zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne w produkcji wyrobów tokarskich.
Ciekawostki
Przez Słowian lipa uważana była za drzewo święte.
Galeria zdjęć
Lipa drobnolistna – ulistnienie.
Fot. Dariusz Kubiak.
Lipa drobnolistna w zadrzewieniu przydrożnym.
Fot. Dariusz Kubiak.
Grąd typowy z lipą drobnolistną w rezerwacie Koniuszanka II.
Fot. Dariusz Kubiak.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Lipa drobnolistna [22.04.2014]
Bibliografia
Lipy. Nasze drzewa leśne, red. Stefan Białobok, t. 15, Poznań 1991.
Polakowski Benon, Świat roślinny Warmii i Mazur, Olsztyn 1971.
Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla, red. naukowa Władysław Matuszkiewicz i in., Warszawa 2012.
