Mingajny

Mingajny
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Orneta
Liczba ludności (2010)	490
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Mingajny
Położenie na mapie Polski Mingajny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Mingajny (niem. Migehnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 490 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Marijko.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Orneckiej, nad Drwęcą Warmińską, 10 km na północny wschód od Ornety, w pobliżu granicy z powiatem braniewskim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 513 na odcinku Orneta - Lidzbark Warmiński.

Dzieje miejscowości

Wieś otrzymała przywilej lokacyjny 4 marca 1311 roku z rąk biskupa Henryka z Nysy. Nadał on 100 łanów położonych na starym pruskim polu osadniczym Mynyen braciom Henrykowi i Teodorykowi na prawie chełmińskim. Uzyskali oni ponadto dziewięć łanów sołeckich, dziesięć wolnych łanów w uznaniu ich zasług na rzecz biskupstwa oraz kolejne cztery łany i prawo do założenia karczmy i młyna; cztery łany biskup przeznaczył na uposażenie kościoła. W tym okresie wzniesiono prawdopodobnie pierwszy, drewniany kościół, który w latach 1350-1375 zastąpiono nowym w stylu gotyckim - jego główny korpus zachował się do dziś. W 1505 roku biskup Łukasz Watzenrode odnowił przywilej lokacyjny dla Miłkowa. Obejmowało ono wówczas: 70 łanów czynszowych, 10 łanów, które zasadźcy otrzymali za swe zasługi, cztery łany wolne, sześć łanów sołeckich i cztery plebańskie, a więc ogółem 94 łany. W późniejszym czasie wieś powiększyła się o sześć łanów czynszowych oraz o opustoszałe grunty wsi Eisenwerk. Pod koniec XVI wieku było tu 16 gospodarzy, a w połowie XVII wieku 20 gospodarzy i karczmarz. W 1783 roku była to wieś królewska.

Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 93 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 35 w handlu i komunikacji.

Liczba mieszkańców

1783 - 65 gospodarstw rolnych

1820 - 252 osoby, 61 gospodarstw rolnych

1857 - 678 osób

1905 - 875 osób

1933 - 930 osób

1939 - 890 osób, 211 gospodarstw domowych

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Katarzyny w Henrykowie.

Zabytki

• Kościół pw. św. Wawrzyńca
• Dwór
• Przykłady budownictwa, tzw. domy warmińskie (m.in. nr 15, 22, 34, 40), drewniane stodoły w zagrodach nr 30, 40, 55, 57
• Zespół kapliczek
• Budynek dawnego klubu "Ruch"

Turystyka

• Szlak Kopernikowski: Olsztyn – Mingajny o długości 87 km – przebieg trasy: Olsztyn – Cerkiewnik – Dobre Miasto – Smolajny – Lidzbark Warmiński – Mingajny
• Szlak Kopernikowski (czerwony) o długości 236,7 km - przebieg trasy: Olsztyn - Dobre Miasto - Lidzbark Warmiński – Mingajny - Pieniężno

Ludzie związani z miejscowością

• Jarosław Kogut - (ur. 1960) – nauczyciel w Szkole Podstawowej w Mingajnach (1983–1988), poeta, samorządowiec, burmistrz miasta i gminy Orneta, wicestarosta powiatu lidzbarskiego

Bibliografia

1. Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
5. Gminna ewidencja zabytków w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część I [data dostępu: 12.11.2013]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
7. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]