Lipinki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 31: Linia 31:
 
'''Lipinki''' (''Wikry'', niem. ''Wykeri villa'', ''Weykersdorf'', ''Wykersdorf'', ''Wikersdorf'', ''Wückersdorf''; 1570 r. – ''Lipinki'', niem. ''Lippinken''; 1580 r. – ''Lipink'', ''Lipieńki'', ''Lipinki'', niem. ''Lippinken'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Ludwik Falkowski]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiuec] [14.09.2014]</ref>.
 
'''Lipinki''' (''Wikry'', niem. ''Wykeri villa'', ''Weykersdorf'', ''Wykersdorf'', ''Wikersdorf'', ''Wückersdorf''; 1570 r. – ''Lipinki'', niem. ''Lippinken''; 1580 r. – ''Lipink'', ''Lipieńki'', ''Lipinki'', niem. ''Lippinken'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Ludwik Falkowski]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiuec] [14.09.2014]</ref>.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
+
{{Galeria|Nazwa=Lipinki|wielkość=290|pozycja=right
 +
|File:Fragment Kościoła w Lipinkach.jpg|Fragment kościoła w Lipinkach [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]
 +
}}
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 
Miejscowość położona jest przy granicy województwa warmińsko–mazurskiego i kujawsko–pomorskiego, na trasie kolejowej Toruń – [[Olsztyn]], w odległości ok. 4 km od [[Biskupiec |Biskupca]].   
 
Miejscowość położona jest przy granicy województwa warmińsko–mazurskiego i kujawsko–pomorskiego, na trasie kolejowej Toruń – [[Olsztyn]], w odległości ok. 4 km od [[Biskupiec |Biskupca]].   
Linia 39: Linia 41:
 
Wieś istniała już w pierwszej połowie XIV w. Wówczas wielki mistrz [[Dytryk von Altenburg]] w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na [[Prawo chełmiński |prawie chełmińskim]]. Z podarowanych łanów 6 należało do parafii, zaś 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości – Wikry – pochodzi od zasadźcy Wykera. Nieznana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipinki należały pod względem administracyjnym do [[Komturstwo radzyńskie| komturstwa radzyńskiego]], a po 1466 r. do [[Starostwo radzyńskie |starostwa radzyńskiego]]. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej [[Włóka |włóki]]. Mieli dowolność w połowie ryb w [[Jezioro Osetno| Osetnie]], ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby [[Radzyń| Radzyniowi]]. W 1414 r. wieś w wyniku [[Wojny polsko-krzyżackie |wojen polsko–krzyżackich]] została częściowo zniszczona. W 1435 r. [[Paweł von Rusdorf]] wydał na prośbę [[Henryk Marszałek |Henryka Marszałka]] – komtura radzyńskiego – przywilej dla Lipinek. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do [[Samin |Samina]], to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w [[Świecie |Świeciu]] albo [[Babalice| Babalicach]]. Ponadto zostali zwolnieni z innych [[Szarwark |szarwarków]]. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób. Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 [[Dym |dymami]]. W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.  
 
Wieś istniała już w pierwszej połowie XIV w. Wówczas wielki mistrz [[Dytryk von Altenburg]] w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na [[Prawo chełmiński |prawie chełmińskim]]. Z podarowanych łanów 6 należało do parafii, zaś 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości – Wikry – pochodzi od zasadźcy Wykera. Nieznana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipinki należały pod względem administracyjnym do [[Komturstwo radzyńskie| komturstwa radzyńskiego]], a po 1466 r. do [[Starostwo radzyńskie |starostwa radzyńskiego]]. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej [[Włóka |włóki]]. Mieli dowolność w połowie ryb w [[Jezioro Osetno| Osetnie]], ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby [[Radzyń| Radzyniowi]]. W 1414 r. wieś w wyniku [[Wojny polsko-krzyżackie |wojen polsko–krzyżackich]] została częściowo zniszczona. W 1435 r. [[Paweł von Rusdorf]] wydał na prośbę [[Henryk Marszałek |Henryka Marszałka]] – komtura radzyńskiego – przywilej dla Lipinek. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do [[Samin |Samina]], to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w [[Świecie |Świeciu]] albo [[Babalice| Babalicach]]. Ponadto zostali zwolnieni z innych [[Szarwark |szarwarków]]. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób. Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 [[Dym |dymami]]. W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.  
 
<br/>
 
<br/>
 
 
==Gospodarka==
 
==Gospodarka==
 
We wsi działa:  
 
We wsi działa:  
Linia 45: Linia 46:
 
*Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych  
 
*Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych  
 
*zakłady fryzjerskie
 
*zakłady fryzjerskie
 
 
==Szkolnictwo==
 
==Szkolnictwo==
 
*[[Szkoła podstawowa w Lipinkach |Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima]]
 
*[[Szkoła podstawowa w Lipinkach |Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima]]
 
 
==Kultura==
 
==Kultura==
 
Działa tutaj filia [[Gminna Biblioteka Publiczna w Biskupcu |Gminnej Biblioteki Publicznej w Biskupcu]], [[Koło Gospodyń Wiejskich w Lipinkach |Koło Gospodyń Wiejskich]], [[lkwim:Grupa cyrkowa „Heca” |Grupa cyrkowa „Heca”]]. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum.  
 
Działa tutaj filia [[Gminna Biblioteka Publiczna w Biskupcu |Gminnej Biblioteki Publicznej w Biskupcu]], [[Koło Gospodyń Wiejskich w Lipinkach |Koło Gospodyń Wiejskich]], [[lkwim:Grupa cyrkowa „Heca” |Grupa cyrkowa „Heca”]]. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum.  
 
<br/>
 
<br/>
 
 
==Religia==
 
==Religia==
 
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Apostołów Piotra i Pawła |parafii rzymskokatolickiej]].
 
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Apostołów Piotra i Pawła |parafii rzymskokatolickiej]].
[[File:Fragment Kościoła w Lipinkach.jpg|290px| thumb|Fragment kościoła w Lipinkach [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]]]
 
 
 
==Bezpieczeństwo==
 
==Bezpieczeństwo==
 
W Lipinkach działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]].  
 
W Lipinkach działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]].  

Wersja z 14:50, 20 sty 2015

Lipinki

Lipinki Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Lipinki Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nowomiejski
Gmina Biskupiec
Sołectwo Lipinki
Liczba ludności (2010) 705
Strefa numeracyjna (+48) 56
Tablice rejestracyjne NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Lipinki
Lipinki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Lipinki
Lipinki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Lipinki (Wikry, niem. Wykeri villa, Weykersdorf, Wykersdorf, Wikersdorf, Wückersdorf; 1570 r. – Lipinki, niem. Lippinken; 1580 r. – Lipink, Lipieńki, Lipinki, niem. Lippinken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Ludwik Falkowski[1].

Lipinki
Fragment kościoła w Lipinkach Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Fragment kościoła w Lipinkach Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
 

Położenie

Miejscowość położona jest przy granicy województwa warmińsko–mazurskiego i kujawsko–pomorskiego, na trasie kolejowej Toruń – Olsztyn, w odległości ok. 4 km od Biskupca.

Dzieje miejscowości

Wieś istniała już w pierwszej połowie XIV w. Wówczas wielki mistrz Dytryk von Altenburg w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na prawie chełmińskim. Z podarowanych łanów 6 należało do parafii, zaś 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości – Wikry – pochodzi od zasadźcy Wykera. Nieznana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipinki należały pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego, a po 1466 r. do starostwa radzyńskiego. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej włóki. Mieli dowolność w połowie ryb w Osetnie, ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby Radzyniowi. W 1414 r. wieś w wyniku wojen polsko–krzyżackich została częściowo zniszczona. W 1435 r. Paweł von Rusdorf wydał na prośbę Henryka Marszałka – komtura radzyńskiego – przywilej dla Lipinek. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do Samina, to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w Świeciu albo Babalicach. Ponadto zostali zwolnieni z innych szarwarków. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób. Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami. W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.

Gospodarka

We wsi działa:

  • Firma usługowa Pawlowski
  • Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych
  • zakłady fryzjerskie

Szkolnictwo

Kultura

Działa tutaj filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Biskupcu, Koło Gospodyń Wiejskich, Grupa cyrkowa „Heca”. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Bezpieczeństwo

W Lipinkach działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

  • kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany
  • cmentarz parafialny z XIX/XX w.
  • drewniana chata z początku XIX w.

Bibliografia

  1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. V, Warszawa 1884.
  2. Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
  3. Bank Danych Lokalnych GUS [14.09.2014]

Przypisy