Lipinki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|dopełniacz wsi = Lipinek | |dopełniacz wsi = Lipinek | ||
|zdjęcie = [[File:Lipinki.jpg|thumb|Lipinki, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] | |zdjęcie = [[File:Lipinki.jpg|thumb|Lipinki, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] | ||
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Lipinki |
|rodzaj miejscowości = wieś | |rodzaj miejscowości = wieś | ||
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
|powiat = nowomiejski | |powiat = nowomiejski | ||
| − | |gmina = Biskupiec | + | |gmina = Biskupiec (Biskupiec Pomorski) |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = Lipinki | |sołectwo = Lipinki | ||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 28 |sekundN = 06 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 19 |minutE = 18 |sekundE = 55 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Lipinki'''</big> (niem. Lippinken ) – wieś sołecka w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim, gminie | + | <big>'''Lipinki'''</big> (Wikry, niem. Wykeri villa, Weykersdorf, Wykersdorf, Wikersdorf, Wückersdorf; 1570 r. – Lipinki, niem. Lippinken; 1580 r. – Lipink, Lipieńki, Lipinki, niem. Lippinken) – wieś sołecka w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim, gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego. |
| Linia 41: | Linia 41: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś istniała już w I poł. XIV w. Wówczas to wielki mistrz Dytryk von Altenburg w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na prawie chełmińskim. Z podarowanych łanów 6 należała do parafii a 10 było sołeckich | + | Wieś istniała już w I poł. XIV w. Wówczas to wielki mistrz Dytryk von Altenburg w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na prawie chełmińskim. Z podarowanych łanów 6 należała do parafii a 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości - Wikry pochodzi od zasadźcy Wykera. Nie znana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipniki należały pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego a po 1466 r. do starostwa radzyńskiego. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej włóki . Mieli dowolność w połowie ryb w jeziorze Osetnie ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby Radzynia. W 1414 r. wieś w wyniku wojen polsko – krzyżackich została częściowo zniszczona. W 1435 r. Paweł von Rusdorf wydał na prośbę Henryka Marszałka – komtura radzyńskiego przywilej dla Lipnik. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do Samina to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w Świeciu albo Babalicach. Ponadto zostali zwolnieni z innych szarwarków. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób . Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami . W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała tutaj w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło funkcjonowanie bractwo trzeźwości . |
| − | |||
| − | W początkowym okresie funkcjonowania Lipniki należały pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego a po 1466 r. do starostwa radzyńskiego. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej włóki . Mieli dowolność w połowie ryb w jeziorze Osetnie ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby Radzynia. W 1414 r. wieś w wyniku wojen polsko – krzyżackich została częściowo zniszczona. W 1435 r. Paweł von Rusdorf | ||
| − | W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób . Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami . W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików . | ||
| − | Funkcjonowała tutaj w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło funkcjonowanie bractwo trzeźwości . | ||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ===Gospodarka=== | ||
| + | |||
| + | We wsi funkcjonują: Firma usługowa Pawlowski, Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych i zakłady fryzjerskie. | ||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ===Kultura=== | ||
| − | We wsi | + | We wsi działa Szkoła Podstawowa, Biblioteka Publiczna, Koło Gospodyń Wiejskich, Ochotnicza Straż Pożarna,[[Dziecięcy Cyrk „Heca”]]. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum. |
<br/> | <br/> | ||
| − | === | + | ===Ludzie związani z miejscowością:=== |
| + | |||
| + | Ze wsią łączy się postać [[ks. Franciszka Wróbleskiego]] - proboszcza parafii w Lipinkach oraz działacza społęcznego. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| + | |||
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany; cmentarz parafialny z XIX/XX w.; drewniana chata z początku XIX w. Ponadto z Lipnikami związany jest ród Niemsdorff oraz ks. Franciszek Wróblewski – działacz społeczny i członek organizacji filomackiej. | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany; cmentarz parafialny z XIX/XX w.; drewniana chata z początku XIX w. Ponadto z Lipnikami związany jest ród Niemsdorff oraz ks. Franciszek Wróblewski – działacz społeczny i członek organizacji filomackiej. | ||
| − | [[File: | + | [[File:Fragment Kościoła w Lipinkach.jpg|thumb|Fragment kościoła w Lipinkach, źródło: www.gminabiskupiec.pl, 12.09.2013.]] |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 11:43, 18 wrz 2013
| Lipinki | |
| | |
| [[Plik:|240px|Lipinki]] Lipinki
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec (Biskupiec Pomorski) |
| Sołectwo | Lipinki |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Lipinki | |
| Położenie na mapie Polski  Lipinki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Lipinki (Wikry, niem. Wykeri villa, Weykersdorf, Wykersdorf, Wikersdorf, Wückersdorf; 1570 r. – Lipinki, niem. Lippinken; 1580 r. – Lipink, Lipieńki, Lipinki, niem. Lippinken) – wieś sołecka w województwie warmińsko – mazurskim w powiecie nowomiejskim, gminie Biskupiec (Biskupiec Pomorski). W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorzwyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe. 3. Wody powierzchniowe.
Dzieje miejscowości
Wieś istniała już w I poł. XIV w. Wówczas to wielki mistrz Dytryk von Altenburg w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na prawie chełmińskim. Z podarowanych łanów 6 należała do parafii a 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości - Wikry pochodzi od zasadźcy Wykera. Nie znana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipniki należały pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego a po 1466 r. do starostwa radzyńskiego. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej włóki . Mieli dowolność w połowie ryb w jeziorze Osetnie ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby Radzynia. W 1414 r. wieś w wyniku wojen polsko – krzyżackich została częściowo zniszczona. W 1435 r. Paweł von Rusdorf wydał na prośbę Henryka Marszałka – komtura radzyńskiego przywilej dla Lipnik. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do Samina to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w Świeciu albo Babalicach. Ponadto zostali zwolnieni z innych szarwarków. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób . Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami . W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała tutaj w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło funkcjonowanie bractwo trzeźwości .
Gospodarka
We wsi funkcjonują: Firma usługowa Pawlowski, Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych i zakłady fryzjerskie.
Kultura
We wsi działa Szkoła Podstawowa, Biblioteka Publiczna, Koło Gospodyń Wiejskich, Ochotnicza Straż Pożarna,Dziecięcy Cyrk „Heca”. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum.
Ludzie związani z miejscowością:
Ze wsią łączy się postać ks. Franciszka Wróbleskiego - proboszcza parafii w Lipinkach oraz działacza społęcznego.
Zabytki:
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany; cmentarz parafialny z XIX/XX w.; drewniana chata z początku XIX w. Ponadto z Lipnikami związany jest ród Niemsdorff oraz ks. Franciszek Wróblewski – działacz społeczny i członek organizacji filomackiej.
Bibliografia:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa 1880 - 1914.
