Mikołajki

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Mikołajki

Herb Flaga
Herb Mikołajek Flaga Mikołajek
MikołajkiFot. Mieczysław Kalski
Mikołajki
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości miasto gminne
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Mikołajki
Liczba ludności (2010) 4 015
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Mikołajki
Mikołajki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Mikołajki
Mikołajki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zabytkowy młyn w Mikołajkach
Fot. Mieczysław Kalski
Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach
Fot. Mieczysław Kalski
Jezioro Mikołajskie
Fot. Mieczysław Kalski
Cmentarz żydowski
Fot. Mieczysław Kalski
Kościół św. Mikołaja
Fot. Mieczysław Kalski

Mikołajki (Sant Niclas, Nicolas, niem. Nikolaiken, Niclos, Niklasdorf) – miasto gminne położone w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mikołajki. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa suwalskiego. Burmistrzem Mikołajek jest Piotr Jakubowski[1].

Położenie

Miasto położone jest nad jeziorem Tałty i Mikołajskim.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pochodzi od kaplicy pod wezwaniem św. Mikołaja, którą postawiono na wzgórzu wiatracznym. W 1414 r. wielki mistrz Konrad von Erlichshausen przekazał Wawrzyńcowi na prawie magdeburskim 15 włók. Wawrzyniec zobowiązany został do służby zbrojnej na rzecz wielkiego mistrza oraz otrzymał prawo do sprawowania wyższego i niższego sądownictwa w Mikołajkach. W 1516 r. Rudolf von Diepoltskirchen (komtur ryński) nadał Janowi Nogaj karczmę na prawie chełmińskim. W 1555 r. sołtys Jerzy Sonne poprosił o odnowienie przywileju sołeckiego, według którego wieś zajmowała 64 włóki. Książę Olbracht odnowił przywilej lokacyjny Mikołajek.

W 1539 r. w Mikołajkach żyli sami Polacy. W 1552 r. w mieście pojawili się pastorzy wyznania luterskiego. W 1565 r. obszar miejscowości zwiększył się o 16 włók. W tym roku książę Albrecht Hohenzollern nadał Jerzemu Masinowi włókę lasu między wsią a Jeziorem Mikołajskim. Na tym obszarze powstały trzy osady, które do XVIII w. wchodziły w skład Mikołajek: Koniec, Nicelsdorf, Kozłowo.

Mieszkańcy Mikołajek słynęli z produkcji tkanin z sierści krowiej i końskiej. Rozwinęło się tutaj również browarnictwo i gorzelnictwo.

W 1772 r. Fryderyk Wilhelm I formalnie przyznał prawa miejskie Mikołajkom. Miasto dzieliło się wówczas na: rynek, Koniec i Kozłowo – przedmieście. W 1729 r. Mikołajki spłonęły, a w 1749 r. pożar strawił plebanię ewangelicką. W 1767 r. przez miasto przeszła wichura.

W 1714 r. powstała w Mikołajkach szkoła, w której początkowo uczył jeden nauczyciel.

W 1832 r. teren miasta obejmował 65 włók. 5 z nich należało do Skarbu Państwa, kolejne 5 do Kościoła. Mieszkańcy Mikołajek zajmowali się głównie rolnictwem, hodowlą bydła i koni, rybołówstwem i handlem drzewa. Mikołajki słynęły z ryb: morenek i stynek. Ryby były suszone na dachach. W XIX w. miasto zostało dotknięte zarazami, głodem i pożarami. W XIX w. odbywały się jeszcze w mieście jarmarki: 4 po 2 dni; 1 przez 8 dni.

W 1911 r. Mikołajki uzyskały połączenie kolejowe z Mrągowem i Orzyszem. W czasie II wojny światowej znajdowała się w Mikołajkach placówka Abwehry o kryptonimie Walli II. Placówka ta od roku 1940 zbierała informacje na temat ZSRR, a z chwilą przeniesienia kwatery głównej Hitlera do lasu koło Kętrzyna przekazywała je bezpośrednio do "Wilczego Szańca". W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski.


Liczba ludności w kolejnych latach:

  • 1849 r. – 1674 osoby
  • 1846 r. – 2276 osób (2204 ewangelików, 30 katolików, 42 wyznawców judaizmu)
  • 1877 r. – 2280 osób
  • 1880 r. – 2192 osoby
  • 1939 r. – 2637 osób

Gospodarka

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mikołajki, obecnie sprywatyzowane Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o.. Ponadto w mieście jest wiele małych firm zajmujących się handlem, usługami i transportem. W XX w. Firma Burs wybudowała w Mikołajkach dwa tartaki.

Kultura

W mieście działa Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach oraz Centrum Kultury "Kołbuk", Gminna Biblioteka Publiczna oraz Schronisko Młodzieżowe. W mieście odbywają się liczne imprezy związane z kulturą żeglarską, takie jak: Mikołajki Szanty Festiwal. Wśród innych imprez cyklicznych wymienić można m.in.:

W Mikołajkach zorganizowano również Święto „Gazety Olsztyńskiej”.

Szkolnictwo

Religia

Sport

W mieście funkcjonuje klub sportowy – MKS Kłobuk Mikołajki. Od 2005 r. Mikołajki są bazą samochodowego Rajdu Polski. Ponadto w mieście znajduje się szereg stowarzyszeń kultury fizycznej i sportowej.

Turystyka

W XX w. Mikołajki zyskały miano miejscowości turystycznej. Dzisiaj jest to jeden z głównych punktów na mapie turystyki województwa warmińsko–mazurskiego. W mieście znajduje się wiele hoteli, pensjonatów i kwater prywatnych. Wśród nich największy kompleks wypoczynkowy stanowi Hotel Gołębiewski. Jest tu także Przystań Żeglugi Mazurskiej. Stała żegluga na Mazurach została uruchomiona w 1843 r. Mikołajki zajmują ważne miejsce na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Są jednym z głównych portów żeglarskich na Warmii i Mazurach. Wiedzie tędy wiele szlaków turystycznych, m.in.:

Przyroda

W otoczeniu miasta znajduje się:

Na południowy wschód od miasta na półwyspie Kusnort znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.

Służba zdrowia i opieka społeczna

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

Multimedia

Bibliografia

Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Wikipedia [15.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [02.10.20914]
Portal Informacyjny Mikołajek [02.10.2014]

Przypisy