Markusy (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia)
 
(Nie pokazano 45 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 11: Linia 11:
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
  |wójt            = Wacław Wielesik
+
  |wójt            = Dorota Wasik
 
  |adres_ug        = Markusy  82   
 
  |adres_ug        = Markusy  82   
 
  |kod_poczt_ug    =  82-325 Markusy   
 
  |kod_poczt_ug    =  82-325 Markusy   
Linia 29: Linia 29:
 
}}  
 
}}  
 
'''Gmina Markusy''' – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowo-zachodniej części [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Markusy| Markusach]].
 
'''Gmina Markusy''' – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], w południowo-zachodniej części [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Markusy| Markusach]].
 
+
Jest to gmina rolnicza usytuowana na obszarze dwóch wyraźnie odmiennych mezoregionów. Większa część obszaru gminy znajduje się w granicach mezeregionu [[Żuławy Wiślane| Żuław Wiślanych]], w ich wschodniej części noszącej nazwę [[Żuławy Elbląskie|Żuław Elbląskich]], które są obszarem bardzo wyrównanym pod względem powierzchni, o charakterze akumulacyjnym, utworzonym w wyniku narastania osadów aluwialnych delty [[Rzeka Wisła| Wisły]] (równina deltowa w większości jest obszarem depresyjnym). Mniejszy, południowy fragment gminy, położony jest w granicach wysoczyzny [[Pojezierze Iławskie| Pojezierza Iławskiego]], dochodzącego w granicach gminy do wysokości 35 m n.p.m.
Gmina rolnicza, usytuowana na obszarze dwóch wyraźnie odmiennych mezoregionów. Większa część obszaru gminy znajduje się w granicach mezeregionu [[Żuławy Wiślane| Żuław Wiślanych]], w ich wschodniej części noszącej nazwę [[Żuławy Elbląskie|Żuław Elbląskich]] - jest to obszar bardzo wyrównany pod względem powierzchni, o charakterze akumulacyjnym, utworzony w wyniku narastania osadów aluwialnych delty [[Wisła| Wisły]] - równina deltowa w większości jest obszarem depresyjnym. Mniejszy, południowy fragment gminy, położony jest w granicach wysoczyzny [[Pojezierze Iławskie| Pojezierza Iławskiego]], dochodzącego w granicach gminy do wysokości 35 m n.p.m.
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Dorota Wasik]]<ref>[http://markusy.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=80&Itemid=54&lang=pl Urząd Gminy Markusy] [06.08.2014]</ref>.
 
 
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Wacław Wielesik]]<ref>Urząd Gminy Markusy [http://markusy.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=80&Itemid=54&lang=pl] [06.08.2014]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 +
[[Plik:Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie.jpg|thumb|right|290px|Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie.<br>Źródło: [http://zabytki.ocalicodzapomnienia.eu/zabytek-2-9-1-2256.html www.zabytki.ocalicodzapomnienia.eu]]]
 +
[[Plik:Dom podcieniowy w miejscowości Stalewo.jpg|thumb|right|290px|Dom podcieniowy w miejscowości Stalewo.<br>Źródło:[http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=678 www.marienburg.pl]]]
 +
[[Plik:Zwierzno.jpg|thumb|right|290px|Budynek szkoły w Zwierznie.<br/> Źródło: [http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=2907 www.marienburg.pl]]]
 +
[[Plik:Most drogowy zwodzony na rzece Tinie w miejscowości Jezioro.jpg|thumb|right|290px|Most drogowy zwodzony na rzece Tinie w miejscowości Jezioro.<br/> Źródło: [http://www.kanalelblaski.eu/mapa-rowerowa/szlaki-rowerowe/kanału-elbląskiego-zielony.html www.kanalelblaski.eu]
 +
]]
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Gmina Markusy zajmuje powierzchnię 109,6km<sup>2</sup><ref>UStat w Olsztynie [http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/markusy.pdf]</ref> W tym:
+
Gmina Markusy zajmuje powierzchnię 109,6km<sup>2</sup><ref>[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/markusy.pdf UStat w Olsztynie]</ref>. W tym:
 
+
*użytki rolne: 74,05%  (8116 ha)
*Użytki rolne: 74,05%  (8116 ha)
+
*lasy: 4,8% (526,5 ha)
*Lasy: 4,8% (526,5 ha)
+
*wody: 4,47% (490 ha)
*Wody: 4,47% (490 ha)
 
 
 
 
Gmina stanowi 7,74% powierzchni [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]].
 
Gmina stanowi 7,74% powierzchni [[Powiat elbląski| powiatu elbląskiego]].
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>:
Linia 55: Linia 57:
 
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 38|| colspan=2| 19 || colspan=2| 19
 
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 38|| colspan=2| 19 || colspan=2| 19
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Markusy wynosiło -14 osób<ref name="p1">Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3125] [06.08.2014]</ref>, co stanowi 9,4% migracji ludności w [[Powiat elbląski| powiecie elbląskim]], 0,38% w [[Województwo wamińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Markusy wynosiło -14 osób<ref name="p1">[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3125 Portret terytorium, Bank Danych lokalnych GUS]</ref>, co stanowi 9,4% migracji ludności w powiecie elbląskim, 0,38% w województwie warmińsko-mazurskim.  
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
Po zakończeniu II wojny światowej dzisiejsze tereny gminy wiejskiej Markusy były częścią dwóch ówczesnych gmin: gminy Zwierzno i gminy Żurawiec, które pod względem administracyjnym były częścią powiatu malborskiego w województwie gdańskim. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 roku obie gminy weszły w skład powiatu elbląskiego w tym samym województwie<ref>Dz.U. 1949 nr 40 poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19490400284]</ref>.  
+
Po zakończeniu II wojny światowej dzisiejsze tereny gminy wiejskiej Markusy były częścią dwóch ówczesnych gmin: gminy Zwierzno i gminy Żurawiec, które pod względem administracyjnym były częścią powiatu malborskiego w województwie gdańskim. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 roku obie gminy weszły w skład powiatu elbląskiego w tym samym województwie<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19490400284 Dz.U. 1949 nr 40 poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim]</ref>.  
W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>istniejące do tej pory gminy zostały zastąpione gromadami. Powstała wówczas gromada Markusy.  
+
 
 +
W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych]</ref> istniejące do tej pory gminy zostały zastąpione gromadami. Powstała wówczas gromada Markusy.  
 +
 
 +
W 1973 roku w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych]</ref> ponownie przywrócono w Polsce podział na gminy. Została powołana gmina wiejska Markusy<ref>Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.</ref>.
 +
 
 +
1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych]</ref> przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało województwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gminy Markusy<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw]</ref>.
  
W 1973 roku, w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, ponownie przywrócono w Polsce podział na gminy. Została powołana gmina wiejska Markusy<ref>Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.</ref>.
+
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów]</ref> umiejscowiły gminę wiejską Markusy w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat elbląski]] i powołane zostało [[wojewódzwo elbląskie]], w skład którego weszły tereny gmina Markusy<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092]</ref>.
 
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę wiejską Markusy w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[wojewodzwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat elbląski| powiecie elbląskim]].
 
  
 
Gmina wiejska Markusy graniczy z: [[Elbląg (gmina wiejska)| gminą Elbląg]], [[Rychliki (gmina wiejska)| gminą Rychliki]], [[Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)| gminą Gronowo Elbląskie]] oraz z gminą Dzierzgoń w powiecie sztumskim.
 
Gmina wiejska Markusy graniczy z: [[Elbląg (gmina wiejska)| gminą Elbląg]], [[Rychliki (gmina wiejska)| gminą Rychliki]], [[Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)| gminą Gronowo Elbląskie]] oraz z gminą Dzierzgoń w powiecie sztumskim.
Linia 69: Linia 75:
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
Sołectwa: [[Balewo]], [[Brudzędy]]-[[Stare Dolno]], [[Dzierzgonka]], [[Jezioro]], [[Kępniewo]], [[Krzewsk]], [[Markusy]], [[Nowe Dolno]], [[Rachowo]], [[Stankowo]]-[[Topolno Małe]], [[Stalewo]], [[Węgle]]-[[Żukowo]], [[Wiśniewo]], [[Zwierzno]],[[Zwierzeńskie Pole]],  [[Złotnica]], [[Żółwiniec]]-[[Jurandowo]], [[Żurawiec]].  
+
Sołectwa: [[Balewo]], [[Brudzędy]][[Stare Dolno]], [[Dzierzgonka]], [[Jezioro]], [[Kępniewo]], [[Krzewsk]], [[Markusy]], [[Nowe Dolno]], [[Rachowo]], [[Stankowo (gmina Markusy)|Stankowo]][[Topolno Małe]], [[Stalewo]], [[Węgle-Żukowo]], [[Wiśniewo]], [[Zwierzno]], [[Zwierzeńskie Pole]],  [[Złotnica]], [[Żółwiniec]][[Jurandowo]], [[Żurawiec]].  
  
Pozostałe miejscowości: [[Stalewo]], [[Nowe Kępniewo]], [[Jeziorna]].  
+
Pozostałe miejscowości należące do gminy Markusy to: [[Stalewo]], [[Nowe Kępniewo]], [[Jeziorna]].  
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
Gmina Markusy jest gminą rolniczą, a jej rolniczy charakter wynika z położenia geograficznego i z bardzo dobrej jakości gleb. Użytki rolne zajmują ponad 74% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają użytki zielone (łąki i pastwiska) zajmujące powierzchnię 4400 ha (54,2%), grunty orne 3696 ha (45,5%), sady zajmują 20 ha (0,2%). Ze względu na duży udział użytków zielonych w strukturze gruntów rolnych, ważnym kierunkiem rozwoju rolnictwa w gminie jest hodowla bydła. W gminie wiejskiej Markusy przeważają małe i średnie gospodarstwa indywidualne.   
+
Gmina Markusy jest gminą rolniczą, jej rolniczy charakter wynika z położenia geograficznego i z bardzo dobrej jakości gleb. Użytki rolne zajmują ponad 74% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają użytki zielone (łąki i pastwiska) zajmujące powierzchnię 4400 ha (54,2%), grunty orne 3696 ha (45,5%), sady zajmują 20 ha (0,2%). Ze względu na duży udział użytków zielonych w strukturze gruntów rolnych, ważnym kierunkiem rozwoju rolnictwa w gminie jest hodowla bydła. W gminie wiejskiej Markusy przeważają małe i średnie gospodarstwa indywidualne.   
  
 
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
 
W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.
Linia 81: Linia 88:
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Markusy wynosiła w 2013 roku 183. W tym 9 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 174 tworzy sektor prywatny<ref name="p1"/>. 50 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 27 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 25 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Są to firmy małe i średnie zatrudniające od 1 do 5 osób.
 
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Markusy wynosiła w 2013 roku 183. W tym 9 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 174 tworzy sektor prywatny<ref name="p1"/>. 50 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 27 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 25 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Są to firmy małe i średnie zatrudniające od 1 do 5 osób.
  
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Markusy wynosiła 432 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 7,06%  bezrobotnych w [[Powiat elbląski| powiecie elbląskim]].
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Markusy wynosiła 432 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 7,06%  bezrobotnych w powiecie elbląskim.
  
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 19,8% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 19,8% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
 +
 +
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]], a także tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski|Tygrysów warmińsko-mazurskich]] wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
[[Plik:Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie.jpg|thumb|righ|300px|Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie]] zabytki. ocalicodzapomnienia [[http://zabytki.ocalicodzapomnienia.eu/zabytek-2-9-1-2256.html]]
 
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 +
*[[Biblioteka Publiczna Gminy Markusy]] – filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: Żurawiec, Zwierzno
 
*Gminny Ośrodek Kultury w Markusach
 
*Gminny Ośrodek Kultury w Markusach
*[[Biblioteka Publiczna Gminy Markusy]] - filie biblioteki znajdują się w miejscowościach: [[Żurawiec]], [[Zwierzno]].
 
 
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
*dożynki gminne
 
*dożynki gminne
 
*doroczne festyny rodzinne
 
*doroczne festyny rodzinne
 
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
[[Plik:Dom podcieniowy w miejscowości Stalewo.jpg|thumb|righ|300px|Dom podcieniowy w miejscowości Stalewo]] Marienburg.pl [http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=678]]
 
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Markusy należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
 
  
*[[Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie]]
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Markusy należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</ref>:
*[[Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze]]  
+
*[[Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie|kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie]]
*cmentarze meonnickie w miejscowościach [[Jezioro]], [[Kępniewo]], [[Markusy]] oraz [[Węgle]] - [[Żukowo]]    
+
*[[Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze|kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze]]  
*cmentarz ewangelicki w [[Stalewo| Stalewie]]
+
*cmentarze mennonickie w miejscowościach Jezioro, Kępniewo, Markusy oraz Węgle–Żukowo    
*kościół meonnicki w [[Markusy| Markusach]] (obecnie magazyn)
+
*cmentarz ewangelicki w Stalewie
*domy podcieniowe w miejscowościach: [[Krzewsk]], [[Kępniewo]], [[Markusy]], [[Stalewo]], [[Zwierzno]]
+
*kościół mennonicki w Markusach  
*drewniana zagroda w miejscowości [[Balewo]]
+
*domy podcieniowe w miejscowościach: Krzewsk, Kępniewo, Markusy, Stalewo, Zwierzno
*zagrody holenderskie w miejscowościach: [[Brudzędy Wielkie]], [[Markusy]]
+
*drewniana zagroda w miejscowości Balewo
*most drogowy obrotowy na rzece Dzierzgoń w miejscowości [[Dzierzgonka]]
+
*zagrody holenderskie w miejscowościach: Brudzędy Wielkie, Markusy
*most drogowy zwodzony na rzece Tinie w miejscowości [[Jezioro]]
+
*most drogowy obrotowy na rzece Dzierzgoń w miejscowości Dzierzgonka
[[Plik: Budynek szkoły w Zwierznie.jpg|thumb|righ|300px|Budynek szkoły w Zwierznie]] Marienburg.pl [[http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=2907]]
+
*most drogowy zwodzony na [[Rzeka Tyna|rzece Tynie]] w miejscowości Jezioro
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
*niebieski szlak rowerowy "Wokół Jeziora Drużno"
 
*niebieski szlak rowerowy "Wokół Jeziora Drużno"
*szlak rowerowy - żółty - [[Markusy]] - [[Różany]] - [[Gronowo Elbląskie]] - [[Jegłownik]] - [[Wikrowo]] - [[Elbląg]]
+
*szlak rowerowy żółty [[Markusy]] [[Różany]] [[Gronowo Elbląskie]] [[Jegłownik]] [[Wikrowo]] [[Elbląg]]
*szlaki rowerowe śladami Meonnitów (czarny: Żuławka Sztumska - [[Stalewo]] - [[Zwierzno]] - [[Markusy]] i czerwony [[Raczki Elbląskie]] - [[Tropy Elbląskie]] - [[Żurawiec]] - [[Jezioro]] - [[Markusy]] - [[Różany]] - [[Rozgart]] - Kławki - Stare Pole)
+
*szlaki rowerowe śladami Mennonitów (czarny: Żuławka Sztumska [[Stalewo]] [[Zwierzno]] Markusy i czerwony: [[Raczki Elbląskie]] [[Tropy Elbląskie]] Żurawiec Jezioro Markusy [[Różany]] [[Rozgart]] Kławki Stare Pole
*szlak rowerowy - niebieski - [[Markusy]] - [[Różany]] - [[Gronowo Elbląskie]] - [[Jegłownik]] - [[Nogat]] - [[Kopanka Pierwsza]] - [[Michałowo]]
+
*szlak rowerowy niebieski Markusy Różany Gronowo Elbląskie Jegłownik [[Nogat]] [[Kopanka Pierwsza]] [[Michałowo]]
*szlaki kajakowe: z [[Elbląg| Elbląga]] [[Rzeka Tina| rzeką Tiną]] do wsi [[Różany]] oraz z [[Elbląg| Elbląga]] [[Rzeka Fiszewka| rzeką Fiszewką]] do wsi [[Szopy]]
+
*szlaki kajakowe: z Elbląga rzeką Tiną do wsi Różany oraz z Elbląga [[Rzeka Fiszewka| rzeką Fiszewką]] do wsi [[Szopy]]
*liczne ślady obecności Meonnitów na Żuławach, m.in. stare cmentarze mennonickie ze stojącymi stelami  
+
*liczne ślady obecności mennonitów na Żuławach, m.in. stare cmentarze mennonickie ze stojącymi stelami  
 
*zabytkowe mosty, domy podcieniowe, szereg zabudowań mieszkalnych i gospodarczych typu holenderskiego
 
*zabytkowe mosty, domy podcieniowe, szereg zabudowań mieszkalnych i gospodarczych typu holenderskiego
 
*ścieżka dydaktyczna w [[Rezerwat Jezioro Drużno| Rezerwacie Jezioro Drużno]]
 
*ścieżka dydaktyczna w [[Rezerwat Jezioro Drużno| Rezerwacie Jezioro Drużno]]
[[Plik:Most drogowy zwodzony na rzece Tinie w miejscowości Jezioro.jpg|thumb|righ|300px|Most drogowy zwodzony na rzece Tinie w miejscowości Jezioro]] kanalelblaski.eu [http://www.kanalelblaski.eu/mapa-rowerowa/szlaki-rowerowe/kanału-elbląskiego-zielony.html]
+
 
<br/>
+
== Religia ==
 +
*[[Parafia greckokatolicka pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Elblągu]]
 +
*[[Parafia pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie]]
 +
*[[Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jeziorze]]
 +
 
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
W gminie wiejskiej Markusy istnieją następujące placówki edukacyjne:  
+
W gminie wiejskiej Markusy istnieją następujące placówki edukacyjne:  
 
 
 
*[[Szkoła Podstawowa w Zwierznie]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Zwierznie]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Żurawcu]]
 
*[[Szkoła Podstawowa w Żurawcu]]
 
*[[Gimnazjum w Stankowie]]
 
*[[Gimnazjum w Stankowie]]
<br/>
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
W gminie wiejskiej Markusy organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m. in.: Ogólnopolski Turniej w Rzucie Podkową w Rachowie, Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich, turnieje tenisa ziemnego i stołowego, Nocny Turniej Piłki Nożnej Orlik 2012 w Żurawcu, turnieje piłki nożnej dla dzieci i młodzieży.
+
W gminie wiejskiej Markusy organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.:  
 +
*Ogólnopolski Turniej w Rzucie Podkową w Rachowie
 +
*Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich
 +
*turnieje tenisa ziemnego i stołowego
 +
*Nocny Turniej Piłki Nożnej Orlik 2012 w Żurawcu
 +
*turnieje piłki nożnej dla dzieci i młodzieży
 
Istnieją również kluby sportowe:  
 
Istnieją również kluby sportowe:  
 
*[[LZS "Magdalenka"]]
 
*[[LZS "Magdalenka"]]
 
*[[KS "Siodło" w Kępniewie]]
 
*[[KS "Siodło" w Kępniewie]]
<br/>
+
 
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[Zespół Pieśni i Tańca "SZUWARY"]] w Markusach
+
*[[Zespół Pieśni i Tańca "Szuwary"]] w Markusach
 
*[[Stowarzyszenie Miłośników Rachowa i okolic]]
 
*[[Stowarzyszenie Miłośników Rachowa i okolic]]
<br/>
 
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:
Rezerwat:
+
*rezerwat:
*[[Rezerwat Jezioro Drużno]] (3021,6 ha)
+
**[[Rezerwat Jezioro Drużno]] (3021,6 ha)
 
+
*[[Natura 2000]]:
Natura 2000:
+
**[[Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Ostoja Drużno]] (3088,8 ha)
*[[Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - Ostoja Drużno]] (3088,8 ha)
+
**[[Obszar Specjalnej Ochrony ptaków Jezioro Drużno]] (5995,7 ha)
*[[Obszar Specjalnej Ochrony ptaków - Jezioro Drużno]] - (5995,7 ha)
+
*obszary chronionego krajobrazu:
 
+
**[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno]] (11738,9 ha)
Obszary chronionego krajobrazu:
+
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Markusy znajduje się 12 pomników przyrody <ref>[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie ]</ref> oraz 1 użytek ekologiczny o powierzchni 89,89 ha.
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro Drużno]] (11738,9 ha)
 
 
 
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Markusy znajduje się12 pomników przyrody <ref>Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]]</ref> oraz 1 użytek ekologiczny o powierzchni 89,89 ha.
 
[[Plik:Wieża widokowa nad Jeziorem Drużno przed pożarem.jpg|thumb|righ|300px|Wieża widokowa nad Jeziorem Drużno przed pożarem]] Panoramio [[http://www.panoramio.com/photo/32270033]]
 
 
<br/>
 
<br/>
 
==Ciekawostki==
 
==Ciekawostki==
*W  [[Rezerwat Jezioro Drużno| Rezerwacie Jezioro Drużno]] znajduje się wieża widokowa, z której można podziwiać przepiękne krajobrazy okolic jeziora oraz obserwować ptaki. Niestety pod koniec marca 2014 roku została ona zniszczona przez pożar.   
+
*W  [[Rezerwat Jezioro Drużno| Rezerwacie Jezioro Drużno]] znajduje się wieża widokowa, z której można podziwiać krajobrazy okolic jeziora oraz obserwować ptaki. Niestety pod koniec marca 2014 roku została ona zniszczona przez pożar.   
== Bibliografia==
 
#Dz.U. 1949 nr 40 poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19490400284 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]
 
#Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]
 
#Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]
 
#Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]
 
#Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl][06.08.2014]
 
#Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]
 
#Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.
 
#Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
 
#Program ochrony środowiska dla gminy Markusy na lata 2005 - 2012, Markusy 2005.
 
#[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3125 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [06.08.2014]
 
#[http://bip.warmia.mazury.pl/markusy_gmina_wiejska/15/Strona_glowna/ BIP Urzędu Gminy Markusy] [06.08.2014]
 
#[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.08.2014]
 
#[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.08.2014]
 
#[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [06.08.2014]
 
#[http://markusy.pl/index.php Urząd Gminy Markusy] [06.08.2014]
 
#[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/markusy.pdf UStat w Olsztynie] [06.08.2014]<br/>
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 +
== Bibliografia==
 +
Dz.U. 1949 nr 40 poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19490400284 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/>
 +
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/>
 +
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/>
 +
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/>
 +
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl][06.08.2014]<br/>
 +
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.08.2014]<br/>
 +
Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim.
 +
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.<br/>
 +
Program ochrony środowiska dla gminy Markusy na lata 2005–2012, Markusy 2005.<br/>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3125 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [06.08.2014]<br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/markusy_gmina_wiejska/15/Strona_glowna/ BIP Urzędu Gminy Markusy] [06.08.2014]<br/>
 +
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [06.08.2014]<br/>
 +
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [06.08.2014]<br/>
 +
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [06.08.2014]<br/>
 +
[http://markusy.pl/index.php Urząd Gminy Markusy] [06.08.2014]<br/>
 +
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/elblaski/markusy.pdf UStat w Olsztynie] [06.08.2014]<br/>
 +
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat elbląski]][[Kategoria: Markusy (gmina wiejska)]]
 
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria:Powiat elbląski]][[Kategoria: Markusy (gmina wiejska)]]

Aktualna wersja na dzień 11:31, 6 lis 2018

Gmina Markusy

Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Dorota Wasik
Powierzchnia 109,6 km²
Liczba sołectw 18
Liczba miejscowości 21
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
4207
38 osób/km²
Strefa numeracyjna 55
Tablice rejestracyjne NEB
TERYT 2804042
Urząd gminy
Markusy 82 82-325 Markusy
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Markusy – gmina wiejska położona w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części powiatu elbląskiego. Siedziba gminy znajduje się w Markusach. Jest to gmina rolnicza usytuowana na obszarze dwóch wyraźnie odmiennych mezoregionów. Większa część obszaru gminy znajduje się w granicach mezeregionu Żuław Wiślanych, w ich wschodniej części noszącej nazwę Żuław Elbląskich, które są obszarem bardzo wyrównanym pod względem powierzchni, o charakterze akumulacyjnym, utworzonym w wyniku narastania osadów aluwialnych delty Wisły (równina deltowa w większości jest obszarem depresyjnym). Mniejszy, południowy fragment gminy, położony jest w granicach wysoczyzny Pojezierza Iławskiego, dochodzącego w granicach gminy do wysokości 35 m n.p.m. Władzę w gminie sprawuje wójt Dorota Wasik[1].

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Zwierznie.
Źródło: www.zabytki.ocalicodzapomnienia.eu
Dom podcieniowy w miejscowości Stalewo.
Źródło:www.marienburg.pl
Budynek szkoły w Zwierznie.
Źródło: www.marienburg.pl
Most drogowy zwodzony na rzece Tinie w miejscowości Jezioro.
Źródło: www.kanalelblaski.eu

Powierzchnia gminy

Gmina Markusy zajmuje powierzchnię 109,6km2[2]. W tym:

  • użytki rolne: 74,05% (8116 ha)
  • lasy: 4,8% (526,5 ha)
  • wody: 4,47% (490 ha)

Gmina stanowi 7,74% powierzchni powiatu elbląskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 4207 100 2069 49,18 2138 50,82
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
38 19 19

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Markusy wynosiło -14 osób[4], co stanowi 9,4% migracji ludności w powiecie elbląskim, 0,38% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po zakończeniu II wojny światowej dzisiejsze tereny gminy wiejskiej Markusy były częścią dwóch ówczesnych gmin: gminy Zwierzno i gminy Żurawiec, które pod względem administracyjnym były częścią powiatu malborskiego w województwie gdańskim. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 roku obie gminy weszły w skład powiatu elbląskiego w tym samym województwie[5].

W 1954 roku na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6] istniejące do tej pory gminy zostały zastąpione gromadami. Powstała wówczas gromada Markusy.

W 1973 roku w wyniku wprowadzenia w życie ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7] ponownie przywrócono w Polsce podział na gminy. Została powołana gmina wiejska Markusy[8].

1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9] przestał istnieć powiat elbląski i powołane zostało województwo elbląskie, w skład którego weszły tereny gminy Markusy[10].

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[11] umiejscowiły gminę wiejską Markusy w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.

Gmina wiejska Markusy graniczy z: gminą Elbląg, gminą Rychliki, gminą Gronowo Elbląskie oraz z gminą Dzierzgoń w powiecie sztumskim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Balewo, BrudzędyStare Dolno, Dzierzgonka, Jezioro, Kępniewo, Krzewsk, Markusy, Nowe Dolno, Rachowo, StankowoTopolno Małe, Stalewo, Węgle-Żukowo, Wiśniewo, Zwierzno, Zwierzeńskie Pole, Złotnica, ŻółwiniecJurandowo, Żurawiec.

Pozostałe miejscowości należące do gminy Markusy to: Stalewo, Nowe Kępniewo, Jeziorna.

Gospodarka

Gmina Markusy jest gminą rolniczą, jej rolniczy charakter wynika z położenia geograficznego i z bardzo dobrej jakości gleb. Użytki rolne zajmują ponad 74% powierzchni całej gminy. W ich strukturze przeważają użytki zielone (łąki i pastwiska) zajmujące powierzchnię 4400 ha (54,2%), grunty orne 3696 ha (45,5%), sady zajmują 20 ha (0,2%). Ze względu na duży udział użytków zielonych w strukturze gruntów rolnych, ważnym kierunkiem rozwoju rolnictwa w gminie jest hodowla bydła. W gminie wiejskiej Markusy przeważają małe i średnie gospodarstwa indywidualne.

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Turystyka nie odgrywa w gminie istotnej roli.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Markusy wynosiła w 2013 roku 183. W tym 9 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 174 tworzy sektor prywatny[4]. 50 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 27 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 25 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Są to firmy małe i średnie zatrudniające od 1 do 5 osób.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie wiejskiej Markusy wynosiła 432 osób[4], co stanowi 7,06% bezrobotnych w powiecie elbląskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 19,8% ludności[12].

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, a także tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • dożynki gminne
  • doroczne festyny rodzinne

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Markusy należą[13]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

Religia

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Markusy istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie wiejskiej Markusy organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.:

  • Ogólnopolski Turniej w Rzucie Podkową w Rachowie
  • Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich
  • turnieje tenisa ziemnego i stołowego
  • Nocny Turniej Piłki Nożnej Orlik 2012 w Żurawcu
  • turnieje piłki nożnej dla dzieci i młodzieży

Istnieją również kluby sportowe:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Markusy znajduje się 12 pomników przyrody [14] oraz 1 użytek ekologiczny o powierzchni 89,89 ha.

Ciekawostki

  • W Rezerwacie Jezioro Drużno znajduje się wieża widokowa, z której można podziwiać krajobrazy okolic jeziora oraz obserwować ptaki. Niestety pod koniec marca 2014 roku została ona zniszczona przez pożar.

Przypisy

Bibliografia

Dz.U. 1949 nr 40 poz. 284, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1949 r. w sprawie zmiany granic powiatów sztumskiego, malborskiego i elbląskiego w województwie gdańskim.isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl[06.08.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [06.08.2014]
Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Program ochrony środowiska dla gminy Markusy na lata 2005–2012, Markusy 2005.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [06.08.2014]
BIP Urzędu Gminy Markusy [06.08.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.08.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.08.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [06.08.2014]
Urząd Gminy Markusy [06.08.2014]
UStat w Olsztynie [06.08.2014]